Дүйнөлүк адабият: Адабий саякат
Жазуучулардын чыгармачылыгында туулган жери же алар жүргөн географиялык жайлар өзгөчө орунга ээ болуп, таасирин тийгизе тургандыгы жөнүндө мурда кийин ойлонуп көрдүңүз беле? Жер жүзүнүн кайсы жери тарыхый эле эмес, адабий жактан эң белгилүү? Эң белгилүү авторлор кайсы жерде туулган? Кайсы өлкөлөр жана шаарлар белгилүү жазуучу-акындарынын аркасы менен атакка жетишкен?
Биз менен чогуу адабий саякатка чыгуу менен ушулар тууралуу бул бөлүмдөн таанышууга болот.
Содержание
Убакытта саякаттоо
Фолкнер, Уильям
Америкалык жазуучу, прозаик, адабият боюнча Нобель сыйлыгынын лауреаты. (25 сентябрь, 1897-ж., Нью Олбани, Миссисипи, АКШ – 6–июль, 1962 -ж., Байхалия, Миссисипи, АКШ)
Лиана Мориарти
Мориарти 15-ноябрь, 1966-жылы Сиднейде туулган, Австралия. 2004-жылы анын биринчи романы, илимий ишинин бир бөлүгү «Үч каалоо» жарыяланган.
Чарльз Джон Ха́ффем Ди́ккенс
(7- февраль, 1812-жылы, Портсмут, Англия — 9-июнь, 1870-жылы, Хайэм (англ.) орусча Англия) — англис жазуучусу, романист жана очеркист. Көзү тирүүсүндө эң бегилүү болгон англис тилдүү жазуучу. Дүйнөлүк адабияттын классиги.
Оливия Шрейнер
(англ. Olive Schreiner, күйөөсүнүкү боюнча Краунрайт; 24 -март, 1855 (башка малыматтарда 1863) — 11-декабрь, 1920) — түштүк африкалык англис тилдүү жазуучу. Кейптаун.
Брэдбери, Рэй
Рэй Ду́глас Брэ́дбери (англ. Ray Douglas Bradbury; 22-август, 1920-жыл, Уокиган, АКШ – 5-июнь, 2012-жыл, Лос-Анджелес) - америкалык жазуучу.
Купер, Джеймс Фенимор
Джеймс Фе́нимор Ку́пер (англ. James Fenimore Cooper; 15-сентябрь 1789-жыл, Берлингтон, Нью, Джерси штаты АКШ – 14-сентябрь, 1851-жыл, Куперстаун, АКШ) – америкалык романист жана сатирик. Курч окуялуу адабияттын классиги.
Джек Лондон
Жек Ло́ндон (англ. Jack London; Сан-Франциско, Калифорния, АКШ. Алгачкы аты Джон Гри́ффит Че́йни, John Griffith Chaney; 12-январь, 1876 – 22-ноябрь, 1916-жыл) – америкалык жазуучу, социалист, коомдук ишмер.
Антуа́н Мари́ Жан-Бати́ст Роже́ де Сент-Экзюпери́
Антуа́н Мари́ Жан-Бати́ст Роже́ де Сент-Экзюпери́ (фр. Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exupéry; 29-июнь 1900, Лион, Франция – 31-июль, 1944) – жазуучу, акын жана учкуч, эссеист.
Тагор, Рабиндранат
Рабиндрана́т Таго́р (бенг. রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর, Робиндронатх Тхакур; 7 мая 1861 — 7 августа 1941) Колката, Британдык Индия – жазуучу, акын, композитор, сүрөтчү, коомдук ишмер
Уайльд, Оскар
Сэр О́скар Фи́нгал О’Фла́эрти Уиллс Уайльд (Sir Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde; 16-октябрь, 1854-жыл, Дублин. Ирландия – 30-ноябрь, 1900-жылы, Париж) – ирландиялык жазуучу, акын
Марк Твен
Марк Твен (англ. Mark Twain, настоящее имя Сэ́мюэл Лэ́нгхорн Кле́менс, Samuel Langhorne Clemens; 30- ноябрь, 1835-жыл, Флорида, Миссури.
Пушкин, Александр Сергеевич
Алекса́ндр Серге́евич Пу́шкин (26-май [6-июнь] 1799, Москва – 29-январь [10-февраль] 1837, Санкт-Петербург) – орус акыны, драматург жана прозаик.
Лермонтов, Михаил Юрьевич
Михаи́л Ю́рьевич Ле́рмонтов (3- [15] октябрь, 1814, Москва – 15 -[27] июль, 1841, Пятигорск) – орус акыны, драматург, прозаик, сүрөтчү.
Уи́льям Шекспи́р
Уи́льям Шекспи́р (англ. William Shakespeare; 26-апрель 1564-жылы Стратфорд-апон-Эйвон, Англия – 23-апрель (3-май) 1616, ошол жерде) – англис акыны жана драматургу...
Толстой, Лев Николаевич
Граф Лев Никола́евич Толсто́й (28-август [9-сентябрь] 1828, Ясная Поляна, Тула губерниясы, Россия империясы – 7 -[20] ноябрь, 1910, Рязан губерниясы Астапов станциясы
Чехов, Антон Павлович
Анто́н Па́влович Че́хов (17-(29) январь 1860, Таганрог, – 2 -(15) июль 1904, Баденвайлер) Ялта, Сахалин – орус жазуучусу
.jpg)
Гёте, Иоганн Вольфганг фон
Иога́нн Во́льфганг Гёте (1782-жылдан тартып фон Гёте, Франкфурт-на-Майне. Германия- 28-август, 1749... Веймар) – немец акыны, мамлекеттик ишмер,ойчул, философ жана табияттаануучу
Айтматов, Чингиз Торекулович
Чыңгыз Төрөкулович Айтматов (12-декабрь 1928, Шекер, Талас, Кыргыз АССР – 10-июнь, 2008, Нюрнберг...
Надин Гордимер
Түштүк африкалык англис тилдүү жазуучу. Адабият боюнча Нобель сыйлыгынын лауреаты, 1991-жыл.
Дже́ймс О́лдридж
Дже́ймс О́лдридж (10-июль, 1918, Уайт-Хилл, Виктория штаты, Австралия – 23-февраль, 2015, Лондон, Улуу Британия) – англис жазуучусу, журналист жана коомдук ишмер, теги австралиялык
Абай Кунанбаев
Абай Кунанбаев – казак акыны, композитор, агартуучу, ойчул, коомдук ишмер, казак жазма адабиятынын негиздөөчүсү жана анын биринчи классиги. (29-июль [10-август] 1845, Семипалатинск – 23-июнь [6-июль] 1904)
Ома́р Хайя́м
Ома́р Хайя́м Нишапури́ (перс. عُمَر خَیّام نیشابوری; 18 мая 1048, Нишапур – 4-декабрь 1131, ошол жерде) – перс (иран) философу, математик, астроном жана акын)
Низами́ Гянджеви́
Низами́ Гянджеви́ (перс. نظامی گنجوی, курд. Nîzamî Gencewî, نیزامی گهنجهوی; 1141-жылдары, Гянжа, Ильдегизиддер мамлекети (азыркы учурда Азербайжандагы шаар)
Олжа́с Ома́рович Сулейме́нов
Олжа́с Ома́рович Сулейме́нов (каз. Олжас Омарұлы Сүлейменов; 18-май, 1936, Алма-Ата) — акын, жазуучу, адабиятчы, Казахстандын Эмгек Баатыры.
Шаханов, Мухтар
Мухтар Шаха́нов (Түштүк-Казахстан областы, Отырар району, Чилик айылы, 2-июль, 1942-жылы) – советтик жана казак акыны жана жазуучусу, Казак Республикасынын Мажилисинин экс-депутаты, саясий ишмер.
Шóта Руставе́ли
Шóта Руставе́ли (груз. შოთა რუსთაველი, 1172—1216-жылдары) – XII кылымдагы грузин мамлекеттик ишмери жана акыны.
Махтумкули́
Махтумкули́ — түркмөн акыны, философ, түркмөн адабиятынын классиги. Акын Довлетмамед Азадинин уулу. Махтумкули Хажы-Говшан айылында төрөлгөн. Түркмөнстан..
Халед Хоссейни
Халед Хоссейни (англ. Khaled Hosseini, /ˈhɑːlɛd hoʊˈseɪni/, 4-март, 1965) – афган тектүү америкалык жазуучу.
Сэр Ахмед Салма́н Ру́шди
Сэр Ахмед Салма́н Ру́шди (англ. Ahmed Salman Rushdie — Салман Рашди, урду أحمد سلمان رشدی, хинди अहमद सलमान रुश्दी; род. 19-июнь, 1947-жылы, Бомбей, Индия)
НГУЕН ХОНГ
НГУЕН ХОНГ (Nguyen Hong) (1918-82) - вьетнам жазуучусу
Нгуе́н Динь Тхи
Нгуе́н Динь Тхи (вьетн. Nguyễn Đinh Thi, 20-декабрь, 1924, Луангпхабанг, Лаос, Француздарга караштуу Индокытай – 18-апрель, 2003, Ханой, Вьетнам) – вьетнам жазуучусу, акын, драматург, композитор.
Ла́о Шэ
Ла́о Шэ (Lǎo Shě; чыныгы аты Шу Цинчунь( 3-февраль, 1899 – 24-август, 1966) – көрүнүктүү кытай прозаиги, драматург, публицист
Ли Бо
Ли Бо (азыркы аталышы Ли Бай) же Ли Тай-бо (кыт. 李白; 李太白; 701-762/763 г.) – Тан династиясынын мезгилиндеги кытай акыны
Ван Вэй
Ван Вэй (кыт. 王維 (экинчи аты Мо Цзе 摩詰) (699-759) – кытай акыны, живописчи, каллиграф, музыкант. Ли Бо жана Ду Фулар менен катар Тан доорундагы кытай поэзиясынын акыны болуп саналат.
Мо Янь
Мо Янь (17-февраль, 1955-жыл, Шаньдун, КЭР) – азыркы кытай жазуучусу, Гонконг Ачык университетинин филология боюнча ардактуу доктору. Адабият боюнча Нобель сыйлыгынын Лауреаты, 2012-жыл.
Фери́т Орха́н Паму́к
Фери́т Орха́н Паму́к (тур. Ferit Orhan Pamuk; 7-июнь, 1952, Стамбул, Түркия) – азыркы түрк жазуучусу, бир нече улуттук жана эл аралык адабий сыйлыктардын, анын ичинде Нобель сыйлыгынын ээси.
Назы́м Хикме́т
Назы́м Хикме́т Ран (тур. Nâzım Hikmet Ran, 15-январь, 1902, Салоники – 3-июнь, 1963, Москва) – түрк акыны, прозаик, сценарист, драматург жана коомдук ишмер. Түрк революциялык поэзиясынын негиздөөчүсү.
Ко́бо А́бэ
Ко́бо А́бэ чыныгы аты – А́бэ Кимифус; 7-март, 1924, Кита, Токио, Япон империясы – 22-январь, 1993, Токио, Япония) – япон жазуучусу
Харуки Мураками
Харуки Мураками (яп. 村上 春樹 Мураками Харуки, 12-январь, 1949-жылы, Киото) – япон жазуучусу жана котормочу.
Кадзуо Исигуро
Кадзуо Исигуро (англ. Kazuo Ishiguro, 8-ноябрь, 1954, Нагасаки, Япония) – япон тектүү британ жазуучусу, Адабият боюнча Нобель сыйлыгынын лауреаты, 2017-жыл.
Кайсы́н Шува́евич Кули́ев
Кайсы́н Шува́евич Кули́ев (карач.-балк. Къулийланы Шуўаны жашы Къайсын; 1917-1985) – советтик балкар акыны жана прозаиги, журналист. Түндүк Кавказ
Фази́ль Абду́лович Исканде́р
Фази́ль Абду́лович Исканде́р (абх. Фазиль Абдул-иҧа Искандер; 6-март, 1929, Сухум, ССРА, ЗСФСР, СССР – 31-июль, 2016, Переделкино, Москва областы, Россия) – орус жана абхаз жазуучусу, акын.
Габдулла Тука́й
Габдулла Тука́й (тат. Габдулла Тукай, 14-[26] апрель, 1886, Кушлавыч кыштагы, Казан уезди, 2-[15] апрель, 1913, Казань) – татар элинин акыны, адабий сынчы, публицист, коомдук ишмер жана котормочу.
Миге́ль де Серва́нтес Сааве́дра
Миге́ль де Серва́нтес Сааве́дра (исп. Miguel de Cervantes Saavedra; болжол менен 29-сентябрь, 1547, Алькала-де-Энарес – 22-апрель, 1616. Дүйнөгө белгилүү испан жазуучусу.
Федери́ко Гарси́а Ло́рка
Федери́ко Гарси́а Ло́рка (5-июнь, 1898 – 19-август, 1936) – испан акыны жана драматург, музыкант, сүрөтчү-график катары да белгилүү. XX кылымдагы испан маданиятынын белгилүү ишмери, «27 жылдын муунундагы» борбордук фигура.
Джордж Бе́рнард Шо́у
Джордж Бе́рнард Шо́у (англ. George Bernard Shaw; 26-июль, 1856, Дублин, Ирландия – 2-ноябрь, 1950, Хартфордшир, Англия) – белгилүү ирланд драматургу жана романист, Адабият боюнча Нобель сыйлыгынын лауреаты, ирландиялык көрүнүктүү адабият ишмери.
Стани́слав Лем
Стани́слав Лем (польск. Stanisław Lem; 12-сентябрь, 1921, Львов, Польша – 27-март, 2006, Краков, Польша) – поляк философу, футуролог жана жазуучу.
Альбе́р Камю́
Альбе́р Камю́ (фр. Albert Camus; 7-ноябрь, 1913, Мондови (азыр Дреан), Алжир – 4-январь, 1960, Вильблевен, Франция) – француз прозаиги, философ, эссеист.
Хосе́ Хулиа́н Марти́-и-Пе́рес
Хосе́ Хулиа́н Марти́-и-Пе́рес (28-январь, 1853 – 19-май, 1895) – куба акыны, жазуучу, публицист, котормочу, философ жана революционер.
Нагиб Махфуз
Нагиб Махфуз (11-декабрь, 1911 – 30-август, 2006) – египет жазуучу-романисти, драматург, сценарист. Адабият боюнча Нобель сыйлыгынын лауреаты, 1988-жыл.
Эрне́ст Ми́ллер Хемингуэ́й
Эрне́ст Ми́ллер Хемингуэ́й (21-июль, 1899-жыл, Оук-Парк, Иллинойс, АКШ – 2-июль,1961-жыл, Кетчум, Айдахо, АКШ) – америка жазуучусу, журналист, Адабият боюнча Нобель сыйлыгынын лауреаты, 1954-жыл.
Э́рнест Се́тон-То́мпсон
Э́рнест Се́тон-То́мпсон (англ. Ernest Thompson Seton, алгачкы ысымы Ernest Evan Thompson – Э́рнест Э́ван То́мпсон (14-август, 1860, Саут-Шилдс, Улуу Британия – 23-октябрь, 1946). Канада жазуучусу, сүрөтчү-анималист, табияттаануучу жана коомдук ишмер.
Ви́ктор Петро́вич Аста́фьев
Ви́ктор Петро́вич Аста́фьев (1-май, 1924-жыл, Овсянка айылы, Енисей губерниясы, СССР – 29-ноябрь, 2001-жыл, Красноярск, Россия).
Э́рнест Мари́я Тере́са Андруэ́тто
Мари́я Тере́са Андруэ́тто (1954-жылы туулган) – аргентин жазуучусу,балдар жана чоңдор үчүн бир нече ктептердин автору.
Габриэль Гарсиа Маркес
Габриэль Гарсиа Маркес – Колумбия жазуучусу-прозаик, журналист, басып чыгаруучу жана коомдук ишмер. Адабият боюнча Нейштад жана Нобель сыйлыктарынын лауреаты.
Хо́рхе Луи́с Бо́рхес
Хо́рхе Луи́с Бо́рхес (24-август, 1899-жыл, Буэнос-Айрес, Аргентина – 14 июнь, 1986-жыл, Женева, Швейцария) – аргентин прозаиги, акын жана публицист.
Исабе́ль Алье́нде
Исабе́ль Алье́нде (2-август, 1942-жылы туулган, Лима, Перу) – чили жазуучусу, журналистка.
Хо́рхе Ма́рио Пе́дро Ва́ргас Льо́са
Хо́рхе Ма́рио Пе́дро Ва́ргас Льо́са (28-март, 1936,-жылы туулган, Арекипа, Перу) – перу прозаиги жана драматург, публицист...
Мария Парр
Мария Парр (норв. Maria Parr, 18 -январь, 1981, Фискобюгд, коммуна Ванюльвен, Норвегия) — норвегиялык балдар жазуучусу.
У́льф Го́ттфрид Ста́рк
Ульф Го́ттфрид Ста́рк — швед жазуучусу. 1944-жылы Стокгольмдо туулган.
А́стрид А́нна Эми́лия Ли́ндгрен
А́стрид А́нна Эми́лия Ли́ндгрен алгачкы аты-жөнү Эрикссон (швед. Ericsson); 14-ноябрь, 1907-жылы , Виммербю, Швеция — 28 -январь, 2002-жылы, Стокгольм, Швеция) — швед жазуучусу, «Бала жана чатырда жашаган Карлсон» жана Пеппи Узун байпак жөнүндөгү тетралогиясы менен бүт дүйнөгө белгилүү болгон автор.
Се́льма Отти́лия Лови́за Ла́герлёф
Се́льма Отти́лия Лови́за Ла́герлёф[8] (швед. Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf) (20- ноябрь, 1858-жылы, Морбакка, лен Вермланд, Швеция — 16-март, 1940-жылы, ошол эле жерде) — швед жазуучусу адабият боюнча Нобель сыйлыгын алган биринчи аял жазуучу (1909).
Ю́хан А́вгуст Стри́ндберг
Ю́хан А́вгуст Стри́ндберг (22-январь, 1849-жылы, Стокгольм — 14-май, 1912-жылы, ошол эле жерде) — швед жазуучусу жана публицист[11]. Азыркы швед адабиятынын жана театрынын негиздөөчүсү.
Ту́ве Ма́рика Я́нссон
Ту́ве Ма́рика Я́нссон — белгилүү финн жазуучусу, сүрөтчү, иллюстратор. Муми-троллдор жөнүндөгү китептери менен бүт дүйнөгө белгилүү болгон жазуучу.
Джа́нни Рода́ри
Джа́нни Рода́ри (толук аты — Джова́нни Франче́ско Рода́ри,) 23-октябрь, 1920, Оменья, Пьемонт, Италия — 14-апрель, 1980, Рим, Италия) — белгилүү итальян балдар жазуучусу, жомокчу жана журналист.
Джо́натан Свифт
Джо́натан Свифт (30-ноябрь, 1667-жылы — 19-октябрь, 1745-жылы) — англо-ирланд жазуучу -сатирик, публицист, философ, акын жана коомдук ишмер.
Да́нте Алигье́ри
Да́нте Алигье́ри (май, 1265 — 14- сентябрь, 1321) — италян акыны, ойчул, кудай таануучу, адабий италян тилин негиздөөчүлөрдүн бири, саясий ишмер.
Ро́берт Бёрнс
Ро́берт Бёрнс (1759—1796) — шотланд акыны, фольклорист, көптөгөн ырлардын жана поэмалардын автору.
Чину́а Аче́бе
Чину́а Аче́бе ( 16-ноябрь, 1930-жылы — 21-март, 2013-жылы) — нигериялык прозаик, акын жана адабий сынчы.
Ассия Джебар
Ассия Джебар (Фатима Зохра Ималаен, 30- июнь, 1936, Шершель — 6 -февраль, 2015, Париж) — алжир жазуучусу жана кинорежиссёр.
Миа Коуту
Миа Коуту, Антониу Эмилиу Лейте Коуту ( 5 –июль, 1955, Бейра) — мозамбик жазуучусу.
Зейд Мути Даммадж
Зейд Мути Даммадж - (1943- 2000гг)- Йемен. Жазуучу, дипломат.
Павел Львович Калмыков
Павел Львович Калмыков ( 2 –январь, 1964, Карагин аймагы, Камчатка областы) — орус балдар жазуучусу.
Ю́рий Серге́евич Рытхэ́у
Ю́рий Серге́евич Рытхэ́у (1930—2008) — советтик, орус жана чукот жазуучусу. Чукот жана орус тилинде жазган.
Валенти́н Григо́рьевич Распу́тин
Валенти́н Григо́рьевич Распу́тин (15-март, 1937, Усть-Уда айылы, Чыгыш-Сибирь областы — 14- март, 2015, Москва) — орус совет жазуучусу жана публицист, коомдук ишмер . Кыштак прозасынын» көрүнүктүү өкүлдөрүнүн бири. Социалистик Эмгектин Баатыры (1987).
-
Келечектеги мурункулар
-
Башка дүйнөнүн порталы
-
Китеп же интернет
-
Таштан санариптик пластинага чейин
-
Человек-невидимка. Герберт Уэллс
- Принц и нищий. Марк Твен
Бедиздер галереясын аралап
Сиз билесизби, дүйнөдөгү көптөгөн шааралар адаттан тыш эстеликтери аркылуу атаккка ээ болушкан. Башка эмес, так ушул адабий каармандарга эл адаттан тыш өзгөчөлүгү, жан дүйнөсүнүн сулуулугу, баатырдыгы жана эмгекчилдиги үчүн сүйүп, эстеликтерди тургузушкан. Белгилүү чыгармалардын каармандары окурмандарга ушунчалык жаккандыктан, алардын арасынан чыккан бедизчилер таштан, темирден же мрамордон эстелик коюну туура табышкан. Анан калса, эл өзгөчө сүйгөн каармандарына дүйнөнүн ар кайсы жерлерине бир нече эстелик тургузушкан. Биздин бөлүмдө бардык мезгилдерге жана элдерге белгилүү каармандардын эстеликтери чогултулду. Биздин галереяга куш келиңиз! в нашу галерею!
Дүйнөдөгү окурман эстеликтер
Окурман журтка тургузулган эстеликтер абдан көп жана ар түрдүү. Алардын арасында күлкүлүү жана сүйкүмдүү, экзотикалуу жана күтүүсүз, ойго түрткөндөрү да бар. Бул таш элестер бедизчилердин фантазиясына, көңүлүндө жаралган ассоциацияларына жана образдарына ылайык жасалган. Бул темадагы өзгөчө орундагы композициялар – китеп окуп жаткан адамдардын элесин түшүргөн анча чоң эмес шаардын ичине коюлган бедиздер. Буларды «китеп окуп аткан адамдын» эстелиги эмес, архитектуралык фантазия деп атаса туура болчудай. Ушул сыяктуу бедиздерди дүйнөнүн көп шаарларынан кезиктирүүгө болот, сонун жерлерди көрүүгө кызыктар болсоңуз, бедиз түрүндөгү ушундай сүрөттөргө туш болосуз.
]Шаар ичиндеги бедиздердин саны боюнча Испанияны чемпион деп атаса болчудай. Чоң жана кичи испан шаарларында бүт дүйнөгө белгилүү тарыхый эстеликтер менен катар көз талдырган шаар архитектурасынын берметтери учурайт. Алардын арасында китеп кармаган адамдар да жолугат. Мына испан жигит бут кийимин чечип таштап, китеп ичиндеги дүйнөгө сүңгүп кеткендей.
Окурман журтка тургузулган эстеликтер заманбап шаар искусствосунун артыкчылыгы деле эмес. Англияда Сомерсет графствосунда кичинекей Уэллс шаарчасы жайгашкан. Сейилбакты аралап жүрүп, отургучтарга жайланышып алып, китеп окуп отурган орто кылымдагы айымдарды жолуктура аласыз.
Гомелдеги студент кыздын эстелигин тургузуу идеясы Ф. Скорин атындагы Гомель мамлекетинин студенттеринин кол кабышы менен жүзөгө ашкан. Аталган жождун архитектура факультетинин студенттеринин чыгармачылыгынын арты менен шаар жана университет мыкты белекке ээ болгон. Университетке кире бериштен үч метр аралыкта таштан жасалган бийкеч отурат. Окуп, алма жеп, ортодо өтүп бараткандарга көз кырын таштап… дал турмуштун өзүндөгүдөй.
Китеп окуган эстеликтердин арасында көңүлдү кытыгылаган романтикалуулары да бар. Ушул өңдүү чыгармачылыктын жаркын бир үлгүсү Ноябрьск (Россия) шаарындагы китеп окуган жуптарга коюлган. Бедиз «Интеллект-Борбордун» аймагында жайгашып, жергиликтүү сүрөтчү Валерий Чалыйдын өзүнүн шаарына берген өзгөчө белеги болуп калды. Ушул бедиздин жанында канчалаган кездешүүлөр өткөндүр.
Петербургда, Фонтанкадан анча ыраак эмес Измайлов багында отургучтун кырында периште отурат: бир колунда китеп, экинчисинде – ачылган кол чатыр. Мына ушунтип белгилүү куурчак чебери Роман Шустров улгайган петербургдук адамдын образын жараткан – түбөлүк шаардын жан дүйнөсүнүн символу.
Корукка айланган адабий жайлар
«О, биз үчүн канча бир керемет сейилдер ...», – Пушкинди кепке тартуу менен атактуу акын-жазуучулардын жашаган жерлерине кайрылабыз!
Приветствую тебя, пустынный уголок,
Приют спокойствия, трудов и вдохновенья,
Где льется дней моих невидимый поток
На лоне счастья и забвенья.
( “Кыштак” А.С.Пушкин)
Мына кызык, арадан эки жүз жыл өткөн соң Тригорский кыштагынын сейил бактарын аралап улуу акындын өмүрү-чыгармачылыгына күбө болгондорго кезигип, атактуу «Керемет сезим эсимде» саптарынын, «Евгений Онегин» романынын кантип жаралгандыгы тууралуу билебиз!
М.Ю. Лермонтов кайсы жерде жашап-иштеген, же окуу китебинде эмнелер айтылган эмес
Прилежно говорят экскурсоводы
О зависти, о ссоре роковой,
О творческом пути певца свободы,
Оборванном злодейскою рукой;
О том, что был он дерзок и запальчив,
Незащищен, доступен для обид,
Что здесь убит, по сути дела, мальчик,
Седой историограф говорит.
Александр Коваленко
Л.Н.Толстойдукунда конокто
Мен Толстойду өмүрүмдө бир гана жолу 1904-жылы жайында Ялтада «Ыйык Николай» кемесинин бортунан, Лев Николаевич Крымдан өзүнүн үйүнө сапар тартып бараткан күнү көрдүм ….. Мени ага менин өтүнүчүм эмес, анын каалоосу боюнча тааныштырышты. Мен андан жана Софья Андреевнадан Ясная Полянага, алардыкына чакыруу алдым.
Анткени менен бул чакырууну – мен эчактан берки бапестеп жүргөн кыялыма туура келгени менен, колдонууга эч чыгынбадым. Толстой менен беш мүнөттүк маектешүү, аны алыстан-жакындан карап турган жарым саат мага эбейгейсиз, укмуштуудай таасир калтырды. Баарынан көбүрөөк мен көргөн адамдардын арасынан, мына ушул адамдын өзгөчө, жагымдуу жупунулугу абдан таң калтырды.
Чеховдун Сахалини
Чехов – Сахалин аралына, сүргүнгө айдалган камактагылар жашаган жерге эр жүрөктүүлүк менен барган биринчи жазуучу. Бул сапар анын ден соолугу үчүн адан оор болгон, 10 миң км жол 81 күнгө созулуп, анын 4 киломметрин поезд эмес, ат менен басып өткөн. Суу болгон чокой менен он сааттап жол жүрүү оорунун белгилерин күчөткөн.
Антон Чехов абдан меймандос адам болгон. Айрым күндөрү анын үйүндөгү уктоочу бардык керебеттер, дивандар, секилер бош калчу эмес.
Турмушунда А.П. Чехов жөнөкөй адам болгон. Өзүнө көңүл бурдурууну каалабастан журналисттерден, сүрөтчүлөрдөн оолак карманчу. Чеховдун көзүнүн тирүүсүндө сүрөткө аз тартып калышканынын дагы бир себеби бар. Көп сүрөтчүлөр ал тез-тез өзгөрө бергендей болгондуктан тартуу оорго тургандыгын айтышчу. «Кармалбас Чехов» – Валентин Серов аны ушунтип атаган.
Пайдалуу шилтемелер
- Чеховским жүргөн жерлер : Сайт «Allchekhov» [Электронный ресурс] // URL: http://www.allchekhov.ru/index.php/places (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- А.П. Чеховдун үй-музейи http://chekhov-yalta.org/ru/chekhov-v-iskusstve/article-page-18.html (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- Лермонтов живописте, скульптурада, графикада ж.б.. http://www.tarhany.ru/mediagallery/photo/114 (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- Л.Н. Толстой живописте http://aria-art.ru/0/T/Tolstoj%20Lev%20Nikolaevich/1.html (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- Л.Н. Толстойдун китептери http://www.koob.ru/tolstoy_l/?page=2 (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- Л.Н. Толстойдун өмүр баяны http://tolstoy.biografy.ru/biography.php (Кайрылуу күнү:: 05.02.2018)
- Бардык-бардык китеп сүйүүчүлөргө – жаңы ачылыштар үчүн жаңы сайт: http://crdb-nn.ru/index/v_gostjakh_u_pisatelja/0-134 (Кайрылуу күнү:: 05.02.2018)
- Герберт Уэллс https://www.livelib.ru/author/201938-gerbert-uells https://www.allsoch.ru/uells/#biography (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- Аудиокитеп: «Көрүнбөс-Адам» https://audioknigi.club/gerbert-uells-chelovek-nevidimka (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- Андерсен тууралуу https://www.livelib.ru/author/180279-gans-hristian-andersen (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
- “24 СМИ” сайты, “Ганс Христиан Андерсен” макаласы https://24smi.org/celebrity/4912-gans-khristian-andersen.html (Кайрылуу күнү: 05.02.2018)
Библиография:
- Джоан Элиот. Мировая литература в инфографике.: Питер. Москва. Санкт-Петербург. Нижний Новгород. Воронеж. Киев-Екатиренбург. Самара. Минск. 2017
- "Жизнь и творчество Маршака". - М.: Детская литература, 1975.
- class="biblio"|
- class="biblio"|
- В гостях у Чехова: Сайт «Живой Журнал» [Электронный ресурс] // URL: https://allerleiten.livejournal.com/659038.html (Дата посещения: 05.02.2018)
- class="biblio"|
- О Маршаке: Сайт «С-Маршак» [Электронный ресурс] // URL: http://s-marshak.ru/photo/detstvo/detstvo.htm http://s-marshak.ru/ (Дата посещения: 05.02.2018)
- Владислав Крапивин: Сайт «sf.mksat» [Электронный ресурс] // URL: http://www.sf.mksat.net/vk/krapivin_index.htm , Фотоальбом В. Крапивина http://www.sf.mksat.net/vk/photo/album.html (Дата посещения: 05.02.2018)
- Про Марка Твена: Сайт «Stories of success» [Электронный ресурс] // URL: http://biozvezd.ru/mark-tven http://stories-of-success.ru/marka-tvena (Дата посещения: 05.02.2018)
- Аудиокнига «Принц и Нищий»: Сайт «Дети-онлайн» [Электронный ресурс] // URL: https://deti-online.com/audioskazki/romany-marka-tvena-mp3/princ-i-nischiy/ (Дата посещения: 05.02.2018)
- Биография Марка Твена и его книги на аудионосителях: «Obrazovaka» [Электронный ресурс] // URL: https://jbooks.mobi/Author_148.html. http://obrazovaka.ru/alpha/t/tven-mark-twain-mark#ixzz4yKOvSLGQ (Дата посещения: 05.02.2018)
- Редьярд Киплинг:Сайт «Obrazovaka» [Электронный ресурс] // URL: http://obrazovaka.ru/alpha/k/kipling-dzhozef-redyard-kipling-joseph-rudyard (Дата посещения: 05.02.2018)
- class="biblio"|
- class="biblio"|
- class="biblio"|
- class="biblio"|
Сизди, азыркы мезгилдин жана өткөн доордун эң белгилүү жазуучу-акындары тууралуу баянга чакырабыз! Сизди укмуштуудай адамдар, таң калыштуу өмүр баяндар күтөт.
Бул жерден сиз, автор-замандаштардын сайттары, дүйнөлүк адабияттын жаркын өкүлдөрүнүн сейрек фотосүрөттөрү, жакшы тааныш эмес фактылар менен тааныша аласыз. Сиздин көңүлүздү үй-бүлөлүк архивдеги сейрек документтерге бурабыз.
-
Мар Ташимович Байджиев
Мар Ташимович жазуучу жана педагогдун үй-бүлөсүндө туулган, ошондуктан тагдыр өзү анын адабиятчы болуусун каалаган. Байджиевдин аңгеме жана повесттери дүйнөнүн көптөгөн тилдерине которулган жана өлкөдөн сырткары алыска даңкы тараган. Ал эми пьесалары Москва, Петербургдун башкы сахналарында гана коюлбастан, ошондой эле жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдүн сахналарында да ойнолуп жатат. Дагы айта турган нерсе, ал орус тилине «Манас» эпосунан «Чоң казат» үзүндүсүн которгон, жана «Манас» эпосу боюнча энциклопедиялык үчтомдук жараткан. -
Амангельды Бекбалаев
Амангельды Бекбалаев (филология илимдеринин доктору). Аммиан фон Бек деген псевдоним менен жазат. Билими боюнча Амангельды Абдыжапарович - германист. СНГ мамлекеттеринде жана чет өлкөдө көптөгөн беделдүү наамдарга ээ. Мисалы, ал Токия университетинин Сока Гаккай ("Общество созидания ценностей (Баалуулуктарды жаратуу коому)") сыйлыгынын лауреаты. Анын чыгармалары азия элдеринин тарыхын чечмелейбиз деген адамдарга кызык болот. -
Олег Бондаренко
Олег Бондаренко адистиги боюнча финансист. Курил аралдарында СССРдин мамлекеттик банкынын бөлүмүнүн жетекчиси болуп иштеген. Бирок балачагында эле ал өзү айткандай, жазуучу болом деп, ал эми балалык кыялдар кээде ишке ашмай жайы бар. 30 жашында ал биринчи аңгемесин жазган. Азыр Олег Бондаренко – көптөгөн белгилүү аңгемелердин, повесттердин, романдардын, ошондой эле илимий-философиялык чыгармалардын автору. 2016-жылы "Золотое перо Руси - 2016" конкурсунун алкагында ал Кыргызстанда орус тилин өнүктүрүү жана чыгармаларынын философиялык-көркөм жогорку деңгээли үчүн Лев Толстой атындагы медаль менен сыйланган. 2018-жылдын январында Олег Бондаренко өзүнүн "Звезды и призраки (Жылдыздар жана элестер)" аттуу жаңы китебин презентациялаган. -
Александр Иванов
Александр Иванович Иванов 34 жылдан бери «Литературный Кыргызстан (Адабий Кыргызстан)" журналынын башкы редактору болуп эмгектенет. Билими боюнча филолог, ал Таджикистан жана Кыргызстана. Мындан сырткары, ал "Жизнь замечательных людей Кыргызстана (Кыргызстандын укмуштуу адамдарынын турмушу)" китеп сериясынын куратору жана идеялык шыктандыруучусу. Иванов Кыргызстан жазуучулар Союзунун мүчөсү. 2000-жылдан бери маданиятка эмгек сиңирген ишмер наамын алып жүрөт, ошондой эле илим, маданият жана искусство тармагындагы жетишкендиктер үчүн берилүүчү Ломоносов ордени менен сыйланган. -
Владимир Лидский
Владимир Леонидович Москвада туулган. ВГИКте окуган. Ал прозаик гана эмес, ал драматург дагы, ошондой эле кино тарыхчы. Ал Кыргыз Республикасынын кинематографисттер Союзунун мүчөсү. 1984- жылдан бштап Бишкекте жашайт. Лидский – бул жазуучунун псевдоними, анын чыныгы фамилиясы Михайлов. Мезгилдик басмаларда беш жүздөн ашуун публикациялары бар. Анын калеминен романдар, аңгемелер, ыр жыйнактары жана бир нече кинотаануучу китептер басылып чыккан. Кыргызстан, АКШ, Германия жана Россиянын беделдүү адабий конкурстарында биринчи орундарды ээлеп жүрөт. Ал эми анын пьесаларынын мотивдери боюнча Москва, Орёл, Запорожье, Могилев, Омск, Темиртау, Самара, Тель-Авив шаарларынын театрларында спектаклдер коюлган. -
Турусбек Мадылбай
Турусбек Мадылбай Турусбек Мадылбай – бардык тараптан өзгөчөлөнгөн инсан. Ал кыргыз Гиннесстин рекорддор китебине отуз эки тил билген кыргызстандык- полиглот катары кирген. Адабият менен Турусбек Мадылбай мектептен баштап эле алектенет, ал эми студенттик кезде ырлар цикли үчүн Эл аралык студенттер союзунун грамаотасына татыктуу болгон. Турмушунда ал мугалим, бир нече кыргызстандык басмаларда жооптуу катчы жана башкы редактор болуп эмгектенип калды. Кыргызстандын адабиятына кошкон салымы үчүн фантастика боюнча улуттук премиянын лауреаты наамына ээ болгон. "Крупная проза (Ири проза)" номинациясында "Русская премия (Орус премиясы)" конкурсунун лауреаты. Ошондой эле "Добрая лира" примиясынын ээси. -
Султан Раев
Султан Акимович Раев профессиясы боюнча журналист. Карьерасынын эң башатында ал бир нече кыргызстандык редакцияларда ар түрдүү кызматтарда эмгектенген. Канзас университетинде стажер болгон. Эки миңинчи жылдардын башында КР Билим берүү жана маданият министринин орун басары кызматына дайындалган. 2005 - 2010 жана 2013 – 2014-жылдары КР маданият министри болуп иштеген. Жазуучулук ишмердүүлүктөн сырткары, Султан Акимович драматург жана театр режиссеру катары да белгилүү. 2007-жылы BBC радиостанциясы (Великобритания) Султан Раевдин "Последнее завещание (Акыркы керээз)" пьесасын "Семь чудес (Жети укмуш)" рейтингдик антологияга киргизишкен.
.png)
Текстти даярдаган Ксения Милохова.
-
Анэс Зарифьян
Анэс Гургенович Зарифьян (1946-ж. туулган) билими боюнча медик. КРСУнун медициналык факультетинин деканы. Бирок өткөн кылымдын 60-жылдарынан баштап эле бард жана акын катары белгилүү. Концерттер менен бүткүл Советтер Союзун кыдырып чыккан. Ошондой эле бард ырларынын көптөгөн жылдыздарын биздин Кыргызстанга чакырган. Алардын арасында Вероника Долина, Сергей жана Татьяна Никитиндер, Виктор Берковский, Михаил Володин ж.б. 1989-жылдан баштап КР жазуучулар Союзуна мүчө. Ондогон поэзия китептеринин автору. -
Светлана Луговая
Светлана Александровна Луговая (1944-ж. туулган) ыр жазганды мектепте эле баштаган. Азыр анын эсебинде ондон ашык ыр жыйнагы, алардын акыркыларынан - "Краски пепла (Күлдүн боёктору)" – 2016- жылы басылып чыкты. Негизинен анын чыгармалары романтизм жана лирикага бай.Андан сырткары, Светлана Александровна балдар жазуучусу жана котормочу болуп эсептелет.
-
Михаил Озмитель
Михаил Евгеньевич Озмитель (1957-ж. туулган) өзүнүн адабий карьерасын 1980-жылы баштаган. Анын айтымында, кайсы бир убакта ага түшүнүү келген, поэзия адамды жогорку, дүйнөнүн үстүндөгү нерсе менен байланыштыруусу мүмкүн экендиги. Негизгиси, авторду кызыктырып, ойлонткон нерсе, - бул адамдын мезгил ичиндеги маданий биримдиги, заманбап адамдын тарых менен байланышыш бекемдөөгө умтулуу. Михаил Евгеньевичтин чыгармалары россиялык радиоканалдарда аткарылып жүрөт.Мындан сырткары, Михаил Озмитель - котормочу, англис тилинен сабак берет.
-
Светлана Суслова
Светлана Суслованын биринчи ырлары (1949-ж. туулган) 52 жыл мурун басылып чыккан. Ал 4 жолу Кыргыз ССринин Жогорку Кенешинин Президиумунун Ардак грамоталары менен сыйланган. СССРдин маданиятка эмгек сиңирген ишмери жана Кыргызстан жазуучулар Союзунун мүчөсү. 2006-жылы Кыргызстанда басылган орус тилиндеги мыкты көркөм чыгарма үчүн конкурсунун лауреаты болгон. Он беш ырлар жыйнагын басып чыкты. Анын ырлары кыргыз, тажик, кытай, англис, француз, немец, испан, поляк ж.б. тилдерге которулган. -
Дальмира Тилепбергенова
Дальмира Тилепбергенова (1967-ж. туулган) кыргызстандыктарга режиссер катары көбүрөөк белгилүү. Ал Россиянын кинорежиссерлор Гильдиясынын жана Кыргызстан кинематографисттер Союзунун мүчөсү. Анын эсебинде ондон ашык фильмдер. Дамира акын дагы. Анын чыгармалары көптөгөн адабий ьасмаларда жана альманахтарда басылып чыгарылган, "Литературный Кыргызстан (Адабий Кыргызстан)", "Борбордук-Азиялык альманах", коллективдүү ыр жыйнагы "Городская поэзия Востока (Чыгыштын шаардык поэзиясы)", "Антология писателей ЦА (Борбордук Азия жазуучулар антологиясы)", "Звезда Востока (Чыгыш жылдызы)", "Литературная газета (Адабий гезит)", өзүнчө басылма "Сөздөрдүн үйү" ж.б. Автордун ырлары кытай, англис, азербайжан жана фин тилдерине которулган. -
Вячеслав Шаповалов
Вячеслав Иванович Шаповалов (1947-ж. 28 октябрында туулган, Фрунзеде) –Кыргызстандын орус тилдүү акындарынын белгилүүлөрүнүн бири Борбордук Азияда. Анын эсебинде өтө көп сандагы сыйлыктар жана наамдар жазылган. 2017-жылдын аягында ал мамлекеттик сыйлык, 3-даражадагы “Манас” орденине татыктуу болду.Мындан сырткары, Вячеслав Иванович котормочу катары дагы белгилүү. Анын эсебинде 30 дан ашуун кыргызстандык поэзиясы боюнча китептер.
Текстти даярдаган Ксения Милохова.
- Андерсенде А. С. Пушкиндин автографы болгон.
- Андерсен өмүрүнүн аягына чейин оркойгон грамматикалык жана орфографиялык каталар менен жазган. Айрыкча тыныш белгилерин туура койбостон, басмага берер алдында анын жомокторун кайра тууралап жазгандарга оңор эмес акчасын коротчу.
- Андерсендин элестетүүлөрү ушунчалык күчтүү, ачык болгондуктан, аны кээде көзү ачык деп ойлошчу.
- Уэллстин чыгармалары болгар, венгер, грузин, кытай, корей, монгол, немец, поляк, румын, орус, серб-хорват, словак, француз, чех, япон, украин тилдерине которулган.
- 1889-жылы Уэллс анча чоң эмес Хенли Хаус менчик мектебине мугалим болуп орношот. Ал окуткан предметтердин арасында англис тили жана сүрөт бар эле. Мектептин ээси Жон Винс Милн жана анын уулу болгон, Алан Александр Милн ушул мектепте окуган. Мына ушунтип «Дүйнөлөр согушунун» келечектеги автору «Винни-Пухтун» келечектеги авторунун мугалими болгон..
- Г. Уэллстин чыгармалары боюнча 1919-жылдан тартып, 20 көркөм фильм тартылган.