БИЛИМ БУЛАГЫ

Киришүү

Жаңы тарых – бүткүл дүйнөлүк тарыхтын орто кылымдардан кийинки жана эң соңку тарыхтан мурунку мезгилинин тарыхый илимде кабыл алынган аталышы.

Орто кылымдардан жаңы мезгилге өтүү буржуазиялык революциялардын натыйжасында феодализмден капитализмге өтүү мезгили болгон. Андыктан, капиталисттик мамилелердин пайда болушун, өнүгүшүн жана чыңдалышын жаңы мезгилдин тарыхынын негизги мазмуну деп эсептөөгө толук мүмкүнчүлүк бар.

Өндүрүштүн кыйла алдыңкы капиталисттик ыкмасы эң оболу Европа өлкөлөрүндө башкалардан мурда өнүккөн, бул Европа мамлекеттерине, андан кийин АКШга Азиянын, Африканын, Латын Америкасынын өлкөлөрүн колонияга айландырууга мүмкүндүк берген экономикалык жана аскердик кубаттуулукка жетүүгө мүмкүнчүлүк берген. Капитализмдин колониялык системасынын түзүлүшү бир жагынан, колонияга каршы боштондук күрөшүнүн өнүгүшү экинчи жагынан жаңы тарыхтын өнүгүшүнүн бир кылка эместигин билдирген.

Жаңы мезгил – буржуазиялык революциялардын, географиялык улуу ачылыштардын, принциптүү жаңы мамлекеттүүлүктүн жана укуктун калыптанышынын, илимдин дүркүрөп өнүгүшүнүн жана аны практиканын кызматына коюунун доору. Аталган процесстер коомдук турмуштун көп тарабын: экономиканы, мамлекеттик курулушту, илимди жана маданиятты рационалдаштыруу менен коштолгон.

Жаңы тарыхка өтүүнүн өбөлгөлөрү

Жаңы мезгил түшүнүгү ХVI кылымда Кайра жаралуу доорунда адамды дүйнөнүн жаралуусунун борборуна койгон жазуучулар менен гуманисттердин эмгектеринде пайда болгон.

Жаңы мезгил – коомдун турмушунун баардык чөйрөсүндөгү революциялык кайра түзүүлөрдүн мезгили. Бул баарыдан мурда – илимий революциянын мезгили. Жаңы мезгилде илим жаратылыштын сырларын “тебелөөгө” жана анын натыйжаларын практикада пайдаланууга багытталган. Илим жараткандын акылмандыгын даңазалоого гана эмес, коомдун пайдасына кызмат кылууга тийиш, деп эсептешкен Жаңы мезгилдин ойчулдары.

Дүйнөнүн илимий түспөлүндө аалам жөнүндөгү эскиче көз караштарды, ой жүгүртүүнүн диний типтерин бузуу жана жаңы парадигманы, ой жүгүртүүнүн жаңы универсалдуу тибин жаратуу болуп өтүүдө.

Адамды түшүнүүнүн жаңы концепциясы гуманисттерде Леонардо да Винчи сыяктуу улуу устаттардын пайда болушуна алып келди, анын чыгармачылыгында искусство философиянын жана илимдин милдетин аткарды. Өзүнүн илимий ойлоп табууларында Леонардо мезгилден толук жүз жылга оозуп кетти.

Николай Коперник дүйнөнүн жаңы илимий көрүнүшүнүн башталышына негиз салган, бул адам туурасында “Күндү токтотуп, Жерди жылдырды” деп айтышкан – ал дүйнөнүн гелио борбордоштурулган системасын негиздеген. Андан аркы ачылыштар адамдын космос жөнүндөгү жана физиканын мыйзамдары туурасындагы билимин кеңейткен.

• 
  
  
  Николай Коперник
• 
  
  
  Галилео Галилей
• 
  
  
  Иоганн Кеплер
• 
  
  
  Исаак Ньютон

XVI к. ачылыштардын, гуманисттердин жаңы идеяларынын таасири менен жаңы христиандык-диний окуулар пайда болот. Динге ишенгендердин көпчүлүгүнүн католицизмден кетиши жана дүйнөгө жаңы көз караштардын багыттарын изденүүсү, христиан дининдеги жаңы багыттардын калыптанышы башталат. Натыйжада, жаңы христиан чиркөөлөрү түзүлүп, Рим-католик чиркөөсү ыдырай баштайт. Бул процесс Реформация деген аталышка ээ болгон. Реформация “реформа” – кайра түзүү, кайра жасоо деген сөздөн келип чыгат.

Реформация – бул чиркөөнү кайра түзүүчү кыймыл. Бул процесс Жаңы мезгилдин тарыхында бүтүндөй бир доорду ээлейт. Реформацияны көп учурда диний революция деп аташат.

Жаңы жээктердин, аралдардын, континеттердин ачылышы кокустук болгон эмес; Европанын деңизде сүзүүчүлөрү жакшы даярдык менен жолго чыккан, алардын аспаптары болгон, астрономия жана геометрия менен тааныш болушкан, румбдар так көрсөтүлгөн карталар болгон. Деңизде сүзүүчүлөрдүн корабльдери Европанын деңизде сүзүүчүлөрүнүн көп кылымдык тажрыйбасын эске алуу менен курулган. Христофор Колумб өз өмүрүндө төрт жолу деңиз экспедициясына чыккан. Ушул деңизде сүзүүлөрдүн натыйжасында алар: Кариб деңизинин аралдарын, Борбордук Американы жана Түштүк Американын Түндүк жээктерин ачкан. Албетте, Индияга Батыш менен баруучу жолду издеп жүрүп, дүйнөнүн жаңы бөлүгүн капыстан ачуу бул деңизде сүзүүчүнүн сиңирген эң негизги эмгеги болгон.

Магелландын саякаттарынын натыйжалары ушул мезгилдеги географиялык ачылыштарга кирет. 1519-1521-жж.ал башчылык кылган экспедиция биринчи жолу дүйнөнү айланып жасаган саякатында Жер шар формасында экендигин биротоло далилдеген. Жерди айланып чыгып, сүзүп кеткен жерине кайтып келүүгө боло тургандыгы айкын иш болуп калган.

• 
  
  
  Христофор Колумб
• 
  
  
  Васко де Гама
• 
  
  
  Бартоломеу Диаш
• 
  
  
  Фернан Маргеллан

Улуу географиялык ачылыштардын натыйжасында дүйнө, Жер жөнүндө эски көз караштар бузулган, аларды жаңы, алда канча ишенимдүү билим алмаштырган. Жердин шар түрүндө экендиги тууралуу европалыктардын ою ырасталган, анын өлчөмү жана ар түрдүү континеттерде жашаган адамдар жөнүндө элестетүүлөр алда канча такталган. Бул географияны, астрономияны, тарыхты өнүктүрүү үчүн жакшы өбөлгө түзгөн.

Нидерландия революциясы

Портрет Филиппа II

16-кылымда Римдин ыйык императору Карл V 17 провинцияны империянын курамынан чыгарып, аларды Габсбургдардын династиясынын мурасына айландырган. Анын уулу Филипп ΙΙ аймактардын башкаруучусу, 1556-жылдан тартып Испаниянын королу болгон. Филипп IIнин саясаты калктын баардык катмарларынын нааразылыгын пайда кылган жана массалык көтөрүлүшкө алып келип, Нидерланд революциясы деп аталган көз каранды эместик үчүн согушка айланган. Филипп II нин каршылаштары өздөрүн гездер деп атай баштаган.

Нидерланд революциясынын башталышынын негизги себептери төмөнкүлөр:

• Салыктардын тынымсыз өсүшү (түшүм болбогон учурлар менен коштолуп), көп учурда эч кимге керексиз согушка алып келген;
• Жайылып бара жаткан протестанттыкты (христиандык багыт) жактоочуларды кысымга алуу;
• Нидерландиянын жогорку коомунун өкүлдөрүнүн укуктарын этибарга албоо.
  

Герцог Альба

Өлкөдө таасири чоң болгон нидерланддык вельможалар да жалпы кыймылга жан тартышкан. Алардын арасында немец князы Вильгельм Оранскийге  биринчи орун таандык,, анын Нидерланддарда эң чоң ээликтери болгон; ал эми аскердик чөйрөдө атагы чыккан графтар Эгмонт жана Горн бул жагынан башка көрүнүктүү ишмерлер болушкан. Филипп өзүнүнүн нидерландиялык өкүлдөрүнүн баардык өтүнүчтөрүнө жана сунуштарына ырайымсыз  герцог Альбага эң кеңири укуктарды жана жайнаган испан аскерлерин берип, өлкөгө жөнөтүү менен жооп берген. Бул туурасында биринчи эле кабар келери менен Вильгельм Оранский Германияга кетүүгө шашылган, ал эми Эгмонт менен Горн Альбанын буйругу менен камалып жана баштары алынган.

Жаңы өкүл токтоосуз түрдө “козголоң жөнүндө өзгөчө кенеш” уюштуруп, “эреске” жана «бунтка» шектүүлөрдүн баардыгын түрмөгө отургузуп, өлүм жазасына буйруган. Ушундан улам чыдамы түгөнгөн нидерланддыктардын арасында жергиликтүү көтөрүлүш башталган жана аларды герцог Альбанын солдаттары өтө ырайымсыздык менен баскан, көтөрүлүш чыгаргандарга Вильгельм Оранскийдин отряддары жардамга келгенине карабастан, “деңиз гездору” деп аталгандар деңизде ийгиликтүү аракет жасап жана деңиздин боюндагы шаарларды ээлеп алган (1572). Муну өзү көрүп турган Филипп II Альба нидерландиялыктардын каршылык көрсөтүүсүн баса албай тургандыгына жана согуш бай аймакты биротоло жакырдандыра тургандыгына көзү жетип, Альбаны чакырып алмакчы болгон; бирок король көтөрүлүштү тынчытууну биринин артынан экинчисине тапшырган анын улам жаңы дайындалган өкүлдөрү бул ишти аткара албай калган.

Алгач, дээрлик баардык облустар (бирөөнөн башкасы) өз ара коргоону жана испандыктарды Нидерландиядан кууп чыгуу үчүн союз (“гент пацификациясы [тынчытуу]»)”) [1576] түзүшкөн, бирок Филипп IIнин өкүлдөрүнүн биринин чебер саясатынын натыйжасында Александр Пармский ар улут жашаган жана ар түрдүү дин туткан түндүк жана түштүк облустардын кызыкчылыгын ажырата алган. Роман уруусундагы калк басымдуулук кылган түштүктө протестантизм болор-болбос ийгиликке жетишкен. Түштүк провинцияларды өз тарабына тартып, алардын калкына ар кандай чегинүүлөрдү жасап жана өкмөттүн мурунку катуу чараларын жумшартуу үчүн бул абалды Александр Пармский пайдаланган. Ага карабастан Голландия башында турган түндүктөгү жети провинция 1579-ж. Утрехт униясы деп аталган тыгыз союз түзүшкөн жана муну менен жаңы федеративдик мамлекетке негиз салышкан, анын башкы штаттары эки жылдан кийин Филипп IIни тактан ажыратылды деп жарыялап жана муну менен түндүк облустарды Бириккен провинциялардын республикасына айландырган (1581).

Вильгельм I Оранский «Унчукпастын» портрети, 1579 жакын

Ошентип, Нидерланддар эки өлкөгө бөлүнүп калган, алардын ичинен бирөө Испаниянын бийлиги астында (Бельгия) калган, экинчиси (Голландия республикасы) өз алдынча союздук мамлекетти түзгөн. Жаңы республикада кеңири саясий жана диний эркиндик орногон. Ички иштерде ар бир провинция толук өз алдынча болгон, бирок тышкы иштерди генеральный штатта жүргүзгөн. Голландия Республикасын негиздөөдө Вильгельм Оранскийдин эмгеги зор. Ал жети провинциянын саясий кызыкчылыгын жана диний пикир келишпестигин жоюп жана ошол эле учурда Испанияга каршы согушту ийгиликтүү жүргүзгөн. Ал союздун провинцияларынын бирин түзгөн Голландиянын мураскор штатгальтери (өкүлү) болгон жана өлкөнүн аскердик күчтөрүн жана флотун башкаруу укугу берилип, тышкы иштерде бүтүндөй союздун мураскор жетекчиси болгон.

Филипп II Вильгельмди өлтүргөн адамга акчалай чоң сыйлык оодарылган, ошентип, тез эле бир фанатик Голландиянын штатгальтерине жашыруун кирип, аны канжар менен сайып өлтүргөн (1584). Вильгельмдин уулу Мориц жаңы республиканын Испанияга көз карандысыздыгын коргоону ийгиликтүү уланткан. Испания менен согуш XVII кылымдын башында (1609) 12 жылга жарашуу менен Филипп II өлгөндөн кийин аяктаган. Бирок, кийин кайра жаңыртылып, 1648-жылы Испания Голландия Республикасынын көз карандысыздыгын тааныган.

Революциянын урунттуу учурлары

• Испан королу 1567-жылы 10 миң армиясы менен келген герцог Альбаны (Фернандо Альварес де Толедо) өзүнүн өкүлү кылып дайындайт. “Тартипсиздик жөнүндө кеңеш” уюшулат, ал көтөрүлүшкө тиешеси бар ар кандай адамды өлүмгө буйруй алган;
• Вильгельм Оранский жана принц Людвиг Англиянын, Франциянын, Осман империясынын колдоосуна ээ болуп, Германияда соттон жашынат; 1568-жылы Испанияга каршы согуш аракеттерин баштайт. Гейлигерленин жанындагы биринчи салгылашууну утат, бирок андан ары үстөмдүк Альба тарапка оойт;
• Гёздер (көтөрүлүшчүлөр) граф де ла Марктын жетекчилиги менен 1572-жылы Брилле деп аталган чыңдалган түндүктөгү порт шаарды басып алган; көтөрүлүштү колдоо өсүп отуруп, принц Вильгельм көтөрүлүшчүлөрдүн башчысы жана түндүктөгү бир нече провинциянын башкаруучусу деп жарыяланган;
• Испания 1575-жылы өзүн банкрот деп таанып, өзүнүн солдаттарына маяна төлөбөй койгон; жалданма солдаттар бунт көтөрүп, Антверпенде өрт чыгарып, тоноо иштерин жасаган (1576);
• Түндүктөгү протестанттык провинциялар чиркөө ишине ырайым кылуу жана Испания менен биргелешип күрөшүү жөнүндө түштүктүн католиктери менен Гент бейпилдигин (1576) түзүшкөн;
• 1579-жылы түштүк провинциялардын бир бөлүгү Филипп ΙΙни колдоп, макулдашуудан (Аррас униясы) баш тарткан. Түндүктөгүлөрдү Утрехт униясы (1579) бекем бириктирген. 1581-жылы алар расмий түрдө испан королунан баш тарткан.;
• Вильгельм Оранский 1584-жылы испан фанатиги тарабынан өлтүрүлгөн;
• 1587-жылы бир катар ири шаарларды басып алгандан кийин Мориц Оранский Түндүк Нидерланддардын армиясын башкарган;
• Бириккен провинциялар түштүк жерлерди бошото баштаган (1600), бирок Ньивпортко салгылашууну уттуруп коюшкан. Нидерланддардын кубаттуу флотунун болушу Испанияны андан аркы активдүү аракеттерден кармап турган;
• 1625-жылы Мориц өлгөн; испандыктар Голландиянын Бреда чебин басып алышкан;
• 1629-жылы Фредерик Оранский испандар кармап турган ири шаар Хертогенбосту алган. 1632-жылы бир нече маанилүү шаарларды алганы менен түштүк провинциялардын борборлорун багындыруу мүмкүн болгон эмес;
• 1648-жылы каршылашуу токтогон. Мюнстер келишими түзүлгөн.

Английская буржуазная революция

Несмотря на высокий уровень развития капиталистических отношений, в Англии к началу XVII в. все ещё господствовали феодальные порядки, которые сдерживали развитие капитализма. Это и стало главной причиной революции. Революции предшествовало складывание революционной ситуации, когда королевская власть уже не могла решать вопросы управления по-старому, а народ не хотел больше терпеть бедность. В укреплении капиталистических отношений были заинтересованы зарождающийся новый класс буржуазия и измученные непосильными налогами крестьяне.

• 
  
  
  Предпосылки революции
• 
  
  
  Король Яков I
• 
  
  
  Король Карл I
• 
  
  
  Англия накануне революции

Причины революции в Англии:

1. Противоречия между нарождающимися капиталистическими и старыми феодальными отношениями: феодальные порядки и защищающая их абсолютная монархическая форма правления государством, мешают развитию новых капиталистических отношений

• 
  
  
  Огораживание в Англии - сгон крестьян с земли для развития овцеводства
• 
  
  
  На мануфактуре 16 века

2. В стране растет недовольство правлением Стюардов, которое выливается в политический кризис и противостояние между парламентом и королем Карлом I.

3. Нарастают противоречия между англиканской церковью и идеологией пуританизма.

Поводом к началу революционных событий послужила попытка короля ввести новые налоги. Для этого он созвал парламент, который не созывался уже 11 лет. Но парламент не поддержал короля. Постепенно власть переходила в руки парламента, и король издал указ о роспуске парламента, который проработал всего 2 месяца (апрель-май 1640 г). Парламент получил название «Короткого Парламента», а его роспуск и стал поводом для начала Английской буржуазной революции.

Главные движущие силы революции: городские низы и крестьяне.

Руководство революцией взяла на себя буржуазия новое обуржуазившее дворянство.

• 
  
  
  Оливер Кромвель
• 
  
  Фильм Оливер Кромвель

Карл I бежал на север и, сформировав армию, с осени 1642 г. начал войну против парламента (гражданская война). Один из наиболее решительных членов парламента Оливер Кромвель добился создания подлинно революционной армии. В 1645 г. он одержал верх над войсками Карла I в решающей битве. В 1646 г. гражданская война в Англии, развязанная королем, закончилась победой революционных сил.

К власти пришли буржуазия и та часть дворянства, которая вела свое хозяйство на основе капиталистических отношений («новые дворяне»).

Монархисты во главе с Карлом I пытались совершить переворот. Попытка была сорвана, а король казнен. Но республиканская система правления в Англии просуществовала недолго. В 1653 г. Кромвель был провозглашен «лордом-протектором свободного государства Англии, Шотландии и Ирландии». По существу, это была военная диктатура буржуазии.

• 
  
  
  Сравнение Англии до революции и после революции
• 
  
  
  Карл II

Через два года после смерти Кромвеля, в 1660 г. произошел государственный переворот. На престол был приглашен сын казненного короля Карл II и была восстановлена династия Стюартов. Стюарты стремились к восстановлению абсолютной монархии. Поэтому в 1668 г. произошел другой государственный переворот. Буржуазия пригласила на трон правителя Голландии Вильгельма Оранского, который обещал повиноваться воле парламента. В 1689 г. парламент принял закон, который закрепил режим ограниченной (конституционной) монархии и господство парламента. Этот порядок не изменился до сегодняшнего дня.

Победа буржуазной революции открыла широкие возможности для развития капитализма. В результате насильственного обезземеливания (крестьян сгоняли с земель, так как владельцам земли было выгоднее отдавать их под пастбища – шерсть овец являлась сырьем для производства главного английского товара – сукна) к концу XVIII в. английское крестьянство как класс в основном исчезло. Крупные арендаторы-капиталисты нанимали сельскохозяйственных рабочих и вели хозяйство, используя наемный труд. Иначе говоря, завершился аграрный переворот.

Изобретение ткацкого станка (1765 г.) и других механизмов положило начало промышленному перевороту. Однако настоящей революцией в промышленности явилось изобретение паровой машины (1784 г.).

Французская буржуазная революция

В 1789-1794 гг. произошла буржуазная революция во Франции. Она была вызвана необходимостью упразднения устаревших феодальных по­рядков, которые мешали развитию сельского хозяйства, промышленности и торговли на новой, более прогрессивной основе. В подготовке и ходе рево­люции важную роль сыграли передовые идеи французских просветителей Монтескье, Вольтера, Руссо, Шелье, Дидро и др.

Поводом для начала революции послужило, как и в Англии, то, что французский ко­роль Людовик XVI созвал Генеральные штаты с целью утвердить новые налоги. Но большинство депутатов на это не согласились и объявили себя Национальным собранием.

Король решил разогнать их с помощью вооруженных дворян. Народ выступил в защиту Национального собрания. Взятие восставшими крепости-тюрьмы Бастилии 14 июля 1789 г. стало началом революции. Король был вынужден согласиться с преобразованием Генеральных штатов в Учредительное собрание, абсолютной монархии – в кон­ституционную монархию.

• 
  
  
  Взятие Бастилии
• 
  
  Великая французская революция

Аналогично «Декларации независимости США» Учредительное собрание в 1789 г. приняло «Декларацию прав человека и гражданина», которая уравняла всех людей в гражданских правах.

Однако, монархисты во главе с королем и с помощью Австрии и Прус­сии готовили поход против революции. В июле 1791 г. народ вышел на де­монстрацию и потребовал низложения короля. Тем временем австрийский и прусский монархи двинули свои войска во Францию.

Наступление иностранной контрреволюционной армии ускорило новый революционный взрыв. 10 августа 1792 г. около 20 тыс. повстанцев штурмом овладели королевским дворцом. Король был заключен в тюрьму вместе с семьей (в январе 1793 г. он был обезглавлен).

После свержения монархии французский народ встал на защиту оте­чества от интервентов. Осенью 1792 г. французы не только освободили стра­ну, но и перешли границу и изгнали австрийские войска из Бельгии.

На помощь Австрии и Пруссии пришли монархи Англии и Испании. Французское правительство (жирондисты) не смогло организовать массы, большинство генералов-жирондистов оказались предателями. 31 мая – 2 июня 1793 г. произошло третье выступление народных масс, которое установило диктатуру якобинцев.

• 
  
  
  Якобинец
• 
  
  
  Якобинский клуб
• 
  
  
  Якобинская диктатура

• 
  
  
  Организация власти при якобинской диктатуре
• 
  
  
  Максимилиан Робеспьер
• 
  
  
  Мероприятия якобинцев

Якобинцы окончательно упразднили феодальные порядки в деревне и тем самым решили основной вопрос революции XVIII в. К началу 1794 г. Франция сумела очиститься от войск коалиции Англии, Испании, Пруссии и Австрии. Однако 27 июля 1794 г. произошел контрреволю­ционный переворот. Происходило усиление революционного террора, который на фоне военных успехов, как считали многие, не имел смысла. Тем самым часть якобинцев породили к себе вражду, которая стала причиной раскола среди них. Этим воспользовались для государственного переворота так называемые термидориан­цы. 27 июля 1794 года якобинская диктатура пала. Власть перешла в руки «новых богачей» – буржуазии. Все же революция 1789-1794 гг. уничтожила феодально-абсолютистский строй во Франции.

В 1795 г. принимается новая конституция, по которой исполнительная власть передавалась Директории в составе 5 членов. Директория вела зах­ватническую политику. Левый берег Рейна (Бельгия) был присоединен к Франции, а Голландия превращена в зависимую республику. Это привело к росту влияния Директории и ее генералов. Среди них особенно выдвинулся молодой генерал Бонапарт Наполеон. Он отнял Северную Италию у Австрии, организовал военную экспедицию в Египет.

Для ведения широких завоевательных войн и подавления выступлений монархистов, народных выступлений буржуазия решила заменить Директорию диктатурой. Подходящей кандидатурой был Наполеон Бонапарт. 9 ноября 1799 г. он с помощью армии, опираясь на банкиров, добился отставки членов Директории и передачи власти трем консулам, первым консулом назначив себя.

В 1804 г. Бонапарт был провозглашен «императором французов» Наполеоном I

• 
  
  
  Наполеон
• 
  
  
  Наполеон император

Наполеон вел широкую захватническую войну против Италии, Австрии, Испании, Англии. В 1812 г. вторгся в Россию, но, потерпев поражение, отступил. Этим воспользовались Испания, Англия, Пруссия, Австрия. Решающее сражение, названное «битвой народов», состоялось в октябре 1813 г. в Германии под Лейпцигом. Оно продолжалось три дня и закончилось разгромом французской армии. В этом решающую роль сыграли русские войска. Союзники заняли Париж. Наполеон был сослан на остров Эльбу. К власти пришел брат казненного короля Людовик XVIII. Но вскоре Наполеон высадился на юге страны с небольшим отрядом. Войска перешли на его сторону, и он снова занял престол. Но продержался лишь 100 дней. При Ватерлоо он потерпел поражение от английских и прусских войск, был низложен, сослан на остров св. Елены, где через несколько лет умер, а Людовик XVIII снова пришел к власти.

В 1814-1815 гг. состоялся Венский конгресс европейских государств, занимавшийся послевоенным устройством Европы. По предложению российского императора Александра I был создан «Священный Союз» европейских монархов в целях закрепления абсолютизма и борьбы с революциями.

«Свобода, равенство, братство». Формула «Liberté, Égalité, Fraternité», ставшая девизом Французской Республики, впервые появилась 5 декабря 1790 года в непроизнесенной речи Максимилиана Робеспьера — одного из наиболее влиятельных французских революционеров, в 1789 году избранного в Генеральные штаты от третьего сословия.

Бастилия. К 14 июля в Бастилии, древней королевской тюрьме, находилось всего семь заключенных, так что ее штурм имел символический, а не прагматический смысл, хотя брали ее в надежде найти там оружие. По решению муниципалитета взятая Бастилия была разрушена до основания.

Декларация прав человека и гражданина. Декларация прав человека гласила, что «люди рождаются и остаются свободными и равными в правах», и объявляла естественными и неотъемлемыми права человека на свободу, собственность, безопасность и сопротивление угнетению. Кроме того, она закрепляла свободу слова, печати и вероисповедания и упраздняла сословия и титулы. В качестве преамбулы она вошла в первую конституцию (1791 года) и до сих пор лежит в основе французского конституционного права, являясь юридически обязательным документом.

Марсельеза. Марш, написанный Клодом Жозефом Руже де Лилем (военным инженером, по совместительству — поэтом и композитором) 25 апреля 1792 года. В 1795 году Марсельеза стала национальным гимном Франции, лишилась этого статуса при Наполеоне и, наконец, вернула его в 1879 году при Третьей республике. Ко второй половине XIX века стала международной песней левого сопротивления

Триколор. В 1794 году официальным флагом Франции стал триколор. К белому цвету Бурбонов, использовавшемуся на флаге до революции, были добавлены синий, символ Парижа, и красный — цвет Национальной гвардии.

Республиканский календарь. 5 октября 1793 года в оборот был введен новый календарь, первым годом по которому стал 1792-й. Все месяцы в календаре получили новые названия: время с революции должно было начаться заново. В 1806 году календарь был отменен.

Лувр-музей. Несмотря на то что некоторые части Лувра были открыты для посещения и до революции, в полноценный музей дворец превратился только в 1793 году.

Глоссарий

Лунный календарь — система изме­рения времени, связанная с изменением внешнего вида Луны (фазы Луны).
Месяц - время между одинаковыми фазами луны
Календарь - способ счисления дней в году
Хронология -перечень событий в их временно́й последовательности
Цикл - совокупность явлений, процессов, составляющая кругооборот в течение известного промежутка времени
Фазы луны - периодически меняющиеся состояния освещения Луны Солнцем
Эра - момент, от которого ведётся летосчисление, а также сама система летосчисления
Картография – наука о составлении карт
Картограф – специалист по картографии
Географическая карта – уменьшенное обобщенное изображение поверхности Земли
Историческая карта – уменьшенные обобщенные образно-знаковые изображения исторических событий и периодов
Атлас –сборник карт
Легенда карты – это размещенные внутри рамок карты или на её полях использованные знаки, штрихованные элементы, цветной фон с пояснительными надписями (условные знаки – реки, границы, города и т.д.)

Полезные ссылки

Древние карты
Карта
База условных знаков
Топ самых древних карт

Библиография

https://www.youtube.com/watch?v=HNHMin1Z9YQ
http://www.sivatherium.narod.ru/library/Malina/gl_02_09.htm
https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/91541/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5
http://www.myshared.ru/slide/950210/