Кыргыз адабияты — различия между версиями
Msu06 (обсуждение | вклад) |
Msu06 (обсуждение | вклад) |
||
| Строка 65: | Строка 65: | ||
---- | ---- | ||
Чыгармачылыгы 19-кылымдын биринчи жарымына туура келген англиялык жазуучу Пирс Иган «Лондондогу жашоо» аттуу очерктер жыйнагын чыгарган. Анын каармандары көңүл ачуу менен өмүр өткөргөн «алтын жаштардын» өкүлдөрү болушкан, ал эми башкы каармандар Том жана Жерри деп аталган. Алардан улам « мушташып, ичкилик ичип, башкаларга көйгөй жараткан» деген маанини туюндурган «tom and jerry» сленги жаралган. Белгилүү мультсериалдын каармандарынын аттарын тандоого ушул факты таасирин тийгизген деген божомол бар, бирок мунун чын-төгүнүн эч ким билбейт. | Чыгармачылыгы 19-кылымдын биринчи жарымына туура келген англиялык жазуучу Пирс Иган «Лондондогу жашоо» аттуу очерктер жыйнагын чыгарган. Анын каармандары көңүл ачуу менен өмүр өткөргөн «алтын жаштардын» өкүлдөрү болушкан, ал эми башкы каармандар Том жана Жерри деп аталган. Алардан улам « мушташып, ичкилик ичип, башкаларга көйгөй жараткан» деген маанини туюндурган «tom and jerry» сленги жаралган. Белгилүү мультсериалдын каармандарынын аттарын тандоого ушул факты таасирин тийгизген деген божомол бар, бирок мунун чын-төгүнүн эч ким билбейт. | ||
| + | ---- | ||
| + | {{center|[[file:Adabiyat7.jpg|start=2|250px]]}} | ||
| + | ---- | ||
| + | Кытайда 2002-жылы анонимдүү автордун Гарри Поттер тууралуу «Гарри Поттер жана Бао Зулонг» деген аталыштагы «жаңы» китеби басылып чыккан. Бул чыгарма Толкиндин «Хоббитинин» котормосу, бирок каармандары Жоан Роулингдин чыгармаларындагы каармандар менен алмаштырылган. Китептин баш жагында гана сууга чөмүлүп жаткан учурда Гарринин хоббитке айланышы, аягында кайрадан өзүнө айлануу метаморфозасы тууралуу абзац орун алган. Роулингдин юристтери кытай басмасын прессадан кечирим сураткан жана 3400 $ өлчөмүндө айыппул алышкан, бирок китеп миллиондогон нускада сатылып кеткен. | ||
| + | ---- | ||
| + | {{center|[[file:Adabiyat8.jpg|start=2|250px]]}} | ||
| + | ---- | ||
| + | Рэй Брэдберинин «Фаренгейт боюнча 451 градус» аттуу антиутопиясы басылып чыккандан кийин Ballantine Books басмасы атайын серия чыгара баштаган. Романдын 200 нускасынын сырты өрт коопсуздугуна каршы атайын негизи асбесттен жасалган материал менен капталган. Кийинчерээк мындай ыкманы Стивен Кинг кайталап, асбест мукабалуу тышы менен «Көз караштан жалбырттоо» («Воспламеняющая взглядом») аттуу романынын анча чоң эмес партиясын басып чыгарган. | ||
---- | ---- | ||
</div> | </div> | ||
Версия 17:29, 10 июня 2018
Содержание
Адабият дүйнөсүндө сизди эмнелер күтөт?
Дүйнөлүк адабият жана китеп окуунун сырлары тууралуу өзүнүздүн түшүнүгүңүздү кеңейткиңиз келеби? Биздин бөлүмдөрдү барактап, окуу рахатына батыңыз!
Адабий саякат
Дүйнө картасы боюнча адабий саякатка жол тартып, эң белгилүү акын-жазуучулар жашаган өлкөлөрдө болуп, доорлордун руху сакталган сейил бактарды аралап, башка кылымга, башка жагдайга кабылып, автордукуна конок болуп, анын үй бүлөлүк альбомунан сейрек сүрөттөрүн көргүңүз келеби? Мындан тышкары: дүйнөдөгү эң кооз жана өзгөчө китепканаларды көрүүнү каалайсызбы? А балким, китеп окуган адамдардын бедиздерине назар салгыңыз келип жүрбөсүн? Анда бул бөлүм сиз үчүн. Биз менен саякатка чыгыңыз! Өзүнүздүн багытыңызды тандаңыз!
Каармандар дүйнөсүнө сүңгүп
Адабий каармандардын санынын көптүгүнөн кайсы китеп сүйүүчү болбосун чаташат.. Персонаж деген ким? Адабий каарман менен аны жакындаштырган эмне? Ал эми «түбөлүк образ» – бул да каарманбы же андай эмеспи? Белгилүү чыгармалардын каармандары кино тасмада кандай чагылдырылган, алар сиздин элестетүүңүзгө туура келеби? Дүйнөнүн ар кайсы шаарларындагы ойдон чыгарылган каррмандардын музейи тууралуу уктуң беле?
Каармандар дүйнөсүнө сүңгүп, өзүңүзгө сырларды ачып, ар түрдүү адабий багыттардагы каармандарды айырмалаганды үйрөнүү менен персонаждар, аларды кантип сүрөттөө, салыштырууга боло тургандыгын билесиздер. Мындан тышкары, Черногориянын принцессасын эмне үчүн Алтынай деп аташкандыгын биле аласыз? – мына ушулардын бардыгы тууралуу аталган бөлүмдөн таанышууга болот.
Жазуу өнөрүнүн сырлары
Көркөм адабият деген эмне? Качан жана кантип жаралган, анын негизги өзгөчөлүктөрү кандай? Эмне себептен адабият менен искусство тамырлаш, ал эми жазуучулар өзгөчө адамдар деп эсептелет ? Анын адамга тийгизген сыйкырдуу күчү жана түбөлүктүүлүгүнүн сыры эмнеде ? Бул бөлүм сизди көркөм сөздүн жашыруун сырларына аралашууга, ар кандай авторлордун жазуучулук чеберчиликтерин ачууга мүмкүндүк берет.
Мен - окурман
Көркөм адабиятты окуунун эмне зарылчылыгы бар? Бул суроого ар ким ар кандай жооп берет. Окумуштуулар биздин келечегибиз китеп окууга байланыштуу деп эсептешет. Кантип? Чыгармаларда бейтааныш, түшүнүксүз нерселер көп орун алган эмеспи? Эмне себептен улуу немец жазуучусу Иоганн Вольфганг Гете 80 жашка чыгып да, чындап китеп окууну үйрөнө албагандыгы тууралуу айткан? Аталган бөлүм мына ушул жана башка суроолорго жооп табууга жардам берет..
Мен-жазуучу
«Өтө зарыл! Дилбаян жазууга жардам бериңиздер!» – ушул өңдүү өтүнүчтөрдү интернет айдыңынан көп кезиктирүүгө болот. Моюнга алалы, ушундай «драманы» көпчүлүгүбүз башыбыздан өткөрдүк беле? Бул бөлүм чыгармачылык иштерди аткаруу үчүн ар түрдүү куралдарды сунуштайт жана зарыл ресурстарды тандап алып, ар кандай тексттерди жазып, башка чыгармачылык иштерди аткарып, ишибизди жөнгө салууга жардам берет.
ББиз бала чактан тартып китеп окуунун пайдасы тууралуу көп эле угуп жүрөбүз. Илимий маалыматтарга караганда көркөм адабият элестетүүнү өнүктүрөт. Китептин мындан башка дагы кандай пайдасы бар? Китеп окуу элестетүүнү эле өнүктүрбөстөн, аны курчутуп, биздин сүйлөө жөндөмүбүздү байытып, адамдардын бири бирин жакшы түшүнүшүүсүн, мамилени сезе билишин, кошо кайгыра билүү жөндөмдүүлүктөрүн жакшыртат. Канадалык психолог жана жазуучу Кит Отли (Keith Oatley) көркөм адабиятты социалдык дүйнөнүн кубулуу ыкмасы, бизди элестетүүгө алып өтүүчү өзгөчөлүү «матрицасы» деп атайт. Ойдон чыгарылган ушул дүйнөдө болуу менен биз башка адамдарды реалдуу жашоодо да жакшы түшүнө билүү сабактарын алабыз.
Кита Отлинин жетекчилиги менен эксперимент жүргүзүлүп, катышуучулар көздөрүнөн эмоцияларын таануу боюнча белгилүү тесттен өтүшкөн. Үзгүлтүксүз китеп окуган катышуучулар аталган тесттен жакшы натыйжаларды көрсөтүшкөн. Ошол эле учурда техникалык жана башка көркөм адабияттан тышкары тексттерди окуу мындай натыйжа берген эмес.
Чыгармачылыгы 19-кылымдын биринчи жарымына туура келген англиялык жазуучу Пирс Иган «Лондондогу жашоо» аттуу очерктер жыйнагын чыгарган. Анын каармандары көңүл ачуу менен өмүр өткөргөн «алтын жаштардын» өкүлдөрү болушкан, ал эми башкы каармандар Том жана Жерри деп аталган. Алардан улам « мушташып, ичкилик ичип, башкаларга көйгөй жараткан» деген маанини туюндурган «tom and jerry» сленги жаралган. Белгилүү мультсериалдын каармандарынын аттарын тандоого ушул факты таасирин тийгизген деген божомол бар, бирок мунун чын-төгүнүн эч ким билбейт.
Кытайда 2002-жылы анонимдүү автордун Гарри Поттер тууралуу «Гарри Поттер жана Бао Зулонг» деген аталыштагы «жаңы» китеби басылып чыккан. Бул чыгарма Толкиндин «Хоббитинин» котормосу, бирок каармандары Жоан Роулингдин чыгармаларындагы каармандар менен алмаштырылган. Китептин баш жагында гана сууга чөмүлүп жаткан учурда Гарринин хоббитке айланышы, аягында кайрадан өзүнө айлануу метаморфозасы тууралуу абзац орун алган. Роулингдин юристтери кытай басмасын прессадан кечирим сураткан жана 3400 $ өлчөмүндө айыппул алышкан, бирок китеп миллиондогон нускада сатылып кеткен.
Рэй Брэдберинин «Фаренгейт боюнча 451 градус» аттуу антиутопиясы басылып чыккандан кийин Ballantine Books басмасы атайын серия чыгара баштаган. Романдын 200 нускасынын сырты өрт коопсуздугуна каршы атайын негизи асбесттен жасалган материал менен капталган. Кийинчерээк мындай ыкманы Стивен Кинг кайталап, асбест мукабалуу тышы менен «Көз караштан жалбырттоо» («Воспламеняющая взглядом») аттуу романынын анча чоң эмес партиясын басып чыгарган.