БИЛИМ БУЛАГЫ

{{left-p|[[Файл:Nesterov.jpg|200px|Сүрөтчү М. В. Нестеров]]}}  

''<span class="resettext firstcharacter">А</span>зыркы мезгилде адамдар чындап эле абдан көп окушат.Эсепсиз кабарлар, жаңылыктар, Интернеттеги сүйүктүү блогдор…Бирок китепти эч нерсе алмаштыра албайт. Так мына ушул китеп окуу адамды өнүктүрөт, башка эч бир жол-ыкма китептей жардам бере албайт. Китеп окуу  –  улгайган кезде да жандуу эс-акылды сактап калуунун универсалдуу ыкмасы болуп саналат. Сөздү ойдогу образдарга которуу  когнитивдүү  функцияларга таасирин тийгизет. Окуп жаткан учурда сөз байлыгың кеңейип, эске тутууң жакшырып, өзүң да кызыктуу баяндамачыга айланасың.

{{center|[[Файл:Samyeperevodimyeavtorykg.jpg|Эң көп которулган авторлор]]}}  

{{left-p|[[Файл:Zenkina.jpg|200px|Сүрөтчү  Даниэл Зекин]]}}  

== Кантип туура окуу керек ==

[[file:Chit1KG.jpg|790px|]]

[[file:Chit2KG.jpg|790px|]]

[[file:Chit3KG.jpg|790px|]]

[[file:Chit4KG.jpg|790px|]]

[[file:Chit5KG.jpg|790px|]]

[[file:Chit6KG.jpg|790px|]]

[[file:Chit7KG.jpg|790px|]]

== Китеп эмнеден турат ==

{{right|[[Файл:Chit8KG.jpg|class=show-for-large-up|280px]]}}

{{center|[[Файл:Chit8KG.jpg|class=hide-for-large-up]]}}

'''«Маалыматтык маданият сабагы»''' видеосу

<small>Видео китептин түзүмү жана анын ар бир элементинин кызматы жөнүндө айтып берет.</small>

== Китептин арасына салынуучу  тасма. Аны кантип жасоого болот? ==

== Копьютерден китеп окуу тууралуу ==

== Ойлонуп окуу ==

{{center|[[Файл:Diamond1KG.png|400px|{{center|Даймонд}}]]}} <br> {{center|Даймонд}}

== Окуунун стратегиялары ==

'''''Суроолор дарагы'''''

{{left-p|[[Файл:Tree of questionsKG.png|250px|Суроолор дарагы]]}}

''Сизге текст жана  автор менен диалог түзүүгө, тереңдетип окуу үчүн суроолорду жазууга жана чыгарманы түшүнүүгө жардам берет.''

Түшүнүүгө биринчи кадам  – бул тексттеги түшүнүксүз нерселерди бөлүп көрсөтүү жана аны суроо түрүндө жазуу. Ойлонуу менен адам сурайт жана жооп берет. Түшүнүүнүн эң мыкты ыкмасы –  бул өз алдынча текстке суроолорду коюу. «Туура окуу» – демек, өзүнө жана каармандарга жөнөкөй, бирок  маанилүү суроолорду бере билүү. «Эмне үчүн ал ушундай жасады? Мен ошондой кыла алат белем?» Эгер ушундай болсо, анда сиз чыныгы окурман катары калыптанган болосуз.

'''Жөнөкөй суроолорду.''' Аларды өйдөкү  бутактарга жайгаштыруу керек  тексттен даяр түрдө табууга болот, алар окуган маалыматты таап, кайра айтып берүүнү гана талап кылат (символ).  '''Жоопту тексттен издегиле.'''

'''Аналитикалык суроолор''' (сөңгөктү  узата  жайгаштыруу керек): бул суролор ар түрдүү байланыштарды тактайт: себеп жана натыйжа, окшоштук жана айырмачылык, мезгилдик байланыштар жана карама-каршылык. Бул суроолор түшүнүксүз (түшүндүрүүгө оор), таң калыштуу, бир тараптуу түшүндүрүүгө болбой турган, окуялар, каармандар, алардын жорук-жосундары тууралуу маалымат жетишпегендей ж.б. суроолор.  Эмне себептен?...Кантип?....Эмне үчүн?... '''Жоопторду  пикир туудуруучу ойлордон жана саптардын арасынан издегиле'''. 

'''Терең суроолор''' (тамырына жайгаштыруу керек):  баа берүү, жалпылоо, жеке кабыл алуу, башка чыгармалар менен байланыш, жеке тажрыйба, реалдуу жашоо боюнча берилген суроолор. Бул суроолор текстти тереңдеп түшүнүүгө арналган суроолор. '''Жоопту өзүң, өзүңүн турмуштук тажрыйбаң менен байланыштыргыла''' Кантип байланышат?...Кандай баалуулуктар?...Сиз үчүн эмне маанилүү?... Менин тажрыйбамда эмне бар? Башка чыгармаларда эмне болду?

{{left-p|[[Файл:Questions.png|150px|Текстти тереңдеп түшүнүү үчүн суроо берүү ыкмасы]]}}

«Ооба» же «жок» деп жеңил жооп берүүгө боло турган суроолор бар, бирок бир тараптуу жооп берүүгө болбой турган суроолор кездешет. Бир тараптуу жооп берүүгө боло турган суроолорду (жөнөкөй суроолор), жана ачык-айкын жооп берүүгө мүмкүн болбой турган суроолорду  (көйгөйлүү суроолор) айырмалап алуу зарыл.  

Көйгөйлүү суроолор – бул  бир тараптуу жооп берүүгө болбой турган, көйгөйлүү суроолор.

Ар кандай суроолорду коюу сизге окуган чыгарманын үстүндө ойлонууга, чыгарманы түшүнүүгө үйрөтөт. Сиз берген  көркөм чыгарманын тексти боюнча суроолор мугалим үчүн сиздин текстке канчалык сүңгүп киргендигиңизди, аны талдай билүүңүздү, көйгөйлөрдү көрө алгандыгыңызды, жазучунун терең ойлорун, анын баалуулуктарын таап чыга билүүңүздү  аныктоочу диагностикалоо ыкмасы болуп саналат. 

''Эгер сизге ойлонуп окуу зарыл болсо, анда бул 10 суроо  жардам берет.''

{{center|[[Файл:10 questionsKG.png|600px|Ойлонуп окуу үчүн 10 суроо]]}}

'''''Кластер жана ойлордун картасы (интеллект-карта)'''''

 

'''Кластер түзүүнүн кадамдары:'''

# Борборго өзөк сөздөрдү жазгыла. Теманы айлананын ичине жазгыла.     

# Өзөк сөздөрдөн жебе-нур сызып, тиги же бул түшүнүктүн маанилик талаасын көрсөткүлө. Түшүнүктөрдү, ассоциацияларды, идеяларды ж.б. өзөк сөздөр жазылган айланага-спутниктерге жазгыла.  

# Жазуу процессинде түшүнүктөрдүн ортосун  байланыштыргыла.   

<li>{{center-p|[[Файл:VeveKG.png|350px|Пример кластера по произведению  И.С. Тургенева «Муму»]]}}</li>

<li>{{center-p|[[Файл:NjvKG.png|350px|Пример кластера  по произведению М. Твена «Приключения Тома Сойера»]]}}</li>

==Эс-тутум картасы ==  

'''Эс-тутум картасы''' – түшүнүктөрдүн ортосундагы байланыштарды (себеп-натыйжа, маанилик, ассоциативдик) чагылдырган маалыматтарды сүрөттөөчү графикалык түрдөгү технология.

 

{{center|[[file:Intellekt-karta-pravilaKG.png|Интеллект-карта. Түзүлүш эрежелери]]}}

'''Мисалдар'''

[[Image:Mirlit1IK.png|Интеллект–картанын мисалдарды. И.С. Тургеневдин «Муму» аңгемеси боюнча интеллект- картанын мисалы.]]

Интеллект–картанын мисалдарды. И.С. Тургеневдин «Муму» аңгемеси боюнча интеллект- картанын мисалы.

[[Image:Mirlit2IK.png|И.С. Тургеневдин «Ася» повести боюнча интеллект-картасы]]

И.С. Тургеневдин «Ася» повести боюнча интеллект-картасы

[[Image:Mirlit4IK.png|«Адабияттагы ата-эненин насааты» темасы боюнча интеллект-карта]]

<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />

== Алтын текче ==

{{right-p|[[Файл:Chit20.jpg|220px|Сүрөтчү  В. В. Рекуненко]]}}  

''Капталган кара мукаба үн-сөзсүз,'' <br>

''Барактар  түпкө кирип, бекемирээк кучакташып,'' <br>

''Китеп кыймылсыз.'' <br>

''Адамдын жылуу колун көздөй  култ коюуга умтулат.''

<div class="mw-customtoggle-zag1 resettext button17" >Толук окуу зарыл</div>

Окулуп аягына чыга элек аңгемени ыргытып, <br>

Кожоюн чыгып, ачкычты илди.<br>

Бүгүн ал акыркы элүү тыйынын Зоро баатыр менен  бир саамга жолугуу үчүн сарптады. <br>

Ал үчүнчү орундун мыктысына, жеке <br>

Ага гана арналган отургучка, <br>

Тыюу салынган бактагы  жалбырактарды тытмалап, <br>

Зоро келинчекти кантип уурдай турганын көрүү үчүн отурду. <br>

Он эки сержант жана он капрал  <br>

Аны курчап турушат, бирок беткап качып чыгат,<br>

Мына ат үстүндө зоокалар менен сызып баратат. <br>

Элге такалардан чыккан чаң чачылат. <br>

Мына  асканын уркуйган жеринде. <br>

Эр жүрөк Зоро душман менен бет келди.<br>

Анткени менен байкуш китеп? <br>

Ушундай муштумдан чыккан катуу соккуну  көргөзө алмак беле? <br>

[[file:Chit16.jpg|400px| Сүрөтчү  Bernard Scholl]]

<small> Сүрөтчү  Bernard Scholl</small>

<small>Сүрөтчү  Bernard Scholl</small>

     [[file:Chit18.jpg|400px| Сүрөтчү  Сharles Wysocki I Geoffrey Tristram]]

<small> Сүрөтчү  Сharles Wysocki I Geoffrey Tristram</small>

Алтын текче  – бул сүйүктүү китептер коюла турган текче. «Алтын текче» метафорасын жазуучу  Ю. Олеша ойлоп тапкан. Ал адам улам-улам кайрылып тура турган, сүйүктүү китептер жайгашкан орунду атаган. Бул китептер «ушундай жазылган, аларды кечигип, чоңоюп калган учурда окусаңыз, анда сиз үчүн тартуулануучу ырахатты эч качан ала албайсыз – улам чоңойгон сайын анын бардыгы учуп кете берет». Ар бир китепке олуттуу караган адамдын жылдардын өтүшү менен өзүнүн «алтын текчеси» пайда болот. Ал балким  болгону тогуз-он китеп болоттур, бирок татыктуу китептер! '''(А. Крестинский)'''

===== '''Чоңдордун жана балдардын сүйүктүү  китептери''' =====

Улуу Британиянын жана Американын белгилүү жазуучулары «Жазуучулар өздөрүнүн сүйүктүү китептерин тандашат» деген шарттуу аталыштагы сурамжылоого катышышкан. 125 катышуучунун арасында төмөнкүлөр болгон: Норман Мейлер (Norman Mailer), Стивен Кинг (Stephen King), Энн Патчетт (Ann Patchett), Жонатан Франзен (Jonathan Franzen) жана  Жойс Кэрол Оутс (Joyce Carol Oates). Жалпысынан жазуучуларга 544 чыгарма сунушталган.  

'''Топтолгон упайларга жараша бардык мезгилдердин  10 улуу жазуучусу аныкталган:'''

<li>{{center|[[Файл:KG451.mp4|thumb|350px|start=5|{{center|Фаренгейт боюнча  451 градус (Рэй Брэдбери) }}]]}} <br></li>

<li>{{center|[[Файл:KGВладимир Познер.mp4|thumb|350px|{{center|Владимир Познер: «Дайыма мени менен чогуу жүргөн китептер»  }}]]}}</li>

'''Өспүрүмгө эмнелерди окуп берүүгө болот?'''  

[[Файл:KGDasha Walker Что можно почиать подростку.mp4|660px|Өспүрүмгө эмнелерди окуп берүүгө болот|]]

<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />

== Таасирлер, ой жүгүртүү, эссе ==

'''''Июнь Ли,'' кытай тектүү америкалык жазуучу

''…Окугандан кийин өзүмдү сезген китеп, таң калыштуусу орус китеби болчу, аны мен  Кытайда жашаган учурумда окугам, — Иван Тургеневдин кытай тилине которулган «Прозадагы ырлары» …Он эки жашымда мына ушул чыныгы адабият экендигин түшүндүм: кийинчерээк мен туш болгон нерселердин бардыгын Тургенев ойготкон болчу. Прозадагы ырларды кытай тилинде эстеп калып,  үзүндүлөрдү айта алчумун, бир аз мурда  бул чыгарманы англис тилинде окуп чыктым, Тургенев тартуулаган сезимдерди кайра баштан өткөрүүгө туура келди. Сенин жашооңдогу эң мыкты жазуучулар – булар сенден эч убакта, чоңоюп, башка адамга айланып калган учурда да  кетпейт. Жашоодо бир гана жолу жолугуп калып, жакын досторуңан кабар алып тургансып, дайыма кайрыла бересиң.''  

(«Алтын текчедеги» китеп (О Ю.Олешанын  «Үч толмоч»  романы тууралуу))

[[file:Ch5.jpg|400px|Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу]]

<small> Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу</small>

<small> Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу</small>

     [[file:Ch4.jpg|400px| Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу]]

<small> Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу</small>

     [[file:Ch2.jpg|400px| Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу]]

<small> Сүрөтчү  М. Добужинский  Ю. Олешанын «Үч толмоч» китеби тууралуу</small>

Эсимде, эжем мага китепти берип жатып, кабагын бүркөп, абдан олуттуу көз карашы менен бул кандай баалулук экендигин баса көрсөткөндөй болгон … Мен китепти кандайдыр бир таң калыштуу толкундануу менен окуп чыккам. Эки сезим мени бийлеп алган: тезирээк андан ары эмне боло тургандыгын билүү жана ырахаттануунун дагы узагыраак созулушун каалоо. Эсимде, китептеги бир учур мени абдан чочутуп койду. Суок Просперону бошотом деп жапайы айбандарды багуучу жайга келгенде, ал жерден карышкырга окшош, адам кейпинен айрылган коркунучтуу жандыкты көрөт.   Бул Трех Толстяковдун буйругу менен эчактан бери камакта жаткан илимпоз Туб болчу. Мен бул китеп менен чоңойдум. Аны менен өмүрүмдүн өтө көп  кызыктуу бөлүгүн өткөрдүм, ал менин бир бөлүгүм, каармандары – биротоло жакын адамдарым  болуп калды. Чыныгы искусство адамды бай жана бактылуу кылат. Мына жомокту эле алалычы – ал мага канчалаган кубанычтарды алып келди! Менин «алтын текчемде»  Олешанын жомогу турат.

(«Менин Пушкиним» китебинен)

{{left|[[Файл:Ch6.jpg|thumb|150px|Сүрөтчү Л. Тимошенко (1903–1976)]]]}}  

…Мен  Онегинге эмес, Онегинге жана Татьянага ашык болдуп калдым (а балким  Татьянага бир аз көбүрөөк), экөөнү тең бирге, сүйүүгө… Алар олтур-ба-ган отургуч, жазмыш экен. Мен ошондо да, ошондон кийин да эч сүйгөн жокмун, өбүшүп аткан учурда, дайыма – ажырашкан учурда да.  … Эгер мен кийин өмүр бою биринчи болуп жазсам, биринчи болуп колуму сунсам… анда бир гана менин күндөрүмдүн таңында  китептеги шам алдында турган, уйпаланган, көкүрөгүнөн ылдай коё берген чачтары, менин көз алдымдагы Татьяна – өзүнүкүн жасады. Эгер мен  кийин кетип аткандарга (дайыма - кетишчү) колуму сунмак турсун, кайрылып карап да койбосом, анын себеби, ошондо бакта  Татьяна айкелдей катып турган… Эр жүрөктүүлүктүн сабагы.  Сынбастыктын сабагы. Ишенимдин сабагы. Тагдыр сабагы. Жалгыздык сабагы. Кайсы элдерде ушундай – сүйүү каарманы бар: эр жүрөк жана татыктуу, сүйүп  –  баш ийбеген, алдын ала көрө алган – сүйө билген!.

[[Файл:Videoplaыыыyback.mp4|thumb|750px|{{center|''А.С. Пушкина «Евгений Онегин» романына трейлер. Евгений Oнегин (британ актеру Рейф Файнс) жана  Татьяна Ларина ( орус актрисасы А. Шенгелая)''}}]]

     [[file:Ru3.jpg|400px| Татьяна зоок кечеде]]

<small>Татьяна зоок кечеде</small>

     [[file:Ru4.jpg|400px| Татьяна кыштакта жана  Петербургда зоок кечеде ]]

<small>Татьяна кыштакта жана  Петербургда зоок кечеде</small>

     [[file:Ru6.jpg|400px| Геракл жана Денияра ]]

<small>Геракл жана Денияра</small>

     [[file:Ru7.jpg|400px| Балакай кентавр]]

<small>Балакай кентавр</small>

     [[file:Ru8.jpg|400px|Нимфалар ]]

<small>Нимфалар</small>

     [[file:Ru9.jpg|400px| Вакх жана  нимфтердин кезигишүүсү ]]

<small>Вакх жана  нимфтердин кезигишүүсү </small>

     [[file:Ru10.jpg|400px| Кичинекей  принц]]

<small>Кичинекей  принц</small>

     [[file:Ru11.jpg|400px| Кичинекей  принц ]]

<small>Кичинекей  принц</small>

     [[file:Ru12.jpg|400px| Кичинекей  принц]]

<small>Кичинекей  принц</small>

'''Надя Рушева''' аттуу жаш сүрөтчүнүн чыгармачылыгы тууралуу  талашып-тартышып, азыркыга чейин айтып келе жатышат. Ал болгону 17 жыл жашап, искусстводо өз изин калтырып кетти. Ал көп окуп, таасирлерин кагазга түшүргөн: «Мен аларды алдын ала көрө алам…, А.С. Пушкиндин «Евгений Онегин» аттуу романынын каарманы Татьяна Ларина, Рушеванын сүйүктүү каармандары болуп калды. Анын образына сүрөтчү  көп кайрылган: Татьянаны бала менен тарткан;  сүйгөнүнө кат жазып аткан кызды; балда жаркылдаган айымды.

Надя Рушеванын китепканасында Антуан де Сент-Экзюперинин «Кичинекей принц» аттуу китеби бар болчу. Сүрөтчү каармандарды өзү кандай көрсө, ошондой кылып тарткан. Башкы каарман арык, көздөрү чоң, тикирейе караган көз карашы бар эле.

Ал эми Түлкү окурмандардын астына биринчи ирет адам кейпинде чыккан. Надя Рушева  «Кичинекей принц» боюнча бардыгы болуп  30 сүрөт тарткан.

== Көркөм окуу деген эмне? ==  

Көркөм окуу,  демек -  К.С. Станиславскийдин айтканы боюнча, «сөз менен аракет кылуу» б.а. угуучуга  өзүнүн эрки менен таасир этүү (үн, интонация, кептин темпи),  текстти ал кандай көрсө, же кандай мамиле жасаса, башкаларды  ошондой көрүүгө мажбурлоо. Прозаны  (тамсилдерди, аңгемелерди, жомокторду, мифтерди) жана ырларды окуунун айырмачылыктары бар . Жомок, миф, аңгеме, тамсилдерди кантип окуш керек?. Ар бир жанр окуп жатканда көңүл бөлө турган  белгилүү бир нюанстарга ээ. Бул аткаруучуга ар бир чыгарма үчүн интонациялык варианттарды издөөгө жардам берет..  

<p style="font-size: 18px; color:white; text-indent:5px; margin:3px;">Жанр жана кырааты менен окуунун өзгөчөлүктөрү</p>

<div class="mw-customtoggle-fair resettext button17" >Жомоктор</div>

<div class="mw-customtoggle-mith resettext button17" >Мифтер</div>

<div class="mw-customtoggle-fragm resettext button17" >Аңгемелер, повесть, романдын фрагменттери</div>

<div class="mw-customtoggle-basn resettext button17" >Тамсилдер</div>

'''Жомоктор'''

[[Файл:Viraz1KG.jpg|thumb|700px|]]

==== '''Мисалдар''' ====

'''''«Али-Баба жана кырк каракчы» жомогу'''''

[[Файл:Ali_baba.mp3|520px|«Али-Баба жана кырк каракчы» жомогу]]

[[Файл:Сказки.mp4|520px|Өлгөн ханыша жана жети баатыр жөнүндө жомок. А. С. Пушкиндин жомоктору]]

'''''Өлгөн ханыша жана жети баатыр жөнүндө жомок. А. С. Пушкиндин жомоктору'''''

'''Мифтер'''

[[Файл:Viraz2KG.jpg|thumb|700px|]]

==== '''Мисалдар''' ====

<li>{{center|[[Файл:Геракл.mp4|thumb|350px|{{center|Гераклдын эрдиктери. А. Водяной окуйт}}]]}} <br></li>

<li>{{center|[[Файл:Греция.mp4|thumb|350px|{{center|Байыркы Грециянын мифтери жана уламыштары}}]]}}</li>

'''Аңгемелер, повесть, романдын фрагменттери'''

[[Файл:Viraz3KG.jpg|thumb|700px|]]

  <div class="large-12 left mtop">

 

==== '''Мисалдар''' ====

<li>{{center|[[Файл:8 note.mp4|thumb|350px|{{center|«Сегизинчи нота» конкурсу – актёрдук чеберчилик. А. Грин. «Алые паруса» повестинен үзүндү}}]]}} <br></li>

<li>{{center|[[Файл:Живая классика.mp4|thumb|350px|{{center|«Живая классика» аттуу жаш таланттардын кырааты менен окуу боюнча эл аралык конкурсу}}]]}}</li>

'''Тамсилдер'''

[[Файл:Viraz4KG.jpg|thumb|700px|]]

==== '''Мисалдар''' ====

Театр  жана кино актеру Алексей Николаевич Грибов И.А. Крыловдун '''«Күзгу жана маймыл»''' тамсилин окуйт

== Ыр кантип окулат ==

«Гүлдөрдүн кооздугу жашыл жалбырактар менен ачылган сыяктуу, ырлар чебер окуганда гана  өзүнүн күчүнө кирет», –  деп айткан индия акыны Рабиндранат Тагор. Прозалык чыгарманы окуган учурда да, лирикалык ырларды окуган учурда да  тек гана сөздү айтып коюу жетишсиз. “Лирика” деген аталыштын өзү  поэтикалык чыгармалар адегенде лиранын коштоосунда аткарылгандыгын эске салат. Поэтикалык эргүүнүн символу сыйкырдуу канаттуу ат Пегас болуп саналат.  Анын ата-энелери деңиз кудайы Посейдон менен горгона Медуза болгон. Ат шамалдай тез учкан. Тоодо жашаган.  Такасы менен жерди бир тээп Гиппокрендин («Аттын булагы») булагын чыгарат, анын суусу акындарга эргүү берет. Мына ошондуктан «Пегасты токунуу» – эргиген ырларды жазуу, дагы кенен маанисинде – акын болуу.

Дүйнөлүк маданиятта  Пегас – бул эргүүнүн символу жана бардык чыгармачыл адамдардын колдоочусу. Поэтикалык чыгармаларды жаратууу менен аларды көркөм аткаруу да чыгармачылык процесс болуп саналат. Көркөм окуу көркөм триаданын жардамы  менен ишке ашат: окуу техникасы, окуу логикасы жана  эмоционалдык-образдык көркөмдүк. Кептеги көркөмдүүлүктүн башкы каражаты – чыгарманын интонациясы. Интонация текстти аңдоодон, автордун оюн, ниетин түшүнүүдөн жана каармандарга, алардын жорук-жосундарына, окуяларга карата аң сезимдүү мамиледен кийин келип чыгат.

{{center-p|[[Файл:IntonKG.png|720px|Схема «Көркөм окуунун компоненттери»]]}}

== Көркөм окуунун өз ара байланыштагы үч  компоненти ==  

# Кеп техникасы. Үн менен иштөө, үндү башкара билүү (акырын-катуу, тез-жай), дикция, тыбыш, сөз, фразаларды так жана туура  айтуу  (бул кеп техникасы жана орфоэпиялык сабаттуулук).

# Кеп логикасы. Логикалык тактык –  бул  логикалык басым жана логикалык тынымдарды коюу. Ырларда ыргакты сактоо үчүн тынымды саптардын аягына коёт, маанини берүү жана логикалык басым үчүн ортосуна коюлат. Логикалык басым түйүндүү маанини алып жүрүүчү сөзгө коюлат.  

# Логикалык тыным – сөздү үн менен бөлүү, сөзгө үн менен басым жасоо.

# Эмоционалдык-образдык көркөмдүүлүк – маанайды, сезимдерин, автордун ойлорун: бул жерде – ойго батуу, бул жерде – кубаныч, суктануу, куштарлануу, кайгыны берүү ж.б.

== Ыр эмне үчүн окулат ==

Ыр деген эмне?

Биздин жүрөгүбүздүн кагышынын музыкасы?

Биздин акылыбыздын сырдуу обонубу?

Акыл жана кыялдын бийиби?

Ыр, сен эмнесиң?  

Сен –  суктануусуң! Сен  – жарк эткен нурсуң!  

– Ооба! – Ыр макул болот!  

Менмин – мен экендигим шексиз! Мен – эргүүмүн!

Бирок, угулуп-угулбастан кошумчалайт.

Балким, мен курулай эле көтөрүп айтып аткандырмын.

Мен – болгону маңызсыз калжыракмын.  

Сен  эргип, нурланып,  

Сен менин окурманымсың, жан дүйнөңү талант аралаган.  

Сен көкүрөктөгү жүрөгүмдөн да керектүүсүң.  

 

Күтөм. Кел.  

{{left-p|[[Файл:Viraz7.jpg|300px|А.С. Пушкиндин  «Сизди сүйгөм» ырынын кол жазмалары]]}}  

Ырлар биздин жан дүйнөбүздү бакубаттантып эл тим бобостон, мээбизди да өнүктүрөт. Ливерпуль  университетинин изилдөчүлөрү (Улуу Британия), В. Шекспир, У. Вордсворт, Том Стернз Элиоттун жана башка  англис поэзиясынын каймактарынын чыгармаларын окуган адамдарга байкоо салуу  эксперимент жүргүзүүчүлөр алардын мээси кандай иштей турганын талдоого алышкан. Көрсө, поэзияны окуган учурда нейрондор ар бир сөзгө көңүл бурат экен. Айрыкча мээ өзгөчө поэтикалык  саптарга таасирленет экен.  

Жогорку поэзия илимпоздор таап чыккандай мээнин ашыкча козголуусун пайда кылат. Кадыреес эмес сөздү же сүйлөмдүн үстүндө  иштөө менен мээ баштапкы абалына кайтып келбестен, кандайдыр бир кошумча импульсту сактап, ал андан ары окууга түртөт.

{{center|<small>'''Актер жана  режиссер А.Белый А.С.Пушкиндин –  "Сизди сүйгөм..." деген ырын кыскаметраждауу тасмада окуп жатат'''</small>}}

== Көркөм окууну  катыра окугандардан үйрөнөбүз ==

Чыгарма китептин барактарынан  сахнага кадам ташташы үчүн, анын үстүнөн иштөө зарыл, аны сезүү керек. Бул чыгармачылык – ырды эл астында окуу – балким, кызыгуу болушу мүмкүн. Ырды мыкты окугандарды укканда ал эмне тууралуу сүйлөп атканын көрүп тургандай болосуң,  мурда тааныш  чыгарманы жаңыдан түшүнөсүң, аткаруучунун маанайына сүңгүп киресиң. Ыр окугандардын видео жазууларын көрүп, адиожазууларды угуп чыгарманы туура интонациялык боёк менен окууну үйрөнүүгө болот.  

<li>{{center|[[Файл:Елизавета Бугулова - Хорошее отношение к лошадям, В. Маяковский Синяя птица 2016.mp4|300px]]}} <br> {{center|Елизавета Бугулова – '''«Аттарга жакшы мамиле»''', В. Маяковский Синяя птица 2016}}</li>

<li>{{center|[[Файл:3dc09243e9.360.mp4|350px]]}} <br> {{center|Николай Цискаридзе. Редьярд Киплинг. '''«Эгер»''' (С. Маршак которгон)}}</li>

===== '''Көркөм окуган жаштарга кеңеш ''' =====

Байыркы грек Орфейиндей кооз  сүйлөгөн акындар сөздөрү менен  өзүнө тартып, кудайындай сыйынууга мажбурлашкан. Азыр да так, кооз сүйлөй алган адамдар бизнесте чоң ийгиликтерге жетишип, айланасындагылардын ишенимдерине кире алышат. Ошондуктан өзүңдүн кебиң, сүйлөө жөндөмүңдүн үстүндө иштөө керек. Эгер ырды кантип көркөм окууга боло тургандыгын билгиң келес, анда төмөндө берилген кеңештерге назарыңарды бургула.<br>

{{center|[[Файл:Stihov.png|700px|{{center|Көркөм окуган жаштарга кеңеш}}]]}} {{center|Көркөм окуган жаштарга кеңеш}}

''' «Кандай гана кызыктуу чыгарма! Сен абдан сонун окудуң!», – деп көркөм окуган адамга айтыш үчүн бир катар сунуштарды эске алуу зарыл.'''

* Ырдын авторун жана аталышын айтууну унутпагыла.   

* Ырдын мазмунун жана ырдагы маанайды түшүнүүгө аракеттенгиле.

* Тыныш белгилерине көңүл бургула..   

* Ырдын ар бир сабында түйүндүү сөз же сүйлөмдү аныктагыла.   

* Кайсы жерде жана кандай тыным сактала турганын ойлонгула.

* Унутпагыла: сиз эмнени окуп атканыңызды да, кантип окуп атканыңызды да угушат.

== Дикциянын тактыгы ==

{{left|[[Файл:Четкость дикции.mp4|thumb|300px|{{center| Дикцияны кантип жакшыртууга болот}}]]}}  

Наталья Козелкова, Оrator Clubдын окутуучусу, тренер коммуникация жана үндү тарбиялоо боюнча машыктыруучу, диктор жана телеалыпбаруучу дикцияны кантип жакшыртуу жана оңдоону көрсөтөт. Педагогдун үлгүлүү кеби, практикалык кеңештери, мисалдар, көнүгүүлөр аркылуу өткөн мастер-класстарынан улам ал белгилүү болгон.

[[Файл:Советыы.mp4|thumb|720px|{{center| Көркөм окугандарга кеңеш}}]]

<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />

:{{bib|'''Лихачёв Дми́трий Серге́евич'''  (1906-1999) — филолог, культуролог, искусствотаанучу. Ишмердүүлүгүнүн бардык жылдарында маданияттын жигердүү сакчысы, адеп-ахлактын, руханияттын пропагандалоочусу болгон.}}

:{{bib|'''Патетикалык''' ''[тэ]''.  Жалындуу, толкунданган, пафостуу. Патетикалык тон. Патетикалык кеп. Патетикалык симфония.}}

:{{bib|'''Проза''' — кара сөз, көркөм кептин бир түрү, ыр түрүндө эмес айтылуучу кеп.}}

:{{bib|'''Рекуненко Валентин  Васильевич'''  –  – украиндик сүрөтчү, жомоктордун сюжетине сүрөт тартат.}}

:{{bib|'''Триллер''' ''(от англ. thrill — нерв дирилдөөсү, толкундануу)'', окуялуу фильмдин өзгөчө тиби, анын максаты – көрүүчүлөргө коркуу, толкундануу жаратуу..}}

:{{bib|'''Классика''' ''(латын тилинен classicus – үлгү, биринчи класстагы)''  – улуттук жана дүйнөлүк маданият үчүн мааниси зор, белгилүү жана жалпыга таанылган адабият жана искусство чыгармалары.}}

:{{bib|'''Нарратив''' ''(англ. narrative – аңгеме, повесть)''.  Маанилүү окуяларды сүрөттөө жолу менен фактыларды берүү.}}

:{{bib|'''Фэнтези''' –  негизинде мифологиялык жана жомоктук мотивдер жаткан көркөм чыгармалардын жанры. Илимий фантастикадан айырмаланып, дүйнөнү жана каармандардын мүмкүнчүлүктөрүн рационалдык көз караштан түшүндүрүүгө аракеттенбейт.}}

* {{bib|Элиот. Дж. Мировая литература в инфографике. – СПб: Питер, 2017. – 160 с.}}

== Пайдалуу шилтемелер ==

<small>Четкость дикции: Сайт «Ютуб» [Электрондук ресурс] // URL: https://youtu.be/heEHPmRDKGE Наталья Козелкова, преподаватель Orator Club, тренер по коммуникации и постановке голоса, диктор и телеведущая. Образцовая речь педагога, практические советы с примерами и  упражнениями сделали её мастер-классы популярными. Другие уроки  педагога можно посмотреть и скачать для использования, перейдя по ссылке.</small><br>

<small>Читаем книги на компьютере: Сайт: «To Tell The Truth» [Электрондук ресурс] // URL: .// http://gimrock.blogspot.ru/2012/03/blog-post_15.html.</small><br>

<small>КНИЖНЫЕ ПОЛКИ #1: МОИ САМЫЕ ЛЮБИМЫЕ КНИГИ:  Сайт «Ютуб» [Электрондук ресурс] // URL:  https://youtu.be/GVpQuAV4hmc</small><br>

<small>Моя Домашняя Библиотека II Любимые книги x Anthony Uly: Сайт «Ютуб» [Электрондук ресурс] // URL: - https://www.youtube.com/watch?v=IvWl1Tj_9F0</small>

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric" style="background-color:lightgrey;">Ойлонуп окуу жөнүндө</div>

[[Файл:Chitat1KG.png|thumb|300 px]]

[[Файл:Chitat2KG.jpg|thumb|300 px]]

===== '''Окурмандын укуктары ''' =====

(Д. Пеннак «Роман сыяктуу». – М.: Самокат, 2005)

===== '''Кантип  натыйжалуу окууга болот?''' =====

'''1. Китеп көп болсо''' <br>

Киришүүдөн мурда көп китепти үйүп алуудан өткөн жаман нерсе жок. Жакшысы бир-эки китеп сатып алып, каалоо пайда болгондо дагы кызыктуусун таап окуган оңдуу.  Китеп «үймөгү» канчалык чоң болсо, чыгынып киришүү кыйын болот.<br>

'''2. Алдын ала таанышуу'''<br>

Китепти сатып же жүктөп алуудан мурун,эринбестен ал эмне жөнүндө экендигин, анын автору ким экендигине кызыгыңыз. Прагматик болуңуз: жөн гана жашабагыла, өмүр абдан кыска.<br>

'''3. Таанышуу  – 50 барак.'''<br>

Билесиздерби, илимпоздор  адамдар таанышкан алгачкы  15-30 секундда адамдар кийинки өз ара мамилелери кандай боло тургандыгын бейаң түрүндө чечишет. Ошол сыяктуу адам менен китептин ортосунда да болот: алгачкы он барак китепти андан ары улантуу керекпи, же кереги жокпу көрүнөт. <br>

'''4. Калемсапты колдонгула'''<br>

Белгилеп жазып, цитаталардын астын сызгыла, мына ошондо сиз чындап китептен ырахат  аласыз. Китепти «өзүмдүк» кылыңыз  – аны менчиктеп алыңыз.<br>

'''5. Күн сайын 20 – 50 барактан'''<br>

Эгер китеп окуганга күн сайын бир сааттан сарптасаңыз, бир айда үч-төрт китеп окуп коёсуз! Ал эми бир жылда 50 китеп окуганга жетишесеңиз болот!<br>

'''6. Ар кандай жанрда'''<br>

Бир гана нерсеге токтоп калбаңыз  – китептен тажабастан, таанууңузду кеңейтесиз. Ар тараптуу өнүкөн адам менен аңгемелешүү жагымдуу.<br>

'''7. Окуганды талкуулоо '''<br>

Мыйзамченемдүүлүк жашайт: биз окуганыбызды башка адамга берүү/түшүндүрүү менен өзүбүз жакшылап түшүнөбүз. Билимиңиздерди досторуңар менен бөлүшкүлө, китеп тууралуу айтып бергиле. Өзүңөрдүн блогуңарды ачып, рецензия, пикирлериңер менен бөлүшкүлө. <br>

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric" style="background-color:lightgrey;">Улуу акынга эстелик </div>

Эфиопияда бир нече жыл мурун  Пушкинге эстелик тургузушкан. Кооз мармар постаментте  «Биздин акынга» деген сөздөр чегип жазылган.

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric" style="background-color:lightgrey;">Китеп окуунун 7 себеби </div>

1. '''Интеллекти өнүктүрүү''' <br>

Китеп окугандардын интеллекти окубагандардыкына караганда  орто эсеп менен 10% га жогору. <br>

2. '''Элестетүүнүн өнүгүшү'''<br>

Китептер биздин фантазиябызды бай жана ар тараптуу кылат.<br>

3. '''Кругозордун кеңейиши'''<br>

Китеп окуу менен биз  ар түрдүү маданияттар, кийим-кече, турмуш тиричилик тууралуу билебиз; адам  психологиясынын дүйнөсүнө сүңгүп киребиз.<br>

4. '''Эске тутууну машыктыруу'''<br>

Китеп окуу менен биз каармандардын аттарын, окуя өткөн жерлерди, каармандардын ортосундагы  өз ара мамилелерди билебиз. <br>

5. '''Креативдүү ойлоно билүү.'''.<br>

Китеп окуган адамдар, көп учурда креативдүү ойлонуп жана аракеттенишет<br>

6. '''Стресс менен күрөшүү'''<br>

Окуу адамды башка дүйнөгө алып барат. Биз каармандардын тагдырлары, алардын жорук-жосундары жана чечимдеринин үстүндө ой жүгүртөбүз. Бул бизди күнүмдүк көйгөйлөрдөн алаксытат. <br>

7. '''Сулуулукту байкай билүү'''<br>

Окуу менен биз кунт коё билүү, чыдамдуу, кылдат боло алабыз. Бул күнүмдүк жашоодо кооздукту байкай билүү, кубанууга негиз таба билүүгө жардам берет.<br>

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Китеп окуу тууралуу тамашалар </div>

[[Файл:Chitat6KG.jpg|thumb|300 px]]<br>

Окуу залы. Китепканачыга жогорку класстын окуучусу кайрылат: <br>

–  Сизде көркөм адабият барбы? <br>

–  Бар.<br>

–  Классика барбы?<br>

–  Бар.<br>

–  Анда классикадан эмнелер бар экендигин санап чыгыңызчы, антпесе эмне тапшырма бергенин унутуп калыпмын!<br>

 

[[Файл:Chitatp6KG.jpg|thumb|300 px]]<br>

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Окурман адам</div>

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Кыргызстандын 12 жаш жазуучусу жана акыны</div>

'''Тизмеге биз жаш гана жазуучуларды киргиздик. Мында «жаш» сөзү ВОЗ формулировкасында колдонулат, башкача айтканда, бул 44ке чейинки адамдар.'''

[[Image:Alieva.png|Наристе Алиева]]

Наристе өспүрүм  кезинен эле жазып баштаган. Бара-бара ал орчундуу чыгармаларды жаза баштады. Наристе өзүнүн дүйнөтаанымын ар түрдүү жанрлар аркылуу бергенге аракет жасады: элегия, автоматтык жазуу жана абстракттык-экспрессивдик сюрреализм. Анын чыгармаларында адам турмушундагы татаал кырдаалдар жана түрмөктөр сүрөттөлгөн. Азыр ал эпикалык жанрга көбүрөөк кайрылып, реализм духундагы жомокторду жазып жатат.

[[Image:Aypova.png|Асель Аяпова]]

Балдар жазуучусу, фантаст. Ал балдарды кантип гаджеттерден алыстатып, окууга сүйүү жаратуунун сырын билген сыяктанат. Анын аңгемелери биздин гана эмес, чет элдик жаш окурмандарга да жагып калды. Мисалы,2012-жылы ал «адабий Вена» австриялык публикасын «Балдар жана өспүрүмдөр үчүн адабият» номинациясында багынтып алган. Ал эми 2015-жылы анын «Каныкейдин ыйы» аттуу аңгемеси «Согуш жана тынчтык жаштардын көзү менен» аттуу жергиликтүү конкурста утушка ээ болду. Бир жылдан кийин анын «Жол үчүн акы» жомогу Германиядагы «Бүгүнкү жомок» эл аралык конкурсунун мыкты чыгармаларынын катарына кирди. 2016-жылы «Ак атчан» жомогу Кореяда өзүнчө иллюстрацияланген китеп болуп басылып чыкты.

[[Image:Brokly.png|Екатерина Брокколи]]

Акын, блогер. Ырды мектепте эле жазып баштаган. Чыгармачылыгынын жанрын «сөз менен сүрөт» деп мүнөздөп, муну ал сүрөттөрдү дайыма сөз менен айткысы келгендигин түшүндүрөт. tvorchestvo.kg жергиликтүү адабий сайтынын жана Стихи.ru. россиялык долбоордун версиялары боюнча белгилүү авторлордун тизмесине кошулган. 3018-жылы «Пальтодогу дүйнө» аттуу аңгемелер жана ырлар жыйнагын басып чыгарууну пландаштырып жатат.

[[Image:Vorona.png|Елена Воронина]]

Аны чоң энеси басма машинада иштегенге үйрөтүп койгон. Бул Еленанын биринчи жомогун ойлоп жазууга түрткү болгон. 10 жашында ыр жазып баштаган. 20 жашында өзүнүн жалгыз «Көлөкөсүз жарык жок» аттуу ырлар жыйнагын жарыкка чыгарган. Аны жаратуу идеясы үчүн апасына ыраазы. Азыр ал негизинен мистикалык жана антиутопиялык аңгемелерди жазат. Алар азырынча басыла элек. Төрт адабий конкурска катышкан: 2011-жылы «Шаардык уламыштар», 2012-жылы «Чекте», 2013-жылы «Мурас» адабий конкурсун уюштурган. Анда кыргызстандык жазуучулардан башка чет элдик жазуучулар да катышкан, ошондуктан ал эл аралык болуп эсептелген.

[[Image:Kapalova.png|Алтын Капалова]]

Алтын жаш кезинен эле жазып баштаган. Кесипчилик деңгээлде жазуучулук ишмердүүлүгү менен бир нече жыл мурун эле алектене баштаган. Ушул күздө Алтын Капарованын бир жомогун кореялык сүрөтчү иллюстрациялап, андан соң корей тилине которуп, Кореяда китепче болуп басылып чыкты.

[[Image:Karimov.png|Данияр Каримов]]

Жазуучу-фантаст, журналист. Анын айтуусунда ал жалаң гана өзүнүн руху үчүн жазат. Анын аңгемелери «Статус изгоя", "Түбөлүктүн вакцинасы" жана "Бутылка" "13.00.p.m" аттуу заманбап кыргызстандык  фантастика жыйнагына кирген. Ал эми 2016-жылы россиялык басма ээлери "Форс-мажор" аңгемесин «Өткөн өмүрдүн аңчылары» фантастика жыйнагына тандап алышты. Азыр Каримов космоопера, посткиберпанк, постапокалиптика жанрында жазат.

[[Image:Kopytina.png|Ульяна Копытина]]

Ырларды 15 жашында жазып баштаган. Автордун айтуусунда, тагдырын чечүүчү деле эч нерсе болгон жок, жөн эле жазгым келди, жазбаганга болбойт эле. 2006-жылы өзүнүн чыгармаларын интернетте басып чыгара баштады. 2012-жылы анын ырлары «Адабий Кыргызстан» журналынын 2-номерине басылып чыккан. Эки адабий «Алтын отургуч» жана « Согуш жана тынчтык жаштардын көзү менен» конкурстарынын лауреаты болгон.  

[[Image:Kuleshova.png|Юлия Кулешова (Лестада)]]

13 жашында жазып баштаган. Биринчи аңгемелеринин бири балдардын «Ай-Данек» гезитинде басылып чыккан. 2016-жылдын сентябрында Кыргызстандын Жаш жазуучуларынын республикалык фестивалынын лауреаты болгон. Өткөн жылдын жайында tvorchestvo.kg долбоордун алкагында Кыргызстандын заманбап фантастикасы жыйнагында анын  "Город для сталкера" аңгемеси бар. Анын чыгармачылыгы мистика, социалдык драма жана сюрреализмге кайдыгер карабаган адамдарга жагат.

[[Image:Levantovskii.png|Михаил Левантовский]]

Акын. Бала чагынан эле жазып баштаган. «Дизелде» өзүнүн болгун ачып, чыгармаларын Москвага, Одесса, Костанайга адабий конкурстарга жиберген. Бирок анын эң чоң ийгилиги болуп Бишкектеги «Чоң бир нерсе жөнүндө түштөр» аттуу музыка жана поэзия фестивалынын катышуучусу болуп, 2011-жылы жаш акындын биринчи ырлар жыйнагы толугу менен сатылып кеткен. 2013-2015-жылдары  "ЛитКульт" заманбап авторлор үчүн долбоордун топ-барактарын багындырган. 2016 -жылдын ноябрында «Жааган кардын министерствосу» аттуу экинчи ырлар жыйнагын чыгарган.

[[Image:Svetlichnay.png|Диана Светличная]]

Билими боюнча журналист. 3-чү класста жазып баштаган. 2010-жылы «Тармактык адабият» конкурсунда «Желуди в бокале (Бокалдагы буурчактар » аңгемелер цикли менен жеңген. «Шахноза» аңгемеси менен Open Central Asia Book Forum деген борбордук Азиялык форумдун финалына жеткен. Светличная тез-тез ар түрдүү кадырлуу чет өлкөлүк аянтчаларда жазат, мисалы, «Снобеде».

[[Image:Kristina.png|Кристина Убайдуллаева]]

Кристина өзүнүн биринчи  төрт сап ырын тогуз жашында жазган. Ал снегирь жөнүндө ыр болчу. Ал 2002-жылы 13 жашында Ош шаарындагы РФ Генконсульствосу менен уюштурулган конкурста өзүнүн ырлары менен биринчи жолу сахнага чыккан, 1 орун алган. Көбүнчө Кристинанын чыгармачылыгы – сүйүү жана философиялык лирика. Кыргызстанда өткөрүлгөн эл аралык «Благовест» фестивалында 2006-жылы «Поэзия» номинациясында (1-чи орун) жана 2007-жылы (2-чи орун) катышкан. 2008-жылы августта Ысык-Көлдөгү Ч. Айтматов атындагы адабий окуу жайында окуган. 2013-жылы КРнын жаш жазуучулар адабий фестивалына катышкан.

[[Image:Hegai.png|Артем Хегай]]

Артем жаш кезинен коркумуштуу окуяларды жазган. «Ай-Данек» гезитинде биринчи жарыялоодон кийин Чыңгыз Айтматов атындагы окуу жайда окуп, «фантастика» жана «фэнтези» жанрларында жазып баштаган. Өзүнүн биринчи китебин, «Шкатулка с зеркалами (Күзгүлөрү менен кукутуча)» деген аңгемелер жыйнагын Артем 12 жыл жазды. Андан кийин аңгемелер кээ бир борбордук журналдарда басылган, «Много языков – один мир ( Көп тилдер – бир дүйнө») альманахка кирген, ошондой эле «Жаңы жазуучулар: проза, поэзия, балдар үчүн адабият, драматургия, эссе» жыйнагына кирген.

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Окугандан кийин мээримдүү кыла турган 6 китеп</div>

{{center|Оор жана күңүрт китептер да болот, ошол эле учурда сенин жан дүйнөңдү күн нуруна толтуруп, жылмаюу тартуулап,бир аз да болсо бактылуу, демек бир аз да болсо мээримдүү кыла алган китептер бар.}}

[[Image:Vinoizoduv.jpg|Рэй Брэдбери «Каакымдын шарабы»]]

'''Рэй Брэдбери «Каакымдын шарабы»'''<br>

<small>Он эки жаштагы баланын жаркын  дүйнөсүнө аралашып, аны менен кубанычтуу жана кайгылуу, табышмактуу жана коркунучтуу окуяларга толгон бир жай мезгилин чогуу жашаңыз; сен ар бир күнү укмуштуудай ачылыштарды жасасаң бул – жай мезгили, анын эң башкысы – сен тирүүсүң, сен дем чыгарып, сен сезип атасың. Эскирбеген классика, сизге жамгырлуу күнү да, күн нурлуу маанай тартуулайт.

[[Image:Poliana.jpg|Элинор Портер «Поллианна»]]

Жашоонун жаркын жактарын эле көрө алуу жеңилби? Балким, андай эместир: кантсе да биз  көйгөйлөрү толтура  чоңдордон эмеспизби, жакшы нерсе көп болбосун  эң сонун  билебиз. Бирок, кубанычты оюндан, андан кийин турмуштук принциптерден жасай алсак, анда чындыкка башкача көз караштан карай алабызбы? Поллианнанын тарыхы – чыныгы антидепрессант.

[[Image:Malenkiiprinz.jpg|Антуан де Сент-Экзюпери «Кичинекей принц»]]

'''Антуан де Сент-Экзюпери «Кичинекей принц»'''<br>

Эгер сиз абдан чоңоюп калганыңызды жүрөксүү менен түшүнүп, жылдыздуу асманды карап, суроо бергенди  токтотуп, жашоону сандар менен өлчөп, гүлдөрдү жактырбай баштасаңыз, анда «Кичинекей принцти» окуңуз! Бул китеп адамдын өзүнө өзүн кайрып берген китептердин бири.

[[Image:Chujak.jpg|Макс Фрай «Чоочун»]]

'''Макс Фрай «Чоочун»'''<br>

Фантастика жана мистика, детективдүү сюжет жана жомок, ирониялык пародия жана философиялык притча кылдаттык менен аралаштырылып, кенендик менен юмор аябай кошулган бул чыгарма автордун визиттик карточкасы болуп калды. Кадимки эле трамвай дүйнөлөрдү аралаган саякат  киресине, ал эми  түштөгү шаар – укмуштуудай чындыкка айланат.

[[Image:Raigdetorydom.jpg|Фэнни Флэгг «Рай где-то рядом»]]

Сизди адам бактысынын концентраты  Фэнни Флэггдин романында күтөт. Чаалыкпаган Элнер бышып турган жемишти жыйноо үчүн инжир дарагына чыгып, бир көз ирмемде Кудайдын өзү, Бейиштин жашоочулары менен сүйлөшөт. Ал учурда Элнер жок, жер бетинде чаң тополоң башталат. Таттуу Бейиш чындап  эле жаныбызда болгондой, биз сүйгөн адамдардын арасында болгондой сезим таруулаган жаркын чыгарма.  

[[Image:Moidedushka.jpg|Анджела Нанетти «Алча менин чоң атам»]]

'''Анджела Нанетти «Алча менин чоң атам»'''<br>

Старик Оттавиано отургузган алча дарагы небересинин ынак досуна айланат. Мына ошонтип «алча дарагы ал үчүн жашаган адам өлбөйт» деген ойго ишенип, өсүмдүктү уга билген өзгөчө чоң ата тууралуу тарых жаралат. Чоң турмуштук : өмүр керемет – маанини далилдеген кичинекей китеп.

<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Сакалчан жазуучуну тапкыла</div>