БИЛИМ БУЛАГЫ

KR

Дүйнөлүк адабият: Мен жазуучумун — различия между версиями

(→‎Кеменгерлердин кеңештери)
 
(не показано 66 промежуточных версий этого же участника)
Строка 1: Строка 1:
 
{{Якорь|Начало}}
 
{{Якорь|Начало}}
 
<div class="row mir-bg"><div class="maintext large-8 medium-7 columns"><!-- Page Content -->
 
<div class="row mir-bg"><div class="maintext large-8 medium-7 columns"><!-- Page Content -->
−
<div class="cutok">[[#Кеменгерлердин кеңештери|Кеменгерлердин кеңештери]] [[#Чыгармачылык иштер үчүн куралдар |Чыгармачылык иштер үчүн куралдар ]] [[Адабий долбоорлор )|Адабий долбоорлор ]]</div>
+
 
 
{{left-p|[[Файл:Yap1.jpg|203px|Сүрөтчү А. Волокитина]]}}
 
{{left-p|[[Файл:Yap1.jpg|203px|Сүрөтчү А. Волокитина]]}}
 
<p align="center" style="font-style:italic;"> «Отө чукул! Дилбаян жазууга жардам бергилечи.Ыйлап-ыйлап атам», -  ушул өңдүү кайрылууларды интернет айдыңынан көп кездештирүүгө болот. Чынында эле моюнга алсак, мындай «драма» ар бирибиздин эле башыбыздан өткөн.  </p>
 
<p align="center" style="font-style:italic;"> «Отө чукул! Дилбаян жазууга жардам бергилечи.Ыйлап-ыйлап атам», -  ушул өңдүү кайрылууларды интернет айдыңынан көп кездештирүүгө болот. Чынында эле моюнга алсак, мындай «драма» ар бирибиздин эле башыбыздан өткөн.  </p>
Строка 9: Строка 9:
 
==Кеменгерлердин кеңештери==
 
==Кеменгерлердин кеңештери==
 
<div class="large-12 left mtop">   
 
<div class="large-12 left mtop">   
−
{{left-p|[[Файл:Yap2.jpg|160px|Томас Манн, немец жазуучусу
+
{{left-p|[[Файл:Yap2.jpg|160px|Томас Манн, немец жазуучусу]]}}  
−
]]}}  
 
 
Томас Манн (Thomas Mann, немец жазуучусу) айткандай:, «''Жазуучу – бул башкаларга караганда жазуудан кыйналган адам''».  
 
Томас Манн (Thomas Mann, немец жазуучусу) айткандай:, «''Жазуучу – бул башкаларга караганда жазуудан кыйналган адам''».  
  
Строка 18: Строка 17:
 
===== '''5 Британ жазуучусу Жордж Оруэллдин 6 эрежеси (George Orwell)''' =====
 
===== '''5 Британ жазуучусу Жордж Оруэллдин 6 эрежеси (George Orwell)''' =====
  
−
* Басма сөздөн көрүп, көзүң жатыккан метафора, салыштыруу же башка кеп фигураларын эч качан колдонбогула. {{right|[[Файл:Yap3.jpg|250px|]]}}
+
* Басма сөздөн көрүп, көзүң жатыккан метафора, салыштыруу же башка кеп фигураларын эч качан колдонбогула. {{right|[[Файл:Yap3KG.jpg|250px|]]}}
 
* Кыска сөз колдонсо боло турган жерде эч качан узун сөз колдонбогула.
 
* Кыска сөз колдонсо боло турган жерде эч качан узун сөз колдонбогула.
 
* Эгер эле мүмкүн болсо – ашыкча сөздү алып салгыла, дайыма алып салгыла.
 
* Эгер эле мүмкүн болсо – ашыкча сөздү алып салгыла, дайыма алып салгыла.
Строка 34: Строка 33:
 
{{right|[[Файл:Yap4.jpg|250px|]]}}
 
{{right|[[Файл:Yap4.jpg|250px|]]}}
  
−
# Устремляйся сразу к цели.
+
# Дароо максатыңа умтул
−
# Напиши черновик. Дай ему отлежаться.
+
# Черновикке жаза бер. Бир топко чейин жата берсин.
−
# Сокращай свой текст.
+
# Өзүңүн текстиңи кыскарт
−
# Будь последовательным и честным.
+
# Ырааттуу жана чынчыл бол.
−
# Не заботься слишком сильно о мнении других людей.
+
# Башка адамдар эмне дейт деп кечке ойлоно бербе.
−
# Много читай.
+
# Көп оку
−
# Много пиши.
+
# Көп жаз
−
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
+
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />
  
  
 
<ul class="example-orbit" data-orbit data-options="animation:slide; pause_on_hover:true;animation_speed:500;navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;">
 
<ul class="example-orbit" data-orbit data-options="animation:slide; pause_on_hover:true;animation_speed:500;navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;">
 
<li class="active">
 
<li class="active">
−
[[file:Бросаю работу и становлюсь писателем-01.jpg|Бросаю работу и становлюсь писателем]]
+
[[file:BrosaurabotuKG.jpg|Ишимди таштап жазуучу болом]]
 
<div class="orbit-caption-sn">
 
<div class="orbit-caption-sn">
−
Бросаю работу и становлюсь писателем
+
Ишимди таштап жазуучу болом
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:Время на отдых-01.jpg|Время на отдых]]
+
[[file:VremyotdyhKG.jpg|Эс алуу убактысы]]
 
<div class="orbit-caption-sn">
 
<div class="orbit-caption-sn">
−
Время на отдых
+
Эс алуу убактысы
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:Спасибо, но не возьму-01.jpg|Спасибо, но не возьму]]
+
[[file:SpasiboKG.jpg|Рахмат, бирок албайм]]
 
<div class="orbit-caption-sn">
 
<div class="orbit-caption-sn">
−
Спасибо, но не возьму
+
Рахмат, бирок албайм
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
Строка 66: Строка 65:
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
  
−
=== Инструменты для творческих работ ===
+
== Чыгармачылык иштер үчүн куралдар  ==
 
{{right|[[Файл:Yapa.png|230px|]]}}
 
{{right|[[Файл:Yapa.png|230px|]]}}
−
Инструментом называют средство, которое используется для достижения или создания чего-либо. То, что вам может понадобиться в качестве основных инструментов в работе с книгой, - интеллектуальные инструменты. Это средства, помогающие структурировать и обрабатывать информацию, а также создавать собственные тексты.  Это алгоритмы, форматы письменных работ и графические организаторы: схемы, таблицы.
+
Бир нерсе жасоо же бир нерсеге жетишүү үчүн каражатты курал деп атайбыз.  Китеп менен иштөөдөгү негизги курал катары сизге кереги тие тургандары бул – интеллектуалдык куралдар. Булар маалыматты ыратташтыруу, иштеп чыгуу, мындан тышкары жеке өзүңдүн текстини түзө турган каражаттар. Бул жазуу иштеринин алгоритмдери, форматы жана графикалык жабдуу: схемалар, таблицалар.
  
−
===== '''Сказочный конструктор''' =====
+
===== '''Жомок жаратуу''' =====
  
−
Известный российский исследователь сказок, филолог Владимир Яковлевич Пропп, проанализировал структуру народных сказок и выделил в них набор постоянных структурных элементов, или функций, при помощи которых можно создать опорную конструкцию для создания сказки. Этих элементов 31.  
+
Белгилүү орус жомок изилдөөчүсү, филолог Владимир Яковлевич Пропп   элдик жомоктордун структурасын талдоого алып, жомок жаратуудагы таяныч конструкцияларды түзүүгө боло турган туруктуу структуралык элементтерди же функцияларды бөлүп көрсөткөн. Бул элементтер 31. В. Пропптун концепциясы менен балдар жазуучусу Д. Родари таанышып, конструктор В. Я. Пропптун негизги элементтерине таянып сүрөттөрдү тартып, аларды балдардын адабий курстарында пайдаланган. Балдар бачым эле жомокту байланыштыруучу тексттерди түзүшүп, өздөрүнө өздөрү айтып беришкен. Кийинчерээк В. Я. Пропптун методун автоматтык түрдө жомок жаратуу үчүн  компьютерге үйрөтүшкөн. 1977-жылы сюжеттерди генерациялаган Клейндин системасы пайда болгон. Андан кийин В. Пропптун методун  америкалык окумуштуу Жозеф Кэмпбелл уланткан. Ж. Кэмпбелл америкалык режиссер Жорджа Лукасты «Жылдыздар согушу» тасмасынын сценарийин жаратууга шыктандырган. Бүгүнкү күнү көптөгөн тасмалар жана китептер ушул метод боюнча жаратылат. Сунушталган схеманы алып көрсөтүлгөн трафарет боюнча өзүңүн жомогуңу же кинотасмага сценарий жазууга болот. Төмөндө изилдөөчү В.Я. Пропп белгилеген негизги мотивдердин бир нече картасы көрсөтүлгөн.
−
С концепцией  В. Проппа познакомился  детский писатель Д. Родари, он нарисовал картинки на основные элементы конструктора  В. Я. Проппа и выкладывал их на стол во время детских литературных курсов. Дети быстро создавали связные тексты  сказок, которые рассказывали сами себе.  
 
−
Позже компьютер пытались научить методу В. Я. Проппа, чтобы он писал сказки автоматически. В 1977 году появилась система Клейна, которая генерировала сюжеты.
 
−
А еще позже метод В. Проппа развил американский учёный Джозеф Кэмпбелл. Книга Д. Кэмпбелла вдохновила американского режиссера Джорджа Лукаса на создание сценария фильма «Звёздные войны». Сегодня многие фильмы и книги создаются по этому методу.
 
−
Взяв за основу предложенную схему, можно сочинить свою сказку или даже сценарий к фильму,  просто следуя шаг за шагом по указанному трафарету. Ниже приводятся несколько карт с  основными мотивами, выделенными исследователем В.Я. Проппом.
 
  
−
'''Рисунки. Карты В. Проппа'''  
+
'''Сүрөттөр. В. Пропптун картасы'''  
  
 
<ul class="large-block-grid-4 small-block-grid-2">
 
<ul class="large-block-grid-4 small-block-grid-2">
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps2.png|thumb|150px|{{center|}}]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps2KG.png|thumb|150px|{{center|}}]]}} <br></li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps3.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps3KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps4.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps4KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps5.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps5KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
 
</ul>
 
</ul>
 
<ul class="large-block-grid-4 small-block-grid-2">
 
<ul class="large-block-grid-4 small-block-grid-2">
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps6.png|thumb|150px|{{center|}}]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps6KG.png|thumb|150px|{{center|}}]]}} <br></li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps7.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps7KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps8.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps8KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps9.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps9KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
 
</ul>
 
</ul>
 
<ul class="large-block-grid-4 small-block-grid-2">
 
<ul class="large-block-grid-4 small-block-grid-2">
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps10.png|thumb|150px|{{center|}}]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps10KG.png|thumb|150px|{{center|}}]]}} <br></li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps11.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps11KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps12.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps12KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yaps1.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yaps1KG.png|thumb|350px|{{center|}}]]}}</li>
 
</ul>
 
</ul>
−
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
+
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />
 +
 
 +
== Аңгемени кантип жазууга болот ==
 +
 
 +
Ар бир аңгеменин башы, ортосу жана аягы болот. Аңгемени тоо сыяктуу элестетсе болот. Эгер чындап эле тоого чыксак, бир картина экинчиси менен улам-улам алмашканын көрөбүз. Баяндоодо да ошондой эле:бир окуя экинчиси менен алмашат. Жазаардын алдында, ар бир бөлүктө кандай окуялар боло турганын ойлонгула. Башы, ортосу жана аягы тууралуу элестетүүңөр абдан маанилүү, мындан тышкары '''көркөм кепти''' ойлонуш керек.
  
−
==== '''Как написать рассказ''' ====
+
{{center|[[Файл:PesheraKG.png|700px|{{center|Схема. Аңгеме тоого окшош.  }}]]}} {{center|Схема. Аңгеме тоого окшош.}}
  
−
У каждого рассказа есть начало, середина и конец. Рассказ можно представить в виде горы. Если по-настоящему подниматься в гору, то мы увидим, что одна картина будет сменяться другой. Так же и в повествовании: одно событие будет сменяться другим. 
+
==== '''Эссе. Мыкты текстке 7 кадам ''' ====
−
Прежде чем вы начнете писать, подумайте, что будет происходить в каждой части. Очень важно иметь представление о начале, середине и финале повествования и продумать '''художественную речь.'''  
 
−
{{center|[[Файл:Пещера.png|700px|{{center|Схема. Рассказ похож на гору.  }}]]}} {{center|Схема. Рассказ похож на гору.  }}
 
  
−
==== '''Эссе. 7 шагов к хорошему тексту''' ====
+
'''Эссе''' — бул эркин формада жазылган, көлөмү анча чоң эмес, прозалык чыгарма.  Француз тилинен которгондо  үлгү, очерк. Эссе жанрынын биринчи негиздөөчүсү – француз жазуучусу, ойчул '''М. Монтень.'''
  
−
'''Эссе''' — это прозаическое произведение небольшого объема, написанное в свободной форме. В переводе с французского языка это проба, очерк. Первооткрыватель жанра эссе – французский писатель, мыслитель '''М. Монтень.'''
+
Эссе — бул эмне туралуу жазса, ошого карата жеке пикирин, мамилесин билдирүүчү дилбаян. Эсседе өзүңүн ой жүгүртүүлөрүң, ой толгоолоруң менен бөлүшүү маанилүү.  Белгилүү жазуучулар  жазган эссенин үлгүлөрү менен «Мен окурманмын» бөлүмүнөн таанышсаңыздар болот (Шилтеме жасоо керек). [[KR:Дүйнөлүк адабият: Мен окурманмын|«Мен окурманмын»]].
  
−
Эссе — это сочинение, выражающее индивидуальное мнение на основе личного отношения к тому, о чем вы пишете. В эссе важно поделиться своими раздумьями и переживаниями. Примеры эссе, написанные известными писателями, вы можете прочитать в разделе [[Мировая литература: Я читатель|«Я читатель»]].
+
Адатта көлөмү бюнча эссе анча чоң эмес чыгарма, ал эми баяндоо жеңил келип, чын дилден сүйлөшүүдөгү монологду эске салат.
  
−
Обычно по объему эссе представляет собой небольшое произведение, а повествование ведется легко, напоминая монолог из душевного разговора.  
+
Сиздерге эссе жазуунун планын сунуштайбыз.
  
−
Попробуем предложить план, по которому вам будет проще писать эссе.
+
# '''Киришүү.''' Бул 2-3  сүйлөмдөр  алдыда айтыла турган көйгөйлөрдү жазуу үчүн кызмат кылат. Эссе тексттти баяндоодон башталат, мисалы: «Аталган текстте автор булар тууралуу айтат …; текст арналган…; текстте көтөрүлгөн негизги маселе  …».  {{left|[[Файл:Yap5.jpg|170px|]]}}                               
 +
# '''Көйгөйлөрдү жана аны чечмелөөнү жазуу.''' Текстте жеке автор үчүн эле эмес, башка ар бир адам үчүн маанилүү көйгөйдү аныктагыла. Муну төмөнкүчө жазса болот: «Автор  көйгөйдүн үстүндө ойлонууга  мажбурлайт … Автор  ушул сыяктуу түбөлүктүү маселелердин үстүндө ой жүгүртөт, мындай … Көйгөй … адамзатты канча бир кылымдан бери  ойлонтуп келе жатат …».. Көйгөй тууралуу ой жүгүртүп, ал биздин күнгө  канчалык заманбап, кайсы учурларда ушул сыяктуу көйгөйлөргө туш келүүгө туура келет.  Текстти кайра айтып бербегиле, каармандар эмне кылып атканын айтпастан, алардын жүрүм-турумун, жасаган жоруктарын чечмелегиле, автор эмне кылып атканын, эмнеге көңүл бурганын жазгыла.  {{right|[[Файл:Yap6.jpg|170px|]]}}       
 +
# '''Үч кит жана  кар үймөгү.''' Ойдун негизги багыттарын жазгыла. Эссенин негизи боло турган үч башкы тезисти тандагыла.  Ар бир тезиске 1-2 сүйлөм жазгыла, кайра окуп чыккыла, андан ары өзүңөрдүн оюңарды кар үймөгүндөй «үйө» бергиле: зарыл деталдарды жана мисалдарды келтирип, текстти андан ары өнүктүргүлө, көркөм каражаттарды ойлонуштургула ( «Жазуучунун сырлары»).[http://%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0:_%D0%9F%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%8B «Писательские секреты»]) 
 +
# '''Кеп.''' Өзүңөрдүн  сөзүңөргө көңүл буруп жазылгандарды кайра-кайра окугула. Суроолорго жооп берүүгө аракет жасагыла: оюңардагыны ырааттуу берип жатасызбы? Өзүңүздүн оюңуздагыларды так, ачык жаза алат белеңиз? Бул окурмандарга кызыктуубу?.
 +
# '''Корутунду.''' Корутунду жасап, айтылгандарды жалпылагыла. Мисалы: «Мына ушунтип, автор, акуталдуу (алгылыктуу) көйгөйлөрдү көтөрүп, чакырат …. Жалпылоо менен көйгөйдүн маанилүүлүгүн белгилөөгө каалоо  жаралат …. Чыгарма булар тууралуу… терең ойлонууга мажбурлайт ...».  {{right|[[Файл:Yap8.jpg|170px|]]}} 
 +
# '''Натйыжалуу  эссенин корутундусу'''  – окурманга чакырык же риторикалык суроо, мисалы: ”Китептер биздин турмушубуздан чыгып калабы? Ушундай турмуштук баалуулук …. Эгер биз баалабай калсак…. , анда…».
 +
# '''Түзөтүүлөр''' Эми жазылган текстти  кайра окуп чыгуу зарыл жана идеялар менен абзцтардын ортосундагы байланышты текшергиле. Ойду ача алдыңызбы? Ашыкча фрагменттер, сүйлөмдөр жокпу? Бардык учурда бирдиктүү стиль сакталганбы? Өзүңүздү сыйлап жана  катуу талап коюңуз.
 +
# '''Аталышы.''' Мунун үстүндө иштин аягында ойлонуу керек, текстти кайра окуп чыгып, биринчи орунга өзөктүү сөздөрдү алып чыккандан кийин атын коюуга болот. Анткени менен башка да пикир бар:  аталышын иштин башында коюп алуу негизги ойго көңүлдү топтоого жана аны тексттин ичинде ачып берүүгө мүмкүндүк берет. Кандай болсо да, сиз тапкан аталыш кыска, өзгөчөлүү болсо оңунан чыгат.
  
−
# '''Вступление.''' Это 2-3 предложения, служащие для последующей формулировки проблемы. Эссе нельзя начинать с описания текста, например: «В данном тексте автор говорит о …; текст посвящен…; основной вопрос, поднимаемый в тексте- …».  {{left|[[Файл:Yap5.jpg|170px|]]}}                               
 
−
# '''Формулировка проблемы и комментарии к ней.''' Выявите в тексте проблему, которая важна не только для автора, но и для каждого человека. Можно написать следующим образом: «Автор заставляет задуматься над проблемой… Автор рассуждает над такими вечными вопросами, как… Проблема…  волнует человечество вот уже не один век…».. Рассуждайте о проблеме, подумайте, насколько она актуальна в наши дни, в каких случаях приходится сталкиваться с такой проблемой. Не пересказывайте текст, не говорите о том, что делают герои, а комментируйте их поступки, пишите, что делает автор, на что он особенно обращает внимание.  {{right|[[Файл:Yap6.jpg|170px|]]}}       
 
−
# '''Три кита и снежный ком.''' Запишите основные направления мысли. Выберите три наиболее удачных тезиса, которые и станут основой эссе. Запишите по 1-2 предложения на каждый тезис, перечитайте , а дальше «лепите» снежный ком своих мыслей: добавляйте необходимые детали и примеры, наращивайте текст, продумывайте художественные средства. (См. раздел [http://%D0%9C%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0:_%D0%9F%D0%B8%D1%81%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%8B «Писательские секреты»]) 
 
−
# '''Речь.''' Следите за своей речью, перечитывайте написанное. Постарайтесь ответить на вопросы: последовательно ли вы излагаете задуманное? Удается ли вам ясно и четко формулировать свои мысли? Привлекательны ли они для читателей?  {{left|[[Файл:Yap7.jpg|170px|]]}}<br>'''Заключение.''' Сделать вывод, обобщить сказанное. Например: «Таким образом, автор, поднимая актуальную проблему, призывает…. Подводя итог, хочется ещё раз отметить важность проблемы…. Произведение заставляет нас глубже задуматься о….».
 
−
# '''Эффектное заключение эссе''' – призыв к читателю или риторический вопрос, например: ”Разве книги уйдут из нашей жизни? Такая жизненная  ценность, как…. Если мы перестанем ценить…. , то…».
 
−
# '''Корректировка.''' Теперь перечитайте созданный текст и проверьте связь между идеями и абзацами. Удалось ли вам раскрыть мысль? Нет ли лишних фрагментов, предложений?  {{right|[[Файл:Yap8.jpg|170px|]]}}  Все ли выдержано в одном стиле?  Проявите к себе  уважение и  высокую требовательность. 
 
−
# '''Заголовок.'''  Считается, что лучше заняться им в самом конце работы, когда вы перечитали основной текст и смогли вынести на первый план ключевые слова. Однако есть и другое мнение:  формулировка точного заголовка в начале работы позволяет сосредоточиться на основной мысли и разворачивать ее в тексте.  В любом случае хорошо, если ваш заголовок будет отличаться оригинальностью и краткостью.
 
  
−
===== '''Помните, что в эссе главную роль играет:''' =====
+
==== '''Эсиңиздердеби, эсседе башкы ролду төмөнкүлөр ойнойт ''' ====
  
−
* не сам факт, а впечатления и ассоциации, которые он вызывает у пишущего;
+
* Жазып аткан адамда козголгон фактынын өзү эмес, таасир жана ассоциация;
−
* раздумья и размышления;
+
* ойлонуу жана ой жүгүртүү;
−
* образная и афористичная речь.
+
* образдык жана афоризмге жыш  болгон кеп.
  
−
===== '''Отзыв о книге''' =====
+
== Китеп тууралуу пикир ==
  
−
Настоящий читатель тот, кто может рассказать о книге, не пересказывая подробно ее содержание, выразить свое мнение о прочитанном, дать оценку книге, автору, героям, т.е. написать отзыв о произведении.
+
Китептин мазмунун  майда-чүйдөсүнө чейин кайталап айтып бербестен, китеп тууралуу, каарманы тууралуу өзүңүн пикириңи билдирип, авторго, китепке, каармандарга баасын берип, б.а. чыгарма тууралуу пикир жаза алган окурман чыныгы окурман.  
−
Отзыв о произведении может отражать  следующие моменты:
 
  
−
{{right|[[Файл:Yap9.jpg|220px|]]}}       
+
Чыгарма тууралуу пикир төмөнкү учурларды чагылдыра алат:
−
* общее впечатление о произведении;
 
−
* эмоциональный отклик на произведение,
 
−
* выражение собственного отношения к нему;
 
−
* личностное понимание главной мысли произведения;
 
−
* оценка героев и их поступков;
 
−
* оценка художественных средств, используемых автором в данном тексте;
 
−
* оценка позиции автора;
 
−
* обоснование выдвинутых положений.
 
  
−
В основе отзыва – оценочные суждения, поэтому важная особенность отзыва – аргументированность оценок. Это приближает отзыв по структуре к тексту-рассуждению.
+
{{right|[[Файл:Yap9KG.jpg|220px|]]}}       
−
<br>Главная задача автора при рассуждении – обосновать то или иное выдвигаемое положение (тезис), объяснить причины того или иного явления, события, его сущность.
+
* чыгарма тууралуу жалпы таасир;
 +
* чыгармага карата эмоционалдык баа берүү,  
 +
* өзүнүн жеке мамилесин билдирүү;
 +
* чыгармадагы башкы ойду  инсандык деңгээлде  түшүнүү;
 +
* каармандарга жана алардын жүрүм-турумуна баа берүү;
 +
* аталган тексттеги автор пайдаланган көркөм сөз каражаттарына баа берүү;
 +
* автордун позициясына баа берүү;
 +
* коюлган жоболорду негиздөө.
  
−
{{center|[[Файл:Yap32.png|500px|{{center|Синквейн}}]]}}
+
Пикирдин негизинде – баа берүүчүлүк ой жүгүртүү жатат, ошондуктан пикирдин негизги өзгөчөлүгү – баа берүүнүн аргументтелиши. Бул пикирди структуралык жактан текстке жакындатат – ой жүгүртүүгө.
 +
<br>Ой жүгүртүүдөгү автордун негизги милдети – тиги же бул коюлган жоболорду негиздөө (тезис), тиги же бул кубулуштун, окуянын, анын маңызынын себептерин түшүндүрүү.
  
 +
{{center|[[Файл:Yap32KG.png|500px|{{center|Синквейн}}]]}}
  
−
{{left|[[Файл:Yap10.jpg|250px|]]}}
 
−
Важно, чтобы между утверждением (тезисом) и аргументами была установлена логическая, смысловая и грамматическая связи. Если внимательно отнестись к деталям, а также вспомнить всё, что впечатлило или поразило вас в произведении, написать отзыв о книге будет совсем несложно.
 
−
<br> Чтобы легко написать отзыв, ведите '''читательский дневник''' по ходу чтения книги!
 
  
−
===== '''Читательский дневник''' =====
+
{{left|[[Файл:Yap10KG.jpg|250px|]]}}
 +
Ырастоо менен (тезис менен)  аргументтердин ортосунда логикалык, маанилик жана грамматикалык байланыш маанилүү. Эгер деталдарга тыкыр көңүл буруп, чыгармада сизди эмне таасирлентип, эмне таң калтырганын эстөө да маанилүү, мына ошондо китеп тууралуу пикир жазуу оор болбойт.
 +
<br> Пикир жазуу жеңил болсун үчүн китепти окуп жаткан учурда '''окурмандын күндөлүгүн''' жазгыла!
 +
<br clear=all>
  
−
{{right|[[Файл:Yap11.png|300px|]]}}
+
== Окурмандын күндөлүгү ==
−
Читательский дневник – это записи личных впечатлений, мнений, выводов о прочитанных книгах.
 
−
Это инструмент для правильного выражения мыслей и собственного мнения. Можно выписывать интересные мысли, яркие образные выражения. Все это поможет в создании собственных творческих работ.
 
  
−
'''Электронный читательский дневник''' – это дневник, созданный в формате визуального представления информации с помощью информационных технологий.
+
{{right|[[Файл:Yap11KG.png|300px|]]}}
 +
Окурмандын күндөлүгү – бул окуган китеп тууралуу жеке таасирлер, пикирлер, корутундулар. Бул ойду, жеке пикирди  туура берүүнүн куралы. Кызыктуу ойлорду, жаркын образдуу сүйлөмдөрдү көчүрүп алуга болот. Мына ушунун бардыгы жеке чыгармачылык ишти жазууга жардам берет.  
  
−
<br> ''Что даёт создание электронного читательского дневника?''
+
'''Электрондук окурмандын күндөлүгү''' – бул маалымат технологияларынын жардамы менен маалыматты берүүнүн визуалдуу форматында түзүлгөн күндөлүк.
−
{{left|[[Файл:Yap13.png|350px|]]}} 
 
  
−
* Развитие информационной грамотности и культуры.   
+
<br> ''Электрондук окурман күндөлүгүн түзүү эмнени берет?'' 
−
* Возможность участия в совместной исследовательской и творческой деятельности интернет-сообщества.   
+
{{left|[[Файл:Yap13KG.jpg|350px|]]}} 
−
* Приобретение навыков сетевого общения.   
+
 
−
* Формирование умения самостоятельного отбора информации.   
+
* Маалыматтык сабаттуулуктун жана маданияттын өнүгүшү.   
−
* Расширение кругозора, совершенствование речи.  
+
* Интернет-коомчулуктун биргелешкен изилдөө, чыгармачылык ишмердигине катышуу мүмкүнчүлүгү.   
 +
* Тармактык кабарлашуунун көндүмдөрүнө ээ болуу.   
 +
* Маалыматты өз алдынча иргеп алуу билгичтигинин калыптанышы.   
 +
* Айлана-чөйрөнү таануунун кеңейиши, кептин жакшыруусу.  
 
<br>
 
<br>
  
−
Приступая к созданию электронного читательского дневника необходимо продумать ответы на несколько вопросов: О чём вы  хотите рассказать? В какой форме хотите представить информацию? Какие программы будете использовать? Дневник может быть оформлен в виде  книжки, презентации,  самостоятельно созданных роликов, выложенных на YouTube, собственных вики-страничек (страниц в социальных сетях), блогов. Некоторые сервисы для создания электронного читательского дневника: Google-презентации, Calameo, Google-карты, Timeline JS, ThingLink, Imagechef, Audacity – бесплатный аудиоредактор и рекордер, Видеоредактор на YouTube (с использованием программы Microsoft PowerPoint, например, для основы создания видеороликов). Посоветуйтесь с вашим учителем информатики.
+
Электрондук окурман күндөлүгүн түзүүгө кришердин алдында бир нече суроонун үстүндө ойлонууга туура келет: Эмне жөнүндө айтууну каалайсыз? Маалыматты кандай формада берүүнү каалайсыз? Кандай программаларды колдоносуз? Күндөлүк китеп, презентация, өз алдынча жасалган,  YouTubда, жеке вики-барактарда (социалдык тармактагы барактарда) жайгаштырылган ролик, блог түрүндө болушу мүмкүн. Электрондук окурман күндөлүгүн түзүү үчүн сервистер: Google-презентациялар, Calameo, Google-карталар, Timeline JS, ThingLink, Imagechef, Audacity – акысыз аудиоредактор жана рекордер, YouTubдагы видеоредактор (Microsoft PowerPoint программасын пайдалануу менен мисалы, видеороликтер). Өзүңүздүн информатика мугалимиңиз менен кеңешиңиз.
−
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
+
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />
  
−
===== '''Синквейн и даймонд''' =====
+
== Синквейн жана даймонд ==
  
−
В начале XX века форму синквейна разработала американская поэтесса Аделаида Крэпси (Adelaide Crapsey, 1878 – 1914), опиравшаяся на знакомство с японскими миниатюрами хайку и танка. Синквейны вошли в её посмертное собрание стихотворений, изданное в 1914 году и несколько раз переиздававшееся. Аделаида Крэпси разработала новую форму стихотворения, состоящего из пяти строк – синквейн. С тех пор прошло много времени, и сегодня появилось множество видов синквейнов, с которыми можно познакомиться, перейдя по ссылке на сайт [http://cinquain.ru/vidy-sinkvejnov-s-primerami// Cinquain.ru].
+
Мектеп окуучуларынын дил баяндарынын ичинен формасы жагынан бөтөнчөлөрү бар. Синквейн жана даймонд –  бул ойдон чыгарылган (шарттуу) япон миниатюраларына окшош ыр формасы. Үйрөнгөн нерселерди кыска, нуска жалпылоо [http://cinquain.ru/vidy-sinkvejnov-s-primerami// Cinquain.ru].
  
−
'''Синквейн''' - пятистрочник, каждая строка которого имеет свое особое содержание и структуру. Схема синквейна:  
+
'''Синквейн''' - беш сап, ар бир сап өзгөчө мазмунга жана структурага ээ. Синквейндин схемасы:  
  
−
'''1-я строка''' – тема. Записывается при помощи одного существительного или словосочетания.  
+
'''1-сап''' – Тема. Бир зат атоочтун же сөз айкашынын жардамы менен жазылат..  
  
−
'''2-я строка''' – описание темы. Записываются два прилагательных, согласующихся с существительным в названии темы.  
+
'''2-сап''' – Теманы сүрөттөө. Эки сын атооч, зат атооч-темага карата жазылат.  
  
−
'''3-я строка''' – действия темы. Записываются три глагола, согласующихся с существительным в названии темы.  
+
'''3-сап''' – Теманын кыймыл-аракети. Теманы билдирген зат атоочко байланыштуу этиш (анын кыймыл аракетин билдирүүчү).
  
−
'''4-я строка''' – отношение к тому, что заявлено в теме. Предложение из четырех слов.  
+
'''4-сап''' – Темага байланыштуу, темага карата мамиле. Төрт сөздөн турган сүйлөм.  
  
−
'''5-ая строка''' – одно слово – синоним темы.
+
''' 5-сап''' – Бир сөз – теманын синоними.
  
−
{{center-p|[[Файл:Yap14.jpg|500px|Синквейн]]}}
+
{{center-p|[[Файл:Yap14KG.jpg|500px|Синквейн]]}}
  
  
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
−
<li>{{center|[[Файл:Yap15.png|Пример синквейна]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yap15KG.png|Синквейнге мисал]]}} <br></li>
−
<li>{{center|[[Файл:Yap16.png|Пример синквейна]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yap16KG.png|Синквейнге мисал]]}}</li>
 
</ul>
 
</ul>
  
−
'''Даймонд (англ. бриллиант).'''  Творческая форма обобщения изученного материала. Даймонд основан  на использовании антонимов (слов с противоположным значением). Так же, как и синквейн, требует скрупулезной работы по отбору точных слов для придания необходимого смысла создаваемому тексту. При создании требуется тренировка по тщательному отбору языковых средств.
+
'''Даймонд (англ. бриллиант).'''  Окуган материалды жалпылоонун чыгармачылык формасы. Даймонд антонимдерди колдонууга негизделген (мааниси карама-каршы сөздөр). Синквейн сыяктуу  текстте бериле турган керектүү ойду ачып берүү үчүн дал келе турган сөздөрдү тандап алына турган кылдат ишти талап кылат. Түзүүдө алдын ала  тилдик каражаттарды тандап алуу үчүн машыгуу керек.  
  
−
Семистрочник или девятистрочник.
+
Жети же тогуз саптан турат.
  
−
'''Имеет следующую схему:'''  
+
'''Төмөнкү схемага:'''  
  
−
'''1-я строка''' – тема, одно существительное.  
+
'''1-сап''' – тема, зат атооч.  
  
−
'''2-я строка''' – описание темы, два прилагательных, описывающих это существительное.  
+
'''2-сап''' – теманы сүрөттөө, зат атоочту сүрөттөөчү эки сын атооч.  
−
{{right|[[Файл:Diamond1.png|300px|]]}}
+
{{right|[[Файл:Diamond1KG.png|300px|]]}}
−
'''3-я строка''' – три глагола, относящиеся к этому существительному.
 
  
−
'''4-я строка''' – четыре существительных: два из них относятся к первому существительному (в первой строке), два других – к существительному в последней (седьмой) строке. Эта строка вместо четырех существительных также может содержать фразу или предложение, выражающие определенное отношение к теме.  
+
'''3-сап''' – ушул зат атоочко тиешелүү үч этиш.
  
−
'''5-я строка''' – три глагола, относящиеся к существительному в последней (седьмой) строке.  
+
'''4-сап''' – төрт зат атооч: анын экөө биринчи зат атоочко тишелүү болот  (биринчи сапта), кийинки экөө – акыркы саптагы зат атоочко тиешелүү болот (жетинчи). Бул сапка темага карата белгилүү бир мамилени туюндурган төрт зат атоочтун ордуна, фраза же сүйлөм жазса да болот.  
  
−
'''6-я строка''' – два прилагательных, относящихся к существительному в седьмой строке.  
+
'''5-сап''' – акыркы (жетинчи) саптагы зат атоочко таандык үч этиш.
  
−
'''7-ая строка''' – одно существительное – антоним по отношению к существительному в первой строке.
+
'''6-сап''' – жетинчи саптагы зат атоочко тиешелүү эки сын атооч.
 +
 
 +
'''7-сап''' – бир зат атооч – биринчи саптагы зат атоочтун антоними.
 
    
 
    
−
При создании девятистрочника 4-ая строка – это 4 наречия, относящиеся к первому слову, 6-ая строка – 4 наречия-антонимы к наречиям в 4-ой строке. Все остальное имеет указанное содержание, только меняется нумерация строк. (См. раздел [[Мировая литература: Я читатель|«Я читатель»]]).
+
Тогуз сапты жазууда 4-сап –  бул биринчи сөзгө тиешелүү 4 тактооч, 6-сап – 4-сапка карата 4 тактооч-тактоочко-антонимдер. Калган бардыгы көрсөтүлгөн мазмунга ээ, болгону саптардын катар ирети гана өзгөрөт. ([[KR:Дүйнөлүк адабият: Мен окурманмын|«Мен окурманмын»]]).
 +
 
 +
== Графикалык баяндар – комикстер ==
  
−
===== '''Графические истории – комиксы''' =====
+
Комикс – бул абдан жаш искусство. Комикстин жаралуу мезгили катары 1896-жылды эсептешет. Так мына ушул мезгилде New York World газетасына жарыяланган сүрөттөр менен тартылган аңгеме жанры катары эсептелип,, "комикс" деп аталган. <br>
 +
Балдарга да, чоңдорго да арналган комикстер бар, көңүлдүү жана олуттуу баяндар, жомоктор жана триллерлер,  фантастика жана курч окуялар, мелодрамалар жана согуш тасмалары, детективдер жана фэнтезилер. Японияда балдарды мектепте комикс тартууга үйрөтүшөт. Ал эми манга  (япон комикси) – өлкөнүн маданиятынын жана билим берүүсүнүн маанилүү бөлүгү. Жордж Рэймонд Ричард Мартин (англ. George Raymond Richard Martin,  20 сентябрь, 1948-жылы туулган, “Тактылар оюну” романы.) – азыркы америкалык жазуучу-фантаст, сценарист, продюсер жана редактор,  көптөгөн адабий сыйлыктардын лауреаты, комикстерден улам жазуучу болуп калгандыгын айткан.<br>
  
−
Комикс – очень молодое искусство. Временем рождения комикса принято считать 1896 год. Именно тогда, с публикации на страницах газеты New York World, рисованный рассказ оформился как жанр и обрёл название "комикс". <br>
+
{{left|[[Файл:Yap17KG.jpg|400px|]]}}'''Комикс (от англ. comic — күлкүлүү)''' – сүрөттөгү тарых, картинкалардагы аңгеме. Комикс өзүнө адабият, көркөм искусство сыяктуу искусство түрлөрүн камтыйт. Комикстеги сүрөттөр – бул маңызы боюнча кинотасманын токтоп калган кадрлары. <br>
−
Существуют  комиксы для детей и взрослых, истории весёлые и серьёзные, сказки и триллеры, фантастика и приключения, мелодрамы и боевики, детективы и фэнтези. В Японии  детей в школе обучают рисованию комикса. А манга (японский комикс) – важная часть культуры и образования страны. Жордж Рэймонд Ричард Мартин (англ. George Raymond Richard Martin, род. 20 сентября 1948 года. Роман “Игра престолов”.) – современный американский писатель-фантаст, сценарист, продюсер и редактор, лауреат многих литературных премий сказал, что стал писателем благодаря комиксам.<br>
+
Мындай бир тенденция бар: классикалык адабиятты  комикске которушат. Комикстерди адабий чыгармаларды кыскача айтып берүү деген туура эмес. Комикстер адабияттан башкача, бул баяндоонун башка тили, музыка, скульптура же искусствонун башка түрү сыяктуу. Ага жасалуучу ыкмалардын бири – комикс үчүн тандалып алынган китептерге кылдат мамиле жасоо, түп нусканын ички рухун, маңызын өтө кылдат сактоо, роман же тамсил, анча чоң эмес ыр болгону мааниге ээ эмес. Комикс жазуу адабий чыгармаларды экрандаштырууну эске салат. Комикс формасында өз алдынча чыгарма жазууга да болот. Азыркы мезгилде эң ийгиликтүүлөрү DC же Marvel компаниялары жараткан суперкаармандар тууралуу аңгемелер. Так мына ушул компанияларга Супермен, Бэтмен, Адам-Жөргөмүш, Икс Адамдар жана башкалар таандык. Алар дүйнөгө комикстерди этабы менен тартууну ойлоп чыгарышкан АКШдан келишкен.
−
{{left|[[Файл:Yap17.jpg|400px|]]}}'''Комикс (от англ. comic — смешной)''' – рисованная история, рассказ в картинках. Комикс сочетает в себе черты таких видов искусства, как литература и изобразительное искусство. Рисунки комикса – это, по сути, остановившиеся кадры фильма. <br>
 
−
Есть такая тенденция: классическую литературу переводят в комиксы. Неверно называть комиксы кратким пересказом литературных произведений. Комикс от литературы отличается тем, что это другой язык повествования, так же, как музыка, скульптура или другой вид искусства. Один из подходов — бережное отношение к выбранной для комикса книге, тщательное следование духу и букве оригинала, неважно, роман это, басня или небольшое стихотворение. Создание комикса напоминает ситуацию с экранизациями литературных произведений. <br>
 
−
Можно создавать и самостоятельные произведения в форме комиксов. Самым большим успехом и сегодня пользуются рассказы о супергероях от компаний DC или Marvel. Именно им принадлежат такие герои, как Супермен, Бэтмен, Человек-паук, Люди Икс и другие. Они пришли в мир из США, где и придумали, как нарисовать комиксы поэтапно.
 
  
−
===== '''Правила создания комикса''' =====
+
===== '''Комикс жазуунун эрежеси''' =====
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
 
<li>
 
<li>
 
<ul class=" example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<ul class=" example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<li class="active">
 
<li class="active">
−
     [[file:Yap21.jpg|450px|Идея]]
+
     [[file:Yap21KG.jpg|450px|Идея]]
 
     <div class="orbit-caption">
 
     <div class="orbit-caption">
 
<small>Идея</small>
 
<small>Идея</small>
Строка 241: Строка 240:
 
   </li>
 
   </li>
 
  <li>
 
  <li>
−
     [[file:Yap23.gif|450px| Реплики]]
+
     [[file:Yap23KG.jpg|450px| Репликалар]]
 
     <div class="orbit-caption">
 
     <div class="orbit-caption">
−
<small>Реплики</small>
+
<small>Репликалар</small>
 
     </div>
 
     </div>
 
   </li>
 
   </li>
 
  <li>
 
  <li>
−
     [[file:Yap24.jpg|400px| Звуки]]
+
     [[file:Yap24.jpg|400px|Үндөр]]
 
     <div class="orbit-caption">
 
     <div class="orbit-caption">
−
<small>Звуки</small>
+
<small>Үндөр</small>
 
     </div>
 
     </div>
 
   </li>
 
   </li>
 
  <li>
 
  <li>
−
     [[file:Yap25.jpg|600px| Герои]]
+
     [[file:Yap25.jpg|600px| Каармандар]]
 
     <div class="orbit-caption">
 
     <div class="orbit-caption">
−
<small>Герои</small>
+
<small>Каармандар</small>
 
     </div>
 
     </div>
 
   </li>
 
   </li>
 
  <li>
 
  <li>
−
     [[file:Yap26.jpg|600px| Как изображать эмоции]]
+
     [[file:Yap26KG.jpg|600px| Эмоцияларды кантип тартууга болот]]
 
     <div class="orbit-caption">
 
     <div class="orbit-caption">
−
<small>Как изображать эмоции</small>
+
<small>Эмоцияларды кантип тартууга болот</small>
 
     </div>
 
     </div>
 
   </li>
 
   </li>
 
  <li>
 
  <li>
−
     [[file:Yap27.png|450px| Как рисовать персонажей]]
+
     [[file:Yap27KG.png|450px| Каармандарды кантип тартууга болот]]
 
     <div class="orbit-caption">
 
     <div class="orbit-caption">
−
<small>Как рисовать персонажей</small>
+
<small>Каармандарды кантип тартууга болот</small>
 
     </div>
 
     </div>
 
   </li>
 
   </li>
 
</ul>
 
</ul>
 
<br>
 
<br>
−
{{center|'''Примеры комиксов'''}}
+
{{center|'''Комикстер мисал'''}}
 
<br>
 
<br>
 
<ul class=" example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<ul class=" example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<li class="active">
 
<li class="active">
−
[[file:Yap18.png|700px| Комиксы на стенах домов г. Брюсселя]]
+
[[file:Yap18.png|700px|Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель  шаары]]
 
<div class="orbit-caption">
 
<div class="orbit-caption">
−
<small> Комиксы на стенах домов г. Брюсселя</small>
+
<small> Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель  шаары</small>
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:Yap19.png|700px| Комиксы на стенах домов г. Брюсселя]]
+
[[file:Yap19.png|700px| Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель  шаары]]
 
<div class="orbit-caption">
 
<div class="orbit-caption">
−
<small>Худ. Комиксы на стенах домов г. Брюсселя</small>
+
<small>Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель  шаары</small>
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:Yap20.jpg|450px| Комикс по книге Л. Кэрролла «Алиса в стране чудес»]]
+
[[file:Yap20KG.jpg|450px| Л. Кэрроллдун  «Алиса укмуштар дүйнөсүндө» китебине тартылган комикстер]]
 
<div class="orbit-caption">
 
<div class="orbit-caption">
−
<small>Комикс по книге Л. Кэрролла «Алиса в стране чудес»</small>
+
<small>Л. Кэрроллдун  «Алиса укмуштар дүйнөсүндө» китебине тартылган комикстер </small>
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:Yap28.jpg|450px| Комикс по рассказу американского писателя-фантаста Айзека Азимова «Как им было весело» (Давид Н., ученик 7 класса сш г. Бишкека ) ]]
+
[[file:Yap28KG.jpg|450px| Америкалык жазуучу–фантаст Айзек  Азимовдун «Алар кандай көңүлдүү» чыгармасына комикс (Давид Н., 7-класс, Бишкек ш.)]]
 
<div class="orbit-caption">
 
<div class="orbit-caption">
−
<small>Комикс по рассказу американского писателя-фантаста Айзека Азимова «Как им было весело» (Давид Н., ученик 7 класса сш г. Бишкека )</small>
+
<small>Америкалык жазуучу–фантаст Айзек  Азимовдун «Алар кандай көңүлдүү» чыгармасына комикс (Давид Н., 7-класс, Бишкек ш.)</small>
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:Yap29.jpg|500px| Комикс  по роману Н.В. Гоголя «Мертвые души» (ученица 9 класса)]]
+
[[file:Yap29KG.jpg|500px| Н.В. Гоголдун роману боюнча комикс «Өлүү жандар» (9- класс)]]
 
<div class="orbit-caption">
 
<div class="orbit-caption">
−
<small>Комикс  по роману Н.В. Гоголя «Мертвые души» (ученица 9 класса) </small>
+
<small>Н.В. Гоголдун роману боюнча комикс «Өлүү жандар» (9- класс)</small>
 
</div>
 
</div>
 
</li>
 
</li>
Строка 308: Строка 307:
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
<p>'''1.''' Действие изображают в картинках. Само изображение не требует от вас особого мастерства: можно использовать и символические картинки (“точка, точка, запятая - вышла рожица…”). '''Важно:''' передать смысл эпизода или произведения.</p>
+
<p>'''1.''' Окуяны картинкалар аркылуу тартып берет. Тартылган сүрөттүн өзү сизден ашыкча чеберчиликти талап кылбайт: символикалык картинкаларды колдонсо болот (“чекит, үтүр –  тумшугу чыкты…”). '''Маанилүү''': эпизод же чыгарманын маңызын берүү керек..</p>
  
−
<p>'''2.''' Первая страница служит вступлением, в котором автор передает общие главные идеи: в какой период происходит событие, где и кто главный герой всего этого действа. Крупный кадр должен и заканчивать весь комикс. </p>
+
<p>'''2.''' Биринчи барак киришүү иретинде кызмат  аткарат, автор анда жалпы башкы идеяларды берет: окуя кайсы учурда болуп өтүүдө, кайсы жерде жана бул окуянын башкы каарманы ким. Ири кадр, ошону менен комикс аякташы керек </p>
  
−
<p>'''3.''' Каждая отдельная картинка  представляет собой законченную мысль, а все действие на развороте, как в книге, - законченный абзац. </p>
+
<p>'''3.''' Ар бир өзүнчө  картинка  бүткөн бир ойду билдирет, ал эми бардык окуя все действие на развороте, китептеги сыяктуу, – аягына чыккан абзац. </p>
  
−
<p>'''4.''' Реплики героев рисуют поверх их голов в небольших квадратах и пишут печатными буквами. Герои комикса не произносят длинных речей. </p>
+
<p>'''4.''' Каармандардын репликасын алардын башынан жогору жакка жазып, анча чоң эмес төрт бурчка алып, басма тамгалар менен жазылат. Комикстин каармандарынын сөзү узун болбойт.</p>
  
−
<p>'''5.''' Размышления героев принято обводить круглым пузырьком. Когда им что-то снится, то их мысли в комиксе изображаются облаком.</p>
+
<p>'''5.''' Каармандардын ой жүгүртүүсү тоголок формада көрсөтүлөт. Алардын түшүндө көргөндөрү, ойлору комиксте булутттун формасы менен берилет.</p>
  
−
<p>'''6.''' Шумы передаются восклицательными, вопросительными и другими знаками препинания, собранными вместе. Крик героя может быть заключен в круг с острыми шипами по ободку.</p>
+
<p>'''6.''' Үндөр илеп, суроо же башка тыныш белгилери аркылуу берилет. Каармандын кыйкырыгы шиштери бар айлана аркылуу берилет. .</p>
  
−
<p>'''7.''' Небольшую информацию о том, что и где происходит во время нарисованной сценки, предысторию или собственные умозаключения можно выносить за пределы квадратов комикса. Они могут идти между ними, сверху или снизу.</p>
+
<p>'''7.''' Бир нерсе тууралуу же эмне кайда болуп аткандыгы туралуу анча чоң эмес маалымат, же окуяга чейинки окуялар, жеке өзүнүн корутундулары комикстин сыртынан тышкары төрт бурчтук аркылуу берилет. Ал комикстердин арасында, жогору же ылдыйкы жактарында берилет..</p>
 
</li>
 
</li>
 
</ul>
 
</ul>
−
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
+
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />
 +
 
 +
== Адабий долбоорлор ==
 +
===== '''Долбоор. Бул эмне?''' =====
 +
{{left-p|[[Файл:Yap34.jpg|150px|Сүрөтчү. Дж. Уолстенхолм. Жандуу китептер.]]}}
 +
Долбоор (латын тилинен алганда projectus – алдыга чыккан) –  баяндоо формасы аркылуу жалпыланган  ой, идея, образ, ойдун маңызын ачып берүүчү эсептерди, схема, картина, образдарды негиздөө.
 +
 
 +
Адабият сабагында ар кандай долбоорлорду иштеп чыгууга болот: адабий конок, поэтикалык альбом, адабий-музыкалык композиция, конкурс, презентация, театрлаштыруу, мезгилдин «жандуу картиналарын» кайра жаратуу, сырттан экскурсия жасоо, ойдон чыгарылган адабий каармандын музейи, «Жазуучуну такка отургузуу» жарнамалык акция, бир күндүн музейи, адабий каарманга эстелик, «Оку жана сүрөтүн тарт»,  адабияттын музыкалык барактары, “Жибек жолунун поэзиясы” жана башка көптөгөн.
 +
 
  
−
=== Литературные проекты ===
+
{{center-p|[[Файл:Yap46KG.png|500px|Схема «Долбоор –  бул «беш П»»]]}}
−
===== '''Проект. Что это?''' =====
 
−
{{left-p|[[Файл:Yap34.jpg|150px|Худ. Дж. Уолстенхолм. Ожившие книги.]]}}  
 
−
Проект (от латинского projectus – выдвинутый вперед) –замысел, идея, образ, воплощенные в форму описания, обоснования расчётов, схем, картин, образов, раскрывающих сущность замысла.
 
  
−
На уроках литературы можно разрабатывать разные проекты: литературная гостиная, поэтический альбом, литературно-музыкальная композиция, конкурс, презентация, инсценирование, воссоздание «живой картины» времени, заочная экскурсия, воображаемый музей литературного героя, рекламная акция «Коронация писателя», музей одного дня, памятник литературному герою, «Прочитай и нарисуй», «Музыкальные страницы литературы», «Поэзия Шелкового пути» и др.
+
===== '''Коллажды кантип жасаса болот''' =====
  
−
{{center-p|[[Файл:Yap46.png|500px|Схема «Проект – это «пять П»]]}}
+
Коллаж – бул  кагаз, газета, фотография, лента  жана башка обьектилер сыяктуу көптөгөн материалдардан турган искусство чыгармасы, ал негизге, адатта  кадимки эле кагазга бекитилген. Коллаж (франц.тилинен алынган «coller», "чаптоо") дегенди туюндурат.  
  
−
===== '''Как сделать коллаж''' =====
+
Коллаждын техникасы Байыркы Кытайда колдонулган, бирок айрыкча 20 кылымда белгилүү боло баштаган. Искусстводогу  коллаждын техникасын биринчи болуп сүрөтчү  Пабло Пикассо  1910-1912-жылдары колдонгон. Иштин негизин колдон жасалган материалдар түзөт: кездеме жана жүргүнчүлөрдүн билетине чейинки сүрөттөр фото сүрөттөр.  
−
Коллаж - это произведение искусства, состоящее из многочисленных материалов, таких как бумага, газеты, фотографии, ленты или другие объекты, прикрепленные к основе, например, обычной бумаге. Коллаж (от франц. «coller», что  означает "клеить").
 
  
−
Техника коллажа применялась еще в Древнем Китае, но особую популярность и развитие получила в 20 веке. Считается, что одним из первых в искусстве технику коллажа применил художник Пабло Пикассо в 1910-1912 годах. Составляющими работы могут стать любые подручные материалы: от тканей и фотографий до проездных билетов.
+
Адабият сабагындагы коллаж  – сүрөт, макет, предмет,  чыгармадагы «образды»анын деталы аркылуу берет. Коллажды чыгарманы ачып берүүчү образ-символдордун тутуму катары эле эмес, аны «коргоо» б.а. тиги же бул образ аркылуу эмне берилгендигин түшүндүрүү зарыл. Мындай иш үчүн чыгарманы түшүнүү зарыл, окулган нерсеге ар тараптан карап, чыгарма эмнени туюндуруп атканын, автордун стилин аныктоо керек.  
  
−
Коллаж на уроках литературы – рисунок, макет, предмет, представляющий «образ» произведения через его деталь. Коллаж нужно не только придумать как систему образов-символов, раскрывающих произведение, но и «защитить» его, т.е. объяснить, что подразумевается под тем или иным образом. Для такой работы необходимо понять произведение,  взглянуть на прочитанное с разных точек зрения, определить то, что символизирует произведение и авторский стиль.  
+
{{center|[[Файл:KolajKG.png|600px|Схема. Коллажды кантип жасаса болот]]}}
  
−
{{center|[[Файл:Коллаж.png|600px|Схема «Как сделать коллаж»]]}}
+
Коллажды компьютерде жасаса да болот. MyCollages.ru – бул фотоколлаж үчүн программа. Аталган сервис  онлайн түрүндө укмуштуудай коллаждарды жасоого мүмкүндүк берет, акысыз пайдаланса болот. Сиз коллажды компьютерде, телефондун жардамы менен да жасасаңыз болот. Ыңгайлуу интерфейс жана жөнгө салуунун ийкемдүү системасы өзүңүздүн коллаждын кайталангыс шаблонун жасоого мүмкүнчүлүк берет, эксклюзивдүү чыпкалар жана эффектилери менен бирге. Жасап көргүлө жана өзүңүздүн кайталангыс коллажыңызды жаратыңыз.
  
−
В Интернете существует множество сервисов позволяющих вам легко и быстро создавать невероятные коллажи онлайн, абсолютно бесплатно. Вы можете создавать коллажи как на  компьютере, так и с помощью телефона. Экспериментируйте и создавайте свои уникальные коллажи.
+
===== '''Инфографика, же Графикалык уюштуруу ''' =====
  
−
===== '''Инфографика, или  Графические организаторы''' =====
 
  
−
Понятие «Инфографика» предполагает визуальное, художественное, нарисованное изложение текста. Термин «инфографика» расшифровывается как инструмент преподнесения информации читателю в более лаконичной, емкой форме. Это один из видов альтернативного изложения информации посредством создания художественных зарисовок, графиков, диаграмм и прочих графических объектов на бумаге и в электронном варианте. <br>
+
«Инфографика» түшүнүгү текстти визуалдык, көркөм тартылган сүрөт аркылуу берүүнү билдирет. «Инфографика» термини маалыматты окурманга кыска, нуска берүү куралы катары чечмеленет. Бул көркөм сүрөттөр, графикалар, диаграммалар жана башка грфикалык обьектилер аркылуу кагазда же электрондук вариантта маалыматты берүүнүн альтернативалуу бир ыкмасы. <br>
−
Любая информация, переданная графическим путем, относится к инфографике. Графически можно представить биографию писателя или целую галерею литературных героев, определив основную мысль изображения.
+
Графикалык жол менен берилген кандай маалымат болбосун  инфографика деп аталат. Жазуучунун өмүр  баянын же адабий каармандардын бүтүндөй бир галереясын сүрөттүн негизги маңызын аныктоо менен графикалык түрдө берүүгө болот.
  
−
[https://www.kakprosto.ru/kak-829387-chto-takoe-infografika#ixzz50h7eeMbV Подробнее.]
+
[https://www.kakprosto.ru/kak-829387-chto-takoe-infografika#ixzz50h7eeMbV Кененирээк.]
  
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
−
<li>{{center|[[Файл:Yap43.jpg|thumb|330px|{{center|Пример инфографики}}]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Yap43KG.jpg|thumb|330px|{{center|Инфографиканын үлгүлөрү}}]]}} <br></li>
−
<li>{{center|[[Файл:816f1c9db8a3aa296406df63e717d072.jpg|thumb|250px|{{center|Пример инфографики}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:816f1c9db8a3aa296406df63e717d072KG.jpg|thumb|250px|{{center|Инфографиканын үлгүлөрү}}]]}}</li>
 
</ul>
 
</ul>
  
−
===== '''Буктрейлер, или Видеоклип''' =====
+
=== Буктрейлер, же  Видеоклиптер ===
  
−
Буктрейлер (англ. booktrailer) – это небольшой видеоролик, рассказывающий в произвольной художественной форме о какой-либо книге. Первые буктрейлеры появились в США в 1980-е годы, в России – в 2010 годы. Сам термин возник в 2003 году, сегодня он обозначает любой рекламный видеоклип, связанный с содержанием книги и построенный по законам короткометражного фильма.
+
Буктрейлер (англ. booktrailer) – бул кайсы бир китеп тууралуу эркин көркөм формада баяндап берүүчү анча чоң эмес  видеоролик. Биринчи буктрейлерлер АКШда 1980-жылдары, ал эми Россияда – 2010-жылдары пайда болгон. Терминдин өзү 2003-жылы пайда болуп, бүгүнкү күнү китептин мазмуну менен байланышып, кыскаметраждуу кинотасманын мыйзамдары менен жаралган жарнамалык  видеоклиптердин кайсынысы болсо да атала берет.
  
−
В буктрейлере представлены яркие зрительные и звуковые образы, быстрота смены картинки, краткость... И  цель: сделать книгу заманчивой и привлекательной настолько, что читателю захочется бросить все – и бежать за книгой.
+
Буктрейлерде ачык көрүүгө жана угууга боло турган образдар, картиналардын тез-тез алмашуусу, кыскалык орун алат. Максаты: китепти кызыктуу, жагымдуу кылып, окурман бардыгын таштап, китептин артынан чуркай тургандай болот.
  
−
===== '''Несколько советов начинающему создателю буктрейлера''' =====
+
===== '''Буктрейлер жаратууну баштагандарга  бир нече кеңеш''' =====
  
−
1. Выбор книги для рекламы. Мотивов в выборе книг для создания буктрейлера может быть множество. Это реклама любимых книг, книг-юбиляров, создание буктрейлеров, приуроченных к датам и событиям,  это и выполнение задания для урока литературы.
+
1. Жарнама үчүн китепти тандап алуу. Буктрейлер жаратуу үчүн китепти тандап алуунун мотивдери ар кандай болушу мүмкүн. Бул сүйүктүү китептердин, китеп-юбилярлардын жарнамасы,  белгилүү бир окуяларга же күндөргө арнап буктрейлер жаратуу – бул адабият сабагындагы тапшырманы аткаруу.
  
−
2. Создание сценария к буктрейлеру (продумать сюжет и написать текст). Сюжет - это основа вашего видеоролика, то, из чего он будет состоять. Важно внести интригу и выстроить сюжет таким образом, чтобы читателю непременно захотелось узнать, что же будет дальше. А узнать это можно, лишь прочитав книгу. Видеоролик не должен быть длинным, не более 3 минут, так как это оптимальное время, чтобы удержать внимание зрителя - потенциального читателя.
+
2. Буктрейлерге сценарий жазуу (сюжетти ойлоо жана текст жазуу). Сюжет – сиздин видеоролигиңиздин негизи, б.а. ал жарала турган нерсе. Кызыктыра турган чаташууну кошуп, сюжетти улантса. Окурманга уламдан улам кызык болуп аягына чейин жетүүгө далбас урат. Аягы эмне менен бүткөнүн китепти толук окугадан кийин билүүгө болот. Видеоролик 3 мүнөттөн узак болбошу зарыл, бул эң ыңгайлуу убакыт, көрөрмандын – мыкты окурмандын көңүлүн кармап калуу үчүн эң ырас.
  
−
3. Следующий этап работы - необходимо подобрать картинки, отсканировать иллюстрации из книги, снять свое видео или найти видео по тематике в Интернете.
+
3. Иштин кийинки этабы – сүрөттү тандап алып, китептен иллюстрацияны сканерден өткөрүп, өзүңдүн видеону тартып же Интернеттен тематика боюнча видео табуу.
  
−
4. Записать озвученный текст, если это предусмотрено по сценарию. Для записи и редактирования звука можно использовать программу Sound Forge.
+
4. Эгер сценарийде көрсөтүлсө окулган текстти жазып, үн жазуу же редакциялоо үчүн Sound Forge программасын колдонсо болот.
  
−
5. Для работы с видео нужно выбрать программу. Начинающим можно использовать программу Windows Movie Maker. Эта программа есть на всех ПК, так как входит в пакет Microsoft Windows. Программа Movie Maker способна брать и обрабатывать видеофайлы с цифровой видеокамеры, создавать из изображений слайд-шоу, добавлять к видео заготовки, титры, звук, вырезать необходимые фрагменты и склеивать их, создавая при этом эффектные переходы от фрагмента к фрагменту. Широко используется для создания клипов, видеопрезентаций и обработки любительского видео. Можно  использовать и программу Power Point.
+
5. Видео менен иштөө үчүн программа тандоо зарыл. Жаңы баштагандарга Windows Movie Maker программасын колдонсо болот. Бул программа бардык ПКда орун алган, ал Microsoft Windows пакетине кирет. Программа Movie Maker санариптик видеокамера менен видеофайлы иштеп чыгып, сүрөттөрдөн слайд-шоу жасаса болот, видеого мурда даярдалган титр, үндөрдү кошуп, керектүү фрагменттерди кесип, аларды жармаштырып, фрагменттен фрагментке эффекттүү өтүүгө болот. Клиптерди, видеопрезентацияларды жана өз алдынча кызыгып тарткан видеолорду жаратуу үчүн кенен колдонулат. Power Point программасын да колдонсо болот.
  
−
6. Заключительный этап - видеомонтаж. Вырезать / склеить несколько фрагментов видео, добавить звуковую дорожку, изменить размер видео, наложить эффекты, переходы.
+
6. Жыйынтыктоочу этап – видеомонтаж. Видеонун бир нече  фрагменттерин кесип/жармаштыруу, үн жүгүртмөлөрүн кошуу видеонун көлөмүн өзгөртүү, эффект берүү ж.б..
  
  
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
 
<ul class="large-block-grid-2 small-block-grid-1">
−
<li>{{center|[[Файл:Как создать буктрейлер.mp4|thumb|350px|{{center|'''Как создать буктрейлер ?'''}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Как создать буктрейлер.mp4|thumb|350px|{{center|'''Буктрейлерди кантип жасаса болот?'''}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Videoplayback.mp4|thumb|350px|{{center|'''Буктрейлер к рассказу О.Генри, Дары волхвов'''}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Videoplayback.mp4|thumb|350px|{{center|'''Буктрейлер О.Генринин «Сыйыкрчылардын сыйы» аңгемеси'''}}]]}}</li>
 
</ul>
 
</ul>
  
  
 
<ul class="large-block-grid-3 small-block-grid-1">
 
<ul class="large-block-grid-3 small-block-grid-1">
−
<li>{{center|[[Файл:Буктрейлер Сказки Андерсена.mp4|thumb|230px|{{center|'''Буктрейлер Сказки Андерсена''' }}]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Буктрейлер Сказки Андерсена.mp4|thumb|230px|{{center|'''Андерсендин жомокторуна буктрейлер''' }}]]}} <br></li>
−
<li>{{center|[[Файл:Буктрейлер.mp4|thumb|230px|{{center|'''А.С. Грибоедов «Горе от ума»'''}}]]}}</li>
+
<li>{{center|[[Файл:Буктрейлер.mp4|thumb|230px|{{center|'''А.С. Грибоедов «Акылдан азап»'''}}]]}}</li>
−
<li>{{center|[[Файл:Videoplayback (1).mp4|thumb|230px|{{center|'''Буктрейлер "Страшные рассказы" - Эдгар Аллан По'''}}]]}} <br></li>
+
<li>{{center|[[Файл:Videoplayback (1).mp4|thumb|230px|{{center|'''Буктрейлер "Коркунучтуу аңгемелер" – Эдгар Аллан По'''}}]]}} <br></li>
 
</ul>
 
</ul>
  
−
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
+
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#БАШЫНДА|БАШЫНДА]]</div><br clear=all />
  
 
== Глоссарий ==
 
== Глоссарий ==
−
:{{bib|'''Драматические произведения''' – литературные произведения, предназначенные для театральных постановок, с напряженно развивающимся действием, написанные в форме диалогов и монологов.}}
+
:{{bib|'''Драмалык чыгармалар''' – театралдык көрүнүштөргө арналган, диалог жана монолог формасында жазылган чыӊалуу менен өнүккөн кыймыл-аракеттер менен коштолгон адабий чыгармалар.}}
−
:{{bib|'''Дэвид Óгилви (1911-1999)''' – классик рекламного дела и один из самых успешных бизнесменов мира. Созданные им тексты становились частью рекламной среды и задавали стандарты на будущее.}}
+
:{{bib|'''Дэвид Óгилви (1911-1999)''' – жарнама ишинин классиги жана дүйнөдөгү эӊ ийгиликтүү бизнесмендердин бири. Ал жараткан тексттер жарнама чөйрөсүнүн бир бөлүгү болуп калуу менен бирге, келечектин стандарттарын түзүшкөн.}}
−
:{{bib|'''Лирика (от греч. lyrikos – произносимый под звуки лиры)''' – один из трех основных родов художественной литературы (наряду с эпосом и драмой), в котором действительность отражается путем передачи душевных переживаний, мыслей и чувств автора, обычно в стихотворной форме.}}
+
:{{bib|'''Лирика (грек тилинен lyrikos – лира үндөрүнө айтылган)''' – көркөм адабияттын үч негизги түрүнүн бири (эпос жана драма менен катар), анда реалдуулук автордун ички кайгы-капаланууларын, ойлонууларын жана сезимдерин берүү жолу менен чагылдырылат, адатта ыр формасында.}}
−
:{{bib|'''Рафаэль Санти (1483-1520)''' –  итальянский живописец и архитектор, один из самых великих художников во всей мировой истории.}}
+
:{{bib|'''Рафаэль Санти (1483-1520)''' –  италиялык сүрөтчү жана архитектор, баардык дүйнөлүк тарыхтагы эӊ улуу сүрөтчүлөрдүн бири.}}
−
:{{bib|'''Уолстенхолм Дж. (род. в 1950)''' – британский художник и иллюстратор. В его работах книги – главные актеры маленьких историй.}}
+
:{{bib|'''Уолстенхолм Дж. (1950-ж. туулган)''' – британиялык сүрөтчү жана иллюстратор. Анын ишинде китептер – кичинекей окуялардын башкы актерлору.}}
  
−
== Полезные ссылки ==
+
== Пайдалуу шилтемелер ==
 
{{bib|Как создать электронный читательский дневник/Сост. Н.П. Старикова.- Южно-Сахалинск, 2017.  Сайт «Sakhodb.ru» [Электронный ресурс] // URL: http://sakhodb.ru/site_get_file/6005/eletkronnyiy%20chit%20dnevnik.pdf. Дата посещения (20.11.2017)}}
 
{{bib|Как создать электронный читательский дневник/Сост. Н.П. Старикова.- Южно-Сахалинск, 2017.  Сайт «Sakhodb.ru» [Электронный ресурс] // URL: http://sakhodb.ru/site_get_file/6005/eletkronnyiy%20chit%20dnevnik.pdf. Дата посещения (20.11.2017)}}
 
{{bib|Наталья Александровна Зубова, репетитор по русскому языку и литературе в Самаре и по Skype, дает свои рекомендации. Как написать вступление и заключение. Как правильно приводить аргументы в сочинении? Виды аргументов: литературные и нелитературные. Ошибки при аргументации собственного мнения. Пример написания аргументов. Клише для аргументации.}}
 
{{bib|Наталья Александровна Зубова, репетитор по русскому языку и литературе в Самаре и по Skype, дает свои рекомендации. Как написать вступление и заключение. Как правильно приводить аргументы в сочинении? Виды аргументов: литературные и нелитературные. Ошибки при аргументации собственного мнения. Пример написания аргументов. Клише для аргументации.}}
Строка 414: Строка 416:
 
* {{bib|'''7.''' Приходько В. А. Постижение лирики. – М.: Детская литература, 1988. – 238 с. }}
 
* {{bib|'''7.''' Приходько В. А. Постижение лирики. – М.: Детская литература, 1988. – 238 с. }}
 
* {{bib|'''8.''' Родари Д. Грамматика фантазии. Введение в искусство придумывания историй. – М.: Самокат, 2016. – 240с.}}
 
* {{bib|'''8.''' Родари Д. Грамматика фантазии. Введение в искусство придумывания историй. – М.: Самокат, 2016. – 240с.}}
−
* {{bib|'''9.''' Джоан Элиот. Мировая литература в инфографике.: Питер. Москва. Санкт-Петербург. Нижний Новгород. Воронеж. Киев-Екатиренбург. Самара. Минск. 2017}}
+
* {{bib|'''9.''' Элиот. Дж. Мировая литература в инфографике. – СПб: Питер, 2017. – 160 с.}}
 
</div>
 
</div>
  
Строка 420: Строка 422:
 
<div class="large-4 medium-5 columns">
 
<div class="large-4 medium-5 columns">
 
<!-- Первый элемент сайдбара -->
 
<!-- Первый элемент сайдбара -->
−
<div class="shadow radius sbstyle">
+
<div class="sbstyle">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Цитаты известных писателей</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Белгилүү жазуучулардын цитаталары</div>
 
</div>
 
</div>
  
−
Для того чтобы помочь вам найти творческое вдохновение, мы собрали цитаты успешных известных литературных (и не только) деятелей, содержащие советы по борьбе с разными проблемами писательского дела.  
+
Сизге чыгармачылык эргүү табууга көмөктөшүү үчүн белгилүү адабият (ал гана эмес) ишмерлеринин жазуу ишинин ар кандай көйгөйлөрү менен күрөшүүдөгү кеңештери камтылган сөздөрүн таап чыктык.  
  
 
'''Максим Горький'''
 
'''Максим Горький'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap50.png|70px|]]}} Можно много видеть, читать, можно кое-что вообразить, но чтобы сделать - необходимо уметь, а умение дается только изучением техники.
+
{{left|[[Файл:Yap50.png|70px|]]}}Көп көрүп, окуп, бир нерсени элестетсе болот, бирок жасоо үчүн, билүү керек, ал эми билгичтикке техниканы үйрөнүү менен гана жетсе болот.
  
  
 
'''Джон Стейнбек'''
 
'''Джон Стейнбек'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap51.png|70px|]]}}Пишите свободно и так быстро, как можете, чтобы выплеснуть все на бумагу. Никогда не правьте и не переписывайте до тех пор, пока не поставите точку. Переписывание в процессе — это обычно не более чем предлог, чтобы не двигаться вперед. Оно также препятствует свободному потоку мысли и ритму, которые приходят только при бессознательной работе с материалом.
+
{{left|[[Файл:Yap51.png|70px|]]}}Эркин жана тез жазгыла, бардыгын кагазга төгүп салгандай болсун. Чекит коймоюнча эч качан кайра оңдобогула, кайра көчүрбөгүлө. Процесс үстүндөгү көчүрүп жазуу – алдыга жылбоонун бир шылтоосу. Ал  материалдын үстүндө бейаңдуулук менен иштеп жаткан учурда келе турган ойдун эркин агымына, ыргакка жолтоо болот.
  
  
 
'''Лев Толстой'''
 
'''Лев Толстой'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap52.png|70px|]]}}Наши враги могут для нас быть полезнее наших друзей, ибо друзья нередко прощают нам наши слабости, тогда как враги обыкновенно отмечают их и привлекают к ним наше внимание. Не пренебрегай суждениями врагов.
+
{{left|[[Файл:Yap52.png|70px|]]}}Биздин душмандарыбыз, дострубузга караганда көбүрөөк пайдалуу, досторубуз биздин кемчиликтерди кечире беришет, ал эми душмандарыбыз аны белгилеп, ага биздин көңүлдү бурат. Душмандардын пикирин чеике какпа.
  
  
 
'''Иван Бунин'''
 
'''Иван Бунин'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap53.png|70px|]]}}Писать стихи надо каждый день, подобно тому, как скрипач или пианист непременно должен каждый день без пропусков по нескольку часов играть на своем инструменте. В противном случае ваш талант неизбежно оскудеет, высохнет, подобно колодцу, откуда долгое время не берут воду.
+
{{left|[[Файл:Yap53.png|70px|]]}}Кыякчы же пианист күнүнө бир нече сааттан өзүнүн куралында ойногондой эле, күн сайын ыр жазуу керек. Антпесе сиздин талантыңыз кунарсызданып, көптөн бери суу келбеген кудуктай кургап калат.
−
 
 
  
 
'''Антон Чехов'''
 
'''Антон Чехов'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap54.png|70px|]]}}Настоящий писатель - это то же, что древний пророк: он видит яснее, чем обычные люди.
+
{{left|[[Файл:Yap54.png|70px|]]}}Чыныгы жазуучу - байыркы пайгамбар сыяктуу: ал кадыресе адамдарга караганда, даанараак көрөт.
−
 
 
  
 
'''Дэвид Огилви'''
 
'''Дэвид Огилви'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap55.png|70px|]]}}Люди, которые умеют думать, также умеют и писать. А те, кто страдает низким уровнем интеллекта, пишут такие же воспоминания, письма и речи. Умение хорошо писать — это не дар от природы. Этому можно учиться. Пишите так же, как и говорите: естественно… Старайтесь выражать свои мысли просто, без претензий на излишнюю интеллектуальность… Если вы работаете над чем-то очень важным, то попросите знакомых или коллег высказать свое мнение о вашем произведении.
+
{{left|[[Файл:Yap55.png|70px|]]}}Ойлоно билген адамдар жаза да билет. Ал эми интеллектисинин төмөндүгүнөн жапа чекккен адамдар, ошондой эле эскерүүлөрдү, катты жана кепти жазышат. Жакшы жаза билүү –  бул табияттан берилген шык эмес. Аны үйрөнүүгө болот. Кандай сүйлөсөңүз, ошондой жазыңыз: жасалмасыз… Өзүңүздүн оюңузду жөн гана, ашыкча интеллектисиз эле жазыңыз… Эгер сиз кандайдыр бир өтө маанилүү нерсенин үстүнөн иштесеңиз, анда тааныштардан же кесиптештерден сиздин чыгармаңыз тууралуу пикирин сураңыз.
 
</div>
 
</div>
  
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Шутки о Пушкине</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Пушкин тууралуу тамашалар</div>
 
</div>
 
</div>
 
  <div class="large-12 mtop">   
 
  <div class="large-12 mtop">   
−
[[Файл:Yap56.jpg|400 px]]
+
[[Файл:Yap56KG.jpg|400 px]]
 
</div>
 
</div>
 
  <div class="large-12 left mtop">   
 
  <div class="large-12 left mtop">   
−
[[Файл:Yap57.jpg|470 px]]
+
[[Файл:Yap57KG.jpg|470 px]]
 
</div>
 
</div>
 
</div>
 
</div>
Строка 471: Строка 471:
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Проверьте себя</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Өзүңдү текшер</div>
 
</div>
 
</div>
−
'''В тексте из эссе украинского писателя В.Г. Короленко «Мое первое знакомство с Диккенсом» переставлены местами предложения. Прочитайте и восстановите в тексте логическую цепочку предложений.'''
+
'''Текстте украин жазуучусу В.Г. Короленконун «Менин Диккенс менен алгачкы таанышуум» аттуу эссесинен алынган. Сүйлөмдөрдүн орду алмашкан. Окуп чыгып, тексттеги сүйлөмдөрдүн логикалык чынжырын тапкыла.'''
  
−
{{left|[[Файл:Yap58.jpg|170px|]]}}Но со временем я отлично выучился лавировать среди опасностей, издали замечая через обрез книги ноги встречных. Библиотека была довольно далеко от нашего дома, и книга была в моем распоряжении на всем этом пространстве. До сих пор помню солидную фигуру какого-то  поляка  с  седыми  подстриженными  усами  и широким лицом, который, когда я ткнулся в него, взял меня за  воротник  и  с насмешливым любопытством рассматривал некоторое время, а  потом  отпустил. Так вот как я  впервые, -  можно  сказать,  на  ходу  -  познакомился  с Диккенсом. Эта манера придавала самому процессу чтения характер  своеобразный и, так сказать, азартный. Сначала я не умел примениться как следует к  уличному движению, рисковал попасть под извозчиков, натыкался на прохожих.  Шел  я медленно, порой останавливаясь за углами, жадно следя  за  событиями. Я  стал  читать на ходу.
+
{{left|[[Файл:Yap58.jpg|170px|]]}}Убакыттын өтүшү менен мен алыстан китептин жээгинен жолуккандардын буттарын байкап, коркунучтардан эбин таап кутулуп кетүүнү үйрөндүм. Китепкана биздин үйдөн бир топ алыс болчу, айланада болгон китептердин бардыгы менин карамагымда эле. Эмдигиче кайсы бир келбеттүү, ак баскан муруттары тегизделген, жайык жүздүү поляк улутундагы адамга урунуп алып, ал мени жакамдан алып, келекелеген түр менен бир саамга карап туруп, анан коё берип жибергени эсимде. Мына ушунтип биринчи жолу, жолдо баратып эле деп айтса да болот,  Диккенс менен таанышкамын. Бул манера окуу процессинин өзүнө өзгөчө түр берип турат, кумарлантып деп айтса да болот. Адегенде мен көчө кыймылына ыңгайлаша албай жүрдүм, ат арабанын астында кала жаздап, жолоочуларга урунуп алчудай болчумун. Жай басып, кээде окуяларга кызыгуу менен карап, бурч-бучка токтой берчүмүн. Мен басып баратып эле окуй турган болдум.
−
В.Г. Короленко  
+
В.Г. Короленко
  
−
<div class="mw-customtoggle-zag5 resettext button17" >Ответ</div>
+
<div class="mw-customtoggle-zag5 resettext button17" >Жооп</div>
 
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-zag5">  
 
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-zag5">  
−
… Библиотека была довольно далеко от нашего  дома, и книга была в моем распоряжении на всем этом пространстве. Я  стал читать на ходу. <br>
+
… Китепкана биздин үйдөн бир топ алыс болчу, айланадагы болгон китептердин бардыгы менин карамагымда эле.  Мен басып баратып эле окуй турган болдум. Бул манера окуу процессинин өзүнө өзгөчө түр берип турат, кумарлантып деп айтса да болот. Адегенде мен көчө кыймылына ыңгайлаша албай жүрдүм, ат арабанын астында кала жаздап, жолоочуларга урунуп алчудай болчумун. Эмдигиче кайсы бир келбеттүү, ак баскан муруттары тегизделген, жайык жүздүү поляк улутундагы адамга урунуп алып, ал мени жакамдан алып, келекелеген түр менен бир саамга карап туруп, анан коё берип жибергени эсимде… Убакыттын өтүшү менен мен алыстан китептин жээгинен жолуккандардын буттарын байкап, коркунучтардан эбин таап кутулуп кетүүнү үйрөндүм… Жай басып, кээде окуяларга кызыгуу менен карап, бурч-бучка токтой берчүмүн.  
−
Эта манера придавала самому процессу чтения характер своеобразный  и, так сказать, азартный. Сначала я не умел примениться как следует к  уличному движению, рисковал попасть под извозчиков, натыкался на прохожих. До сих пор помню солидную фигуру какого-то  поляка  с  седыми  подстриженными  усами  и широким лицом, который, когда я ткнулся в него, взял меня за  воротник и  с насмешливым любопытством рассматривал некоторое время, а потом  отпустил… <br>
 
−
Но со временем я отлично выучился лавировать среди опасностей, издали замечая через обрез книги ноги встречных... Шел  я медленно, порой останавливаясь за углами, жадно следя  за  событиями…
 
  
−
Так вот как я  впервые, -  можно  сказать,  на  ходу  –  познакомился  с Диккенсом...
+
Мына ушунтип биринчи жолу, жолд баратып эле деп айтса да болот,  Диккенс менен таанышкамын...
 +
 
 +
''В. Г. Короленко. «Менин Диккенс менен алгачкы таанышуум»''
  
−
''В. Г. Короленко. «Мое первое знакомство с Диккенсом»''
 
 
</div>
 
</div>
  
  
−
'''Кто такая муза? Где обитали и чем занимались музы? Как они выглядели? Как они связаны с писателями  и литературой?'''   
+
'''Муза деген ким? Музалар кайда жашашкан жана эмне менен алектенишкен? Алардын кебетеси кандай болгон? Алардын жазуучулар жана адабият менен кандай байланышы бар?'''   
  
−
<div class="mw-customtoggle-zag1 resettext button17" >Ответ</div>
+
<div class="mw-customtoggle-zag1 resettext button17" >Жооп</div>
 
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-zag1">  
 
<div class="mw-collapsible mw-collapsed" id="mw-customcollapsible-zag1">  
−
Музы – по-гречески значит мыслящие. Музы обитали на горе Геликон и на горе Парнас. Богиня Мнемозина родила от верховного бога Зевса девять  дочерей: это и были музы. За каждой из муз закрепились особые обязательства.  
+
Музалар – грек тилинде ойлонуучу дегенди туюндурат. Музалар Геликон жана Парнас тоолорунда жашашкан. Кудай аял Мнемозина эң жоогрку кудай Зевстен тогуз кыз төрөгөн: мына ушулар музалар. Ар бир музага өзгөчө милдеттер жүктөлгөн.  
  
−
{{left-p|[[Файл:Yap59.jpg|270px|Рафаэль Санти. Парнас]]}} Музы покровительствуют разным искусствам и наукам.  Пять из них с литературой и писателем  связаны напрямую.  Каллиопа  (она родилась первой) – муза эпической поэзии. Эвтерпа – покровительница лирической поэзии, Мельпомена – муза трагической поэзии, Талия – комедии, Эрато -  любовной поэзии.
+
{{left-p|[[Файл:Yap59.jpg|270px|Рафаэль Санти. Парнас]]}}  
  
−
Музы всегда изображались в образе молодых прелестных женщин, каждая со своей атрибутикой.  Они обладали способностью видеть прошлое и предугадывать будущее, перемещаться в пространстве.
+
Музлар ар кандай искусство түрлөрүн жана илимди колдоочулар. Алардын ичинен бешөө адабият жана жазуучулар менен түздөн түз байланышкан.  Каллиопа (ал биринчи төрөлгөн) – эпикалык поэзиянын музасы. Эвтерпа – лирикалык поэзиянын колдоочусу, Мельпомена – трагедиялык поэзиянын музасы, Талия – комедиянын, Эрато – махабат поэзиясыныкы.  
  
−
Распространенная картина – сидит автор, мучается, пишет свое самое лучшее произведение. И вдруг – прилетает муза, осеняет идея – и все получается…
+
Музалар дайыма жаш таптатынакай аялдардын образы аркылуу берилет, ар биринин өзүнүн атрибутикасы бар. Алар өткөндү жана келечекти алдын ала билип,  бир мейкиндиктен башкасына өтүп  кете турган жөндөмгө ээ.
 +
Эң кеңири таралган картина – автор отуруп, ойлонуп-толгонуп өзүнүн эң мыкты чыгармасын жазып жатат. Капысынан муза учуп келет, идеяга шыктандырып – бардыгы ишке ашат… Бирок алар ойлоно алышат. Ой пайда болору менен – чыгармачыл жандуу, күнүмдүк катардагы эмес – анда муза үчүн орун бар. Муза ар бирибиздин колдоочубуз.  Алар бизди шыктандырат. Музасыз, өзгөчө абалсыз жаңы бир нерсе жаратуу мүмкүн эмес, жаңы жашоо жана жакын адамдын өлүмү, сүйүү жана нике, күнүмдүк чыгармачылык жана өмүрлүк жолду тандоо сыяктуу учурларды сезе албайсың. Анан албетте, музасыз болбойт, өзүнүн өмүрүн арналган максат-багытыңы,  коштоочу жылдызыңы аныктап алуу зарыл. 
  
−
Но они мыслящие. Как только появляется мысль – творческая, живая, не будничная – есть место для муз.  Музы – покровительницы каждого из нас. Они, как и прежде, вдохновляют нас. Без музы, без особого состояния не создать ничего нового и не прочувствовать такие моменты, как появление новой жизни и смерть близкого человека, любовь и брак, ежедневное творчество и выбор пути на всю жизнь. И, конечно же, без муз не обойтись, определяя свое предназначение, свою путеводную звезду.
 
 
</div>
 
</div>
  
Строка 509: Строка 508:
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Паразиты текста</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Тексттеги мителер</div>
 
</div>
 
</div>
−
1. '''Без них текст станет лучше. Рейтинг паразитов'''
+
1. '''Аларсыз текст жакшырат. Мителердин рейтинги '''
  
−
2. '''Слово «очень».''' Лидер рейтинга слов-паразитов, удаляем без сожалений. Улучшаем фразу и вашу репутацию.
+
2. '''«Эң, абдан» деген сөз.».''' Мите сөздөрдүн рейтингиндеги лидерлерди эч өкүнбөй туруп өчүрөбүз. Фразаларды жана сиздин  репутацияңарды жакшыртабыз.
  
−
3. '''Притяжательные местоимения.''' Мой, свой, его и пр. Вычеркивайте без сожалений.  
+
3. '''Таандык ат атооч.''' Меники, өзүмдүкү, тигиники ж.б. Эч аябастан сызып таштагыла. 
  
−
4. '''Канцеляризмы.''' Наличие в тексте слов «данный», «осуществлять» — верный признак, что вы пишете плохой текст. Повелитель канцелярщины – слово «является». Отлично заменяется на тире.  
+
4. '''Канцеляризмдер..''' Текстте «аталган», «ишке ашыруу» деген сөздөр орун алса – сиз начар текст жазып атканыңыздын айкын белгиси. Канцелярщинанын өкүмдары – «болуп саналат, эсептелет» деген сөз. Аны эң алмаштыруунун мыкты жолу – тире.
  
−
5. '''Ложная профессиональная терминология.''' Вместо «атмосферные осадки» пишем «дождь», {{left|[[Файл:Yap60.jpg|200px|]]}} вместо «денежные средства» — «деньги». Сотрудники гидрометцентра и экономисты будут настаивать. Не поддавайтесь.
+
5. '''Калп кесиптик терминология.''' «Атмосфералык жаан-чачын» дегендин ордуна  «жамгыр» деп жазабыз, «акча каражаты» дегендин ордуна – «акча». Гдрометборбордун кызматкерлери жана  экономисттер ушунтип жазууга мажбурлашат. Бирок макул болбоңуз.
  
−
6. '''Многословие.''' Есть простой способ понять, нужное это слово или нет: закройте любое слово в предложении пальцем, если без него смысл не теряется – вычеркиваем. Если без предложения абзац не теряет смысл – вычеркиваем.  
+
6. '''Көп сөздүүлүк. '''Бул сөздүн кереги барбы же жокпу, түшүнүүнүн эң жөнөкөй ыкмасы: сүйлөмдөгү кайсы сөз болсун манжаңыз менен жаап көрсөңүз, эгер ансыз мааниси жоголбосо, анда сызып таштайбыз. Эгер сүйлөмсүз абзац маанисин жоготпосо – сызып таштайбыз.
−
{{right|[[Файл:Yap61.jpg|290px|]]}}
+
{{right|[[Файл:Yap61KG.jpg|290px|]]}}
  
−
7. '''Пассивный залог.''' Предположим, кто-то помер на кухне, но оказался в другом месте. «Тело было перенесено из кухни и положено на диван в гостиной», - так вполне можно было написать. Но мне больше нравится так: «Майра и Фредди перенесли тело из кухни и положили его на диван». Почему вообще тело должно быть подлежащим? Оно же мертвое!  
+
7. '''Пассивдүү этиштин мамилеси.''' Болжолу. Ашканада бирөө каза болуп, бирок башка бирөө жатып калат. «Дене ашканадан жылдырылып, конок бөлмөсүндөгү диванга жаткырылган», –  ушунтип жазса деле болот, бирок мага көбүрөөк мындайча жазган жагат: «Майра жана Фредди денени ашканадан жылдырып, конок бөлмөсүндөгү диванга жаткырышты». Эмне үчүн дене ээ (баш мүчө) болуш керек? Ал жансыз да!
  
−
8. '''Наречия при глаголе.''' «Дом сгорел дотла» и «дом сгорел». Видите разницу?  
+
8. '''Этиштин жанындагы тактоочтор.''' «Үй күл болуп күйүп кетти» жана «үй күйүп кетти». Айырмасын көрдүңүздөрбү?
  
−
9. '''Качественные прилагательные.''' Несут какой угодно смысл, а значит никакого. «Высокая башня», «богатый человек», «качественный контент», «известный консультант». Насколько «высокая» и «богатый»? Не оцениваем, а измеряем. «Башня была высотой с семнадцатиэтажный дом» или «помимо особняка в центре столицы ему принадлежит вилла на берегу моря».
+
9. '''Сапаттык сын атоочтор. ''' Кандай маани болсун туюндура берет, демек эч кандай маанини туюндурбайт. «Бийик мунара», «бай адам», «сапаттуу контент», «белгилүү кеңешчи». Канчалык «бийик» жана «бай»? Баа бербейбиз, өлчөйбүз. «Он жети кабат үйдөй бийик мунара» же «борбор шаардын чок ортосундаг чоң үйдөн башка деңиз жээгиндеги вилла да ага тиешелүү».
  
−
10. '''Повторяющиеся слова.'''  «Территория слова» — принцип, который ввел американский профессор Рой Питер Кларк. Согласно этому принципу, не стоит повторять одно и то же слово в небольшом отрезке текста.  
+
10. '''Кайталанган сөздөр.'''  «Сөздүн аймагы» – америкалык профессор Рой Питер Кларк киргизген принцип. Бул принципке ылайык, бир эле сөздү тексттин анча чоң эмес үзүндүсүндө кайра-кайра кайталай берүүнүн кереги жок.
 
{{left|[[Файл:Yap62.jpg|160px|]]}}
 
{{left|[[Файл:Yap62.jpg|160px|]]}}
−
Одинаковые (а также однокоренные) слова должны отстоять по его версии минимум на 200 слов. Попробуйте проконтролировать хотя бы 50.  
+
Бирдей сөздөр (бир уңгулуу) анын версиясы боюнча эң аз дегенде  200 сөздүн ордун басат. Жок дегенде 50сүн текшерип көргүлө.
 +
 
 +
11. '''Бириктирүүчү этиштер.''' ««катышууну чечүү», «билдирүү жасоо», «чечим чыгаруу» каршы «катышуу», «билдирүү», «чечүү».
  
−
12. '''Глаголы присоединения.''' «Принять участие», «сделать заявление», «вынести решение» против  «участвовать», «заявить», «решить».
+
[[Файл:Yap63KG.jpg]]
  
−
[[Файл:Yap63.png]]
+
Жазуучу үчүн эң башкы жана биринчи көнүгүүсү – эссе жазуу.  
  
−
Для писателя самым главным и первым упражнением является написание эссе.  
+
Жазуучулук – бул дайыма бир нерсени, чыныгы болуп жаткандарды өзү үчүн түшүнүүгө аракеттенүү.
  
−
Писательство - это всегда попытка в чём-то разобраться - в себе, в настоящей действительности.  
+
Жазуучулук –  бул каалоо болсо, үйрөнсө боло турган өнөр.  
  
−
Писательство - это ремесло, которому можно обучиться, было бы желание.
 
 
</div>
 
</div>
  
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">10 шагов, чтобы стать лучшим писателем</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Мыкты жазуучу болуу үчүн  10 кадам</div>
 
</div>
 
</div>
−
'''1.''' Пишите
+
'''1.''' Жазгыла
−
 
 
−
'''2.''' Пишите больше
 
  
−
'''3.''' Пишите еще больше
+
'''2.''' Көбүрөөк жазгыла
  
−
'''4.''' Пишите еще больше, чем до этого
+
'''3.''' Дагы көбүрөөк жазгыла
  
−
'''5.''' Пишите, когда вам не хочется
+
'''4.''' Мурункуга караганда дагы көбүрөөк жазгыла
  
−
'''6.''' Пишите, когда хочется
+
'''5.''' Каалабаган учурда  жазгыла
  
−
'''7.''' Пишите, когда есть что сказать
+
'''6.''' Каалаган учурда жазгыла
  
−
'''8.''' Пишите, когда нечего сказать
+
'''7.''' Айта турган бир нерсе болсо – жазгыла
  
−
'''9.''' Пишите каждый день
+
'''8.''' Айта турган эч нерсе болбосо –  жазгыла
  
−
'''10.''' ПРОДОЛЖАЙТЕ  ПИСАТЬ
+
'''9.''' Күн сайын жазгыла
  
−
[[Файл:Yap65.png]]
+
'''10.''' ЖАЗУУНУ УЛАНТКЫЛА
  
−
[[Файл:Yap66.png]]
+
[[Файл:Yap65KG.jpg]]
  
−
[[Файл:Yap67.png]]
+
[[Файл:Yap66KG.jpg]]
  
−
[[Файл:Yap68.png]]
+
[[Файл:Yap67KG.jpg]]
  
−
[[Файл:Yap69.jpg]]
+
[[Файл:Yap69KG.jpg]]
 
</div>
 
</div>
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="sbstyle" style="margin-top:20px;">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Примеры коллажей</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Коллаждарга мисалдар</div>
 
</div>
 
</div>
 
<ul class="example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<ul class="example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
Строка 609: Строка 607:
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:1Коллаж Моя литература XX века Коллаж Триптих .jpg|490px|]]
+
[[file:Literatura20veka.jpg|490px|]]
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:2 Моя литература XXвека КоллажТриптих.jpg|490px|]]
+
[[file:Literatura20veka2.jpg|490px|]]
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
[[file:3литература XXвека Коллаж Триптих .jpg|490px|]]
+
[[file:Literatura20veka3.jpg|490px|]]
 
</li>
 
</li>
  
 
</ul>
 
</ul>
−
</div></div>
+
</div>
 +
<div class="sbstyle">
 +
<div class="row">
 +
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric" style="margin-top:20px">Тестти өтүңүз</div>
 +
</div>
 +
 +
</div>
 +
</div>
 
{{lang|Мировая литература: Я писатель}}
 
{{lang|Мировая литература: Я писатель}}

Текущая версия на 09:10, 22 октября 2018

Сүрөтчү А. Волокитина

«Отө чукул! Дилбаян жазууга жардам бергилечи.Ыйлап-ыйлап атам», - ушул өңдүү кайрылууларды интернет айдыңынан көп кездештирүүгө болот. Чынында эле моюнга алсак, мындай «драма» ар бирибиздин эле башыбыздан өткөн.

Бул бөлүм чыгармачылык иштерди аткаруунун ар кандай куралдарын сунуштайт жана өзүңордүн ишиңерди тыкан уюштурууга, керектүү ресурстарды тандап алууга, аларды башкарууга, ар кандай тексттерди жазууга жана башка чыгармачылык иштерди аткарууга көмөктөшөт.


Кеменгерлердин кеңештери

Томас Манн, немец жазуучусу

Томас Манн (Thomas Mann, немец жазуучусу) айткандай:, «Жазуучу – бул башкаларга караганда жазуудан кыйналган адам».

Ушундай жазуучу болуш үчүн өзүңдүн өмүрүңү чыгармачылыкка арноо менен эле чектелбестен, тынымсыз өнүгүп туруш керек. Ал үчүн кеменгерлердин кеңештери жардам берет.

5 Британ жазуучусу Жордж Оруэллдин 6 эрежеси (George Orwell)
  • Басма сөздөн көрүп, көзүң жатыккан метафора, салыштыруу же башка кеп фигураларын эч качан колдонбогула.
    Yap3KG.jpg
  • Кыска сөз колдонсо боло турган жерде эч качан узун сөз колдонбогула.
  • Эгер эле мүмкүн болсо – ашыкча сөздү алып салгыла, дайыма алып салгыла.
  • Жигердүү конструкция колдоно турган жерде, эч качан пассивдүү конструкция колдонбогула.
  • Түшүнүктүү, оозеки сөздөгү эквиваленттерди колдонууга боло турган жерде, эч качан чет тилиндеги сөздөрдү, илимий терминдерди жана жаргондорду колдонбогула.
Ж. Оруэллдин айтканы боюнча ар бир жазылган сүйлөмдөн кийин жазуучу өзүнө бере турган суроолор
  • Мен эмнени айткым келет?
  • Муну кандай сөздөр менен мыкты айтууга болот?
  • Кандай образ же фразеологизм бул ойду жакшыраак бере алат?
  • Жазылгандарды кыскарта аламбы?
Америкалык жазуучу Стивен Кингдин алтын эрежелери (Stephen King)
Yap4.jpg
  1. Дароо максатыңа умтул
  2. Черновикке жаза бер. Бир топко чейин жата берсин.
  3. Өзүңүн текстиңи кыскарт
  4. Ырааттуу жана чынчыл бол.
  5. Башка адамдар эмне дейт деп кечке ойлоно бербе.
  6. Көп оку
  7. Көп жаз

БАШЫНДА


  • Ишимди таштап жазуучу болом

    Ишимди таштап жазуучу болом

  • Эс алуу убактысы

    Эс алуу убактысы

  • Рахмат, бирок албайм

    Рахмат, бирок албайм


В начало

Чыгармачылык иштер үчүн куралдар

Yapa.png

Бир нерсе жасоо же бир нерсеге жетишүү үчүн каражатты курал деп атайбыз. Китеп менен иштөөдөгү негизги курал катары сизге кереги тие тургандары бул – интеллектуалдык куралдар. Булар маалыматты ыратташтыруу, иштеп чыгуу, мындан тышкары жеке өзүңдүн текстини түзө турган каражаттар. Бул жазуу иштеринин алгоритмдери, форматы жана графикалык жабдуу: схемалар, таблицалар.

Жомок жаратуу

Белгилүү орус жомок изилдөөчүсү, филолог Владимир Яковлевич Пропп элдик жомоктордун структурасын талдоого алып, жомок жаратуудагы таяныч конструкцияларды түзүүгө боло турган туруктуу структуралык элементтерди же функцияларды бөлүп көрсөткөн. Бул элементтер 31. В. Пропптун концепциясы менен балдар жазуучусу Д. Родари таанышып, конструктор В. Я. Пропптун негизги элементтерине таянып сүрөттөрдү тартып, аларды балдардын адабий курстарында пайдаланган. Балдар бачым эле жомокту байланыштыруучу тексттерди түзүшүп, өздөрүнө өздөрү айтып беришкен. Кийинчерээк В. Я. Пропптун методун автоматтык түрдө жомок жаратуу үчүн компьютерге үйрөтүшкөн. 1977-жылы сюжеттерди генерациялаган Клейндин системасы пайда болгон. Андан кийин В. Пропптун методун америкалык окумуштуу Жозеф Кэмпбелл уланткан. Ж. Кэмпбелл америкалык режиссер Жорджа Лукасты «Жылдыздар согушу» тасмасынын сценарийин жаратууга шыктандырган. Бүгүнкү күнү көптөгөн тасмалар жана китептер ушул метод боюнча жаратылат. Сунушталган схеманы алып көрсөтүлгөн трафарет боюнча өзүңүн жомогуңу же кинотасмага сценарий жазууга болот. Төмөндө изилдөөчү В.Я. Пропп белгилеген негизги мотивдердин бир нече картасы көрсөтүлгөн.

Сүрөттөр. В. Пропптун картасы

  • Yaps2KG.png

  • Yaps3KG.png
  • Yaps4KG.png
  • Yaps5KG.png
  • Yaps6KG.png

  • Yaps7KG.png
  • Yaps8KG.png
  • Yaps9KG.png
  • Yaps10KG.png

  • Yaps11KG.png
  • Yaps12KG.png
  • Yaps1KG.png

БАШЫНДА

Аңгемени кантип жазууга болот

Ар бир аңгеменин башы, ортосу жана аягы болот. Аңгемени тоо сыяктуу элестетсе болот. Эгер чындап эле тоого чыксак, бир картина экинчиси менен улам-улам алмашканын көрөбүз. Баяндоодо да ошондой эле:бир окуя экинчиси менен алмашат. Жазаардын алдында, ар бир бөлүктө кандай окуялар боло турганын ойлонгула. Башы, ортосу жана аягы тууралуу элестетүүңөр абдан маанилүү, мындан тышкары көркөм кепти ойлонуш керек.

Схема. Аңгеме тоого окшош.
Схема. Аңгеме тоого окшош.

Эссе. Мыкты текстке 7 кадам

Эссе — бул эркин формада жазылган, көлөмү анча чоң эмес, прозалык чыгарма. Француз тилинен которгондо үлгү, очерк. Эссе жанрынын биринчи негиздөөчүсү – француз жазуучусу, ойчул М. Монтень.

Эссе — бул эмне туралуу жазса, ошого карата жеке пикирин, мамилесин билдирүүчү дилбаян. Эсседе өзүңүн ой жүгүртүүлөрүң, ой толгоолоруң менен бөлүшүү маанилүү. Белгилүү жазуучулар жазган эссенин үлгүлөрү менен «Мен окурманмын» бөлүмүнөн таанышсаңыздар болот (Шилтеме жасоо керек). «Мен окурманмын».

Адатта көлөмү бюнча эссе анча чоң эмес чыгарма, ал эми баяндоо жеңил келип, чын дилден сүйлөшүүдөгү монологду эске салат.

Сиздерге эссе жазуунун планын сунуштайбыз.

  1. Киришүү. Бул 2-3 сүйлөмдөр алдыда айтыла турган көйгөйлөрдү жазуу үчүн кызмат кылат. Эссе тексттти баяндоодон башталат, мисалы: «Аталган текстте автор булар тууралуу айтат …; текст арналган…; текстте көтөрүлгөн негизги маселе …».
    Yap5.jpg
  2. Көйгөйлөрдү жана аны чечмелөөнү жазуу. Текстте жеке автор үчүн эле эмес, башка ар бир адам үчүн маанилүү көйгөйдү аныктагыла. Муну төмөнкүчө жазса болот: «Автор көйгөйдүн үстүндө ойлонууга мажбурлайт … Автор ушул сыяктуу түбөлүктүү маселелердин үстүндө ой жүгүртөт, мындай … Көйгөй … адамзатты канча бир кылымдан бери ойлонтуп келе жатат …».. Көйгөй тууралуу ой жүгүртүп, ал биздин күнгө канчалык заманбап, кайсы учурларда ушул сыяктуу көйгөйлөргө туш келүүгө туура келет. Текстти кайра айтып бербегиле, каармандар эмне кылып атканын айтпастан, алардын жүрүм-турумун, жасаган жоруктарын чечмелегиле, автор эмне кылып атканын, эмнеге көңүл бурганын жазгыла.
    Yap6.jpg
  3. Үч кит жана кар үймөгү. Ойдун негизги багыттарын жазгыла. Эссенин негизи боло турган үч башкы тезисти тандагыла. Ар бир тезиске 1-2 сүйлөм жазгыла, кайра окуп чыккыла, андан ары өзүңөрдүн оюңарды кар үймөгүндөй «үйө» бергиле: зарыл деталдарды жана мисалдарды келтирип, текстти андан ары өнүктүргүлө, көркөм каражаттарды ойлонуштургула ( «Жазуучунун сырлары»).«Писательские секреты»)
  4. Кеп. Өзүңөрдүн сөзүңөргө көңүл буруп жазылгандарды кайра-кайра окугула. Суроолорго жооп берүүгө аракет жасагыла: оюңардагыны ырааттуу берип жатасызбы? Өзүңүздүн оюңуздагыларды так, ачык жаза алат белеңиз? Бул окурмандарга кызыктуубу?.
  5. Корутунду. Корутунду жасап, айтылгандарды жалпылагыла. Мисалы: «Мына ушунтип, автор, акуталдуу (алгылыктуу) көйгөйлөрдү көтөрүп, чакырат …. Жалпылоо менен көйгөйдүн маанилүүлүгүн белгилөөгө каалоо жаралат …. Чыгарма булар тууралуу… терең ойлонууга мажбурлайт ...».
    Yap8.jpg
  6. Натйыжалуу эссенин корутундусу – окурманга чакырык же риторикалык суроо, мисалы: ”Китептер биздин турмушубуздан чыгып калабы? Ушундай турмуштук баалуулук …. Эгер биз баалабай калсак…. , анда…».
  7. Түзөтүүлөр Эми жазылган текстти кайра окуп чыгуу зарыл жана идеялар менен абзцтардын ортосундагы байланышты текшергиле. Ойду ача алдыңызбы? Ашыкча фрагменттер, сүйлөмдөр жокпу? Бардык учурда бирдиктүү стиль сакталганбы? Өзүңүздү сыйлап жана катуу талап коюңуз.
  8. Аталышы. Мунун үстүндө иштин аягында ойлонуу керек, текстти кайра окуп чыгып, биринчи орунга өзөктүү сөздөрдү алып чыккандан кийин атын коюуга болот. Анткени менен башка да пикир бар: аталышын иштин башында коюп алуу негизги ойго көңүлдү топтоого жана аны тексттин ичинде ачып берүүгө мүмкүндүк берет. Кандай болсо да, сиз тапкан аталыш кыска, өзгөчөлүү болсо оңунан чыгат.


Эсиңиздердеби, эсседе башкы ролду төмөнкүлөр ойнойт

  • Жазып аткан адамда козголгон фактынын өзү эмес, таасир жана ассоциация;
  • ойлонуу жана ой жүгүртүү;
  • образдык жана афоризмге жыш болгон кеп.

Китеп тууралуу пикир

Китептин мазмунун майда-чүйдөсүнө чейин кайталап айтып бербестен, китеп тууралуу, каарманы тууралуу өзүңүн пикириңи билдирип, авторго, китепке, каармандарга баасын берип, б.а. чыгарма тууралуу пикир жаза алган окурман чыныгы окурман.

Чыгарма тууралуу пикир төмөнкү учурларды чагылдыра алат:

Yap9KG.jpg
  • чыгарма тууралуу жалпы таасир;
  • чыгармага карата эмоционалдык баа берүү,
  • өзүнүн жеке мамилесин билдирүү;
  • чыгармадагы башкы ойду инсандык деңгээлде түшүнүү;
  • каармандарга жана алардын жүрүм-турумуна баа берүү;
  • аталган тексттеги автор пайдаланган көркөм сөз каражаттарына баа берүү;
  • автордун позициясына баа берүү;
  • коюлган жоболорду негиздөө.

Пикирдин негизинде – баа берүүчүлүк ой жүгүртүү жатат, ошондуктан пикирдин негизги өзгөчөлүгү – баа берүүнүн аргументтелиши. Бул пикирди структуралык жактан текстке жакындатат – ой жүгүртүүгө.
Ой жүгүртүүдөгү автордун негизги милдети – тиги же бул коюлган жоболорду негиздөө (тезис), тиги же бул кубулуштун, окуянын, анын маңызынын себептерин түшүндүрүү.

Синквейн


Yap10KG.jpg

Ырастоо менен (тезис менен) аргументтердин ортосунда логикалык, маанилик жана грамматикалык байланыш маанилүү. Эгер деталдарга тыкыр көңүл буруп, чыгармада сизди эмне таасирлентип, эмне таң калтырганын эстөө да маанилүү, мына ошондо китеп тууралуу пикир жазуу оор болбойт.
Пикир жазуу жеңил болсун үчүн китепти окуп жаткан учурда окурмандын күндөлүгүн жазгыла!

Окурмандын күндөлүгү

Yap11KG.png

Окурмандын күндөлүгү – бул окуган китеп тууралуу жеке таасирлер, пикирлер, корутундулар. Бул ойду, жеке пикирди туура берүүнүн куралы. Кызыктуу ойлорду, жаркын образдуу сүйлөмдөрдү көчүрүп алуга болот. Мына ушунун бардыгы жеке чыгармачылык ишти жазууга жардам берет.

Электрондук окурмандын күндөлүгү – бул маалымат технологияларынын жардамы менен маалыматты берүүнүн визуалдуу форматында түзүлгөн күндөлүк.


Электрондук окурман күндөлүгүн түзүү эмнени берет?

Yap13KG.jpg
  • Маалыматтык сабаттуулуктун жана маданияттын өнүгүшү.
  • Интернет-коомчулуктун биргелешкен изилдөө, чыгармачылык ишмердигине катышуу мүмкүнчүлүгү.
  • Тармактык кабарлашуунун көндүмдөрүнө ээ болуу.
  • Маалыматты өз алдынча иргеп алуу билгичтигинин калыптанышы.
  • Айлана-чөйрөнү таануунун кеңейиши, кептин жакшыруусу.


Электрондук окурман күндөлүгүн түзүүгө кришердин алдында бир нече суроонун үстүндө ойлонууга туура келет: Эмне жөнүндө айтууну каалайсыз? Маалыматты кандай формада берүүнү каалайсыз? Кандай программаларды колдоносуз? Күндөлүк китеп, презентация, өз алдынча жасалган, YouTubда, жеке вики-барактарда (социалдык тармактагы барактарда) жайгаштырылган ролик, блог түрүндө болушу мүмкүн. Электрондук окурман күндөлүгүн түзүү үчүн сервистер: Google-презентациялар, Calameo, Google-карталар, Timeline JS, ThingLink, Imagechef, Audacity – акысыз аудиоредактор жана рекордер, YouTubдагы видеоредактор (Microsoft PowerPoint программасын пайдалануу менен мисалы, видеороликтер). Өзүңүздүн информатика мугалимиңиз менен кеңешиңиз.


БАШЫНДА

Синквейн жана даймонд

Мектеп окуучуларынын дил баяндарынын ичинен формасы жагынан бөтөнчөлөрү бар. Синквейн жана даймонд – бул ойдон чыгарылган (шарттуу) япон миниатюраларына окшош ыр формасы. Үйрөнгөн нерселерди кыска, нуска жалпылоо Cinquain.ru.

Синквейн - беш сап, ар бир сап өзгөчө мазмунга жана структурага ээ. Синквейндин схемасы:

1-сап – Тема. Бир зат атоочтун же сөз айкашынын жардамы менен жазылат..

2-сап – Теманы сүрөттөө. Эки сын атооч, зат атооч-темага карата жазылат.

3-сап – Теманын кыймыл-аракети. Теманы билдирген зат атоочко байланыштуу этиш (анын кыймыл аракетин билдирүүчү).

4-сап – Темага байланыштуу, темага карата мамиле. Төрт сөздөн турган сүйлөм.

5-сап – Бир сөз – теманын синоними.

Синквейн


  • Синквейнге мисал

  • Синквейнге мисал

Даймонд (англ. бриллиант). Окуган материалды жалпылоонун чыгармачылык формасы. Даймонд антонимдерди колдонууга негизделген (мааниси карама-каршы сөздөр). Синквейн сыяктуу текстте бериле турган керектүү ойду ачып берүү үчүн дал келе турган сөздөрдү тандап алына турган кылдат ишти талап кылат. Түзүүдө алдын ала тилдик каражаттарды тандап алуу үчүн машыгуу керек.

Жети же тогуз саптан турат.

Төмөнкү схемага:

1-сап – тема, зат атооч.

2-сап – теманы сүрөттөө, зат атоочту сүрөттөөчү эки сын атооч.

Diamond1KG.png

3-сап – ушул зат атоочко тиешелүү үч этиш.

4-сап – төрт зат атооч: анын экөө биринчи зат атоочко тишелүү болот (биринчи сапта), кийинки экөө – акыркы саптагы зат атоочко тиешелүү болот (жетинчи). Бул сапка темага карата белгилүү бир мамилени туюндурган төрт зат атоочтун ордуна, фраза же сүйлөм жазса да болот.

5-сап – акыркы (жетинчи) саптагы зат атоочко таандык үч этиш.

6-сап – жетинчи саптагы зат атоочко тиешелүү эки сын атооч.

7-сап – бир зат атооч – биринчи саптагы зат атоочтун антоними.

Тогуз сапты жазууда 4-сап – бул биринчи сөзгө тиешелүү 4 тактооч, 6-сап – 4-сапка карата 4 тактооч-тактоочко-антонимдер. Калган бардыгы көрсөтүлгөн мазмунга ээ, болгону саптардын катар ирети гана өзгөрөт. («Мен окурманмын»).

Графикалык баяндар – комикстер

Комикс – бул абдан жаш искусство. Комикстин жаралуу мезгили катары 1896-жылды эсептешет. Так мына ушул мезгилде New York World газетасына жарыяланган сүрөттөр менен тартылган аңгеме жанры катары эсептелип,, "комикс" деп аталган.
Балдарга да, чоңдорго да арналган комикстер бар, көңүлдүү жана олуттуу баяндар, жомоктор жана триллерлер, фантастика жана курч окуялар, мелодрамалар жана согуш тасмалары, детективдер жана фэнтезилер. Японияда балдарды мектепте комикс тартууга үйрөтүшөт. Ал эми манга (япон комикси) – өлкөнүн маданиятынын жана билим берүүсүнүн маанилүү бөлүгү. Жордж Рэймонд Ричард Мартин (англ. George Raymond Richard Martin, 20 сентябрь, 1948-жылы туулган, “Тактылар оюну” романы.) – азыркы америкалык жазуучу-фантаст, сценарист, продюсер жана редактор, көптөгөн адабий сыйлыктардын лауреаты, комикстерден улам жазуучу болуп калгандыгын айткан.

Yap17KG.jpg
Комикс (от англ. comic — күлкүлүү) – сүрөттөгү тарых, картинкалардагы аңгеме. Комикс өзүнө адабият, көркөм искусство сыяктуу искусство түрлөрүн камтыйт. Комикстеги сүрөттөр – бул маңызы боюнча кинотасманын токтоп калган кадрлары.

Мындай бир тенденция бар: классикалык адабиятты комикске которушат. Комикстерди адабий чыгармаларды кыскача айтып берүү деген туура эмес. Комикстер адабияттан башкача, бул баяндоонун башка тили, музыка, скульптура же искусствонун башка түрү сыяктуу. Ага жасалуучу ыкмалардын бири – комикс үчүн тандалып алынган китептерге кылдат мамиле жасоо, түп нусканын ички рухун, маңызын өтө кылдат сактоо, роман же тамсил, анча чоң эмес ыр болгону мааниге ээ эмес. Комикс жазуу адабий чыгармаларды экрандаштырууну эске салат. Комикс формасында өз алдынча чыгарма жазууга да болот. Азыркы мезгилде эң ийгиликтүүлөрү DC же Marvel компаниялары жараткан суперкаармандар тууралуу аңгемелер. Так мына ушул компанияларга Супермен, Бэтмен, Адам-Жөргөмүш, Икс Адамдар жана башкалар таандык. Алар дүйнөгө комикстерди этабы менен тартууну ойлоп чыгарышкан АКШдан келишкен.

Комикс жазуунун эрежеси
    • Идея

      Идея

    • Репликалар

      Репликалар

    • Үндөр

      Үндөр

    • Каармандар

      Каармандар

    • Эмоцияларды кантип тартууга болот

      Эмоцияларды кантип тартууга болот

    • Каармандарды кантип тартууга болот

      Каармандарды кантип тартууга болот


    Комикстер мисал


    • Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель шаары

      Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель шаары

    • Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель шаары

      Үйлөрдүн дубалындагы комикстер. Брюссель шаары

    • Л. Кэрроллдун «Алиса укмуштар дүйнөсүндө» китебине тартылган комикстер

      Л. Кэрроллдун «Алиса укмуштар дүйнөсүндө» китебине тартылган комикстер

    • Америкалык жазуучу–фантаст Айзек Азимовдун «Алар кандай көңүлдүү» чыгармасына комикс (Давид Н., 7-класс, Бишкек ш.)

      Америкалык жазуучу–фантаст Айзек Азимовдун «Алар кандай көңүлдүү» чыгармасына комикс (Давид Н., 7-класс, Бишкек ш.)

    • Н.В. Гоголдун роману боюнча комикс «Өлүү жандар» (9- класс)

      Н.В. Гоголдун роману боюнча комикс «Өлүү жандар» (9- класс)

  • 1. Окуяны картинкалар аркылуу тартып берет. Тартылган сүрөттүн өзү сизден ашыкча чеберчиликти талап кылбайт: символикалык картинкаларды колдонсо болот (“чекит, үтүр – тумшугу чыкты…”). Маанилүү: эпизод же чыгарманын маңызын берүү керек..

    2. Биринчи барак киришүү иретинде кызмат аткарат, автор анда жалпы башкы идеяларды берет: окуя кайсы учурда болуп өтүүдө, кайсы жерде жана бул окуянын башкы каарманы ким. Ири кадр, ошону менен комикс аякташы керек

    3. Ар бир өзүнчө картинка бүткөн бир ойду билдирет, ал эми бардык окуя все действие на развороте, китептеги сыяктуу, – аягына чыккан абзац.

    4. Каармандардын репликасын алардын башынан жогору жакка жазып, анча чоң эмес төрт бурчка алып, басма тамгалар менен жазылат. Комикстин каармандарынын сөзү узун болбойт.

    5. Каармандардын ой жүгүртүүсү тоголок формада көрсөтүлөт. Алардын түшүндө көргөндөрү, ойлору комиксте булутттун формасы менен берилет.

    6. Үндөр илеп, суроо же башка тыныш белгилери аркылуу берилет. Каармандын кыйкырыгы шиштери бар айлана аркылуу берилет. .

    7. Бир нерсе тууралуу же эмне кайда болуп аткандыгы туралуу анча чоң эмес маалымат, же окуяга чейинки окуялар, жеке өзүнүн корутундулары комикстин сыртынан тышкары төрт бурчтук аркылуу берилет. Ал комикстердин арасында, жогору же ылдыйкы жактарында берилет..


БАШЫНДА

Адабий долбоорлор

Долбоор. Бул эмне?
Сүрөтчү. Дж. Уолстенхолм. Жандуу китептер.

Долбоор (латын тилинен алганда projectus – алдыга чыккан) – баяндоо формасы аркылуу жалпыланган ой, идея, образ, ойдун маңызын ачып берүүчү эсептерди, схема, картина, образдарды негиздөө.

Адабият сабагында ар кандай долбоорлорду иштеп чыгууга болот: адабий конок, поэтикалык альбом, адабий-музыкалык композиция, конкурс, презентация, театрлаштыруу, мезгилдин «жандуу картиналарын» кайра жаратуу, сырттан экскурсия жасоо, ойдон чыгарылган адабий каармандын музейи, «Жазуучуну такка отургузуу» жарнамалык акция, бир күндүн музейи, адабий каарманга эстелик, «Оку жана сүрөтүн тарт», адабияттын музыкалык барактары, “Жибек жолунун поэзиясы” жана башка көптөгөн.


Схема «Долбоор – бул «беш П»»


Коллажды кантип жасаса болот

Коллаж – бул кагаз, газета, фотография, лента жана башка обьектилер сыяктуу көптөгөн материалдардан турган искусство чыгармасы, ал негизге, адатта кадимки эле кагазга бекитилген. Коллаж (франц.тилинен алынган «coller», "чаптоо") дегенди туюндурат.

Коллаждын техникасы Байыркы Кытайда колдонулган, бирок айрыкча 20 кылымда белгилүү боло баштаган. Искусстводогу коллаждын техникасын биринчи болуп сүрөтчү Пабло Пикассо 1910-1912-жылдары колдонгон. Иштин негизин колдон жасалган материалдар түзөт: кездеме жана жүргүнчүлөрдүн билетине чейинки сүрөттөр фото сүрөттөр.

Адабият сабагындагы коллаж – сүрөт, макет, предмет, чыгармадагы «образды»анын деталы аркылуу берет. Коллажды чыгарманы ачып берүүчү образ-символдордун тутуму катары эле эмес, аны «коргоо» б.а. тиги же бул образ аркылуу эмне берилгендигин түшүндүрүү зарыл. Мындай иш үчүн чыгарманы түшүнүү зарыл, окулган нерсеге ар тараптан карап, чыгарма эмнени туюндуруп атканын, автордун стилин аныктоо керек.

Схема. Коллажды кантип жасаса болот

Коллажды компьютерде жасаса да болот. MyCollages.ru – бул фотоколлаж үчүн программа. Аталган сервис онлайн түрүндө укмуштуудай коллаждарды жасоого мүмкүндүк берет, акысыз пайдаланса болот. Сиз коллажды компьютерде, телефондун жардамы менен да жасасаңыз болот. Ыңгайлуу интерфейс жана жөнгө салуунун ийкемдүү системасы өзүңүздүн коллаждын кайталангыс шаблонун жасоого мүмкүнчүлүк берет, эксклюзивдүү чыпкалар жана эффектилери менен бирге. Жасап көргүлө жана өзүңүздүн кайталангыс коллажыңызды жаратыңыз.

Инфографика, же Графикалык уюштуруу

«Инфографика» түшүнүгү текстти визуалдык, көркөм тартылган сүрөт аркылуу берүүнү билдирет. «Инфографика» термини маалыматты окурманга кыска, нуска берүү куралы катары чечмеленет. Бул көркөм сүрөттөр, графикалар, диаграммалар жана башка грфикалык обьектилер аркылуу кагазда же электрондук вариантта маалыматты берүүнүн альтернативалуу бир ыкмасы.
Графикалык жол менен берилген кандай маалымат болбосун инфографика деп аталат. Жазуучунун өмүр баянын же адабий каармандардын бүтүндөй бир галереясын сүрөттүн негизги маңызын аныктоо менен графикалык түрдө берүүгө болот.

Кененирээк.

  • Инфографиканын үлгүлөрү

  • Инфографиканын үлгүлөрү

Буктрейлер, же Видеоклиптер

Буктрейлер (англ. booktrailer) – бул кайсы бир китеп тууралуу эркин көркөм формада баяндап берүүчү анча чоң эмес видеоролик. Биринчи буктрейлерлер АКШда 1980-жылдары, ал эми Россияда – 2010-жылдары пайда болгон. Терминдин өзү 2003-жылы пайда болуп, бүгүнкү күнү китептин мазмуну менен байланышып, кыскаметраждуу кинотасманын мыйзамдары менен жаралган жарнамалык видеоклиптердин кайсынысы болсо да атала берет.

Буктрейлерде ачык көрүүгө жана угууга боло турган образдар, картиналардын тез-тез алмашуусу, кыскалык орун алат. Максаты: китепти кызыктуу, жагымдуу кылып, окурман бардыгын таштап, китептин артынан чуркай тургандай болот.

Буктрейлер жаратууну баштагандарга бир нече кеңеш

1. Жарнама үчүн китепти тандап алуу. Буктрейлер жаратуу үчүн китепти тандап алуунун мотивдери ар кандай болушу мүмкүн. Бул сүйүктүү китептердин, китеп-юбилярлардын жарнамасы, белгилүү бир окуяларга же күндөргө арнап буктрейлер жаратуу – бул адабият сабагындагы тапшырманы аткаруу.

2. Буктрейлерге сценарий жазуу (сюжетти ойлоо жана текст жазуу). Сюжет – сиздин видеоролигиңиздин негизи, б.а. ал жарала турган нерсе. Кызыктыра турган чаташууну кошуп, сюжетти улантса. Окурманга уламдан улам кызык болуп аягына чейин жетүүгө далбас урат. Аягы эмне менен бүткөнүн китепти толук окугадан кийин билүүгө болот. Видеоролик 3 мүнөттөн узак болбошу зарыл, бул эң ыңгайлуу убакыт, көрөрмандын – мыкты окурмандын көңүлүн кармап калуу үчүн эң ырас.

3. Иштин кийинки этабы – сүрөттү тандап алып, китептен иллюстрацияны сканерден өткөрүп, өзүңдүн видеону тартып же Интернеттен тематика боюнча видео табуу.

4. Эгер сценарийде көрсөтүлсө окулган текстти жазып, үн жазуу же редакциялоо үчүн Sound Forge программасын колдонсо болот.

5. Видео менен иштөө үчүн программа тандоо зарыл. Жаңы баштагандарга Windows Movie Maker программасын колдонсо болот. Бул программа бардык ПКда орун алган, ал Microsoft Windows пакетине кирет. Программа Movie Maker санариптик видеокамера менен видеофайлы иштеп чыгып, сүрөттөрдөн слайд-шоу жасаса болот, видеого мурда даярдалган титр, үндөрдү кошуп, керектүү фрагменттерди кесип, аларды жармаштырып, фрагменттен фрагментке эффекттүү өтүүгө болот. Клиптерди, видеопрезентацияларды жана өз алдынча кызыгып тарткан видеолорду жаратуу үчүн кенен колдонулат. Power Point программасын да колдонсо болот.

6. Жыйынтыктоочу этап – видеомонтаж. Видеонун бир нече фрагменттерин кесип/жармаштыруу, үн жүгүртмөлөрүн кошуу видеонун көлөмүн өзгөртүү, эффект берүү ж.б..




БАШЫНДА

Глоссарий

Драмалык чыгармалар – театралдык көрүнүштөргө арналган, диалог жана монолог формасында жазылган чыӊалуу менен өнүккөн кыймыл-аракеттер менен коштолгон адабий чыгармалар.
Дэвид Óгилви (1911-1999) – жарнама ишинин классиги жана дүйнөдөгү эӊ ийгиликтүү бизнесмендердин бири. Ал жараткан тексттер жарнама чөйрөсүнүн бир бөлүгү болуп калуу менен бирге, келечектин стандарттарын түзүшкөн.
Лирика (грек тилинен lyrikos – лира үндөрүнө айтылган) – көркөм адабияттын үч негизги түрүнүн бири (эпос жана драма менен катар), анда реалдуулук автордун ички кайгы-капаланууларын, ойлонууларын жана сезимдерин берүү жолу менен чагылдырылат, адатта ыр формасында.
Рафаэль Санти (1483-1520) – италиялык сүрөтчү жана архитектор, баардык дүйнөлүк тарыхтагы эӊ улуу сүрөтчүлөрдүн бири.
Уолстенхолм Дж. (1950-ж. туулган) – британиялык сүрөтчү жана иллюстратор. Анын ишинде китептер – кичинекей окуялардын башкы актерлору.

Пайдалуу шилтемелер

Как создать электронный читательский дневник/Сост. Н.П. Старикова.- Южно-Сахалинск, 2017. Сайт «Sakhodb.ru» [Электронный ресурс] // URL: http://sakhodb.ru/site_get_file/6005/eletkronnyiy%20chit%20dnevnik.pdf. Дата посещения (20.11.2017)
Наталья Александровна Зубова, репетитор по русскому языку и литературе в Самаре и по Skype, дает свои рекомендации. Как написать вступление и заключение. Как правильно приводить аргументы в сочинении? Виды аргументов: литературные и нелитературные. Ошибки при аргументации собственного мнения. Пример написания аргументов. Клише для аргументации.
Вступление и заключение: Сайт "youtube" [Электронный ресурс] // URL: https://youtu.be/ZQjyINFi8mk
Собственное мнение. Аргументы: Сайт "youtube" [Электронный ресурс] // URL: https://youtu.be/eBODWJ1omJA

Библиография

  • 1. Бочарский К. Без них текст станет лучше. Рейтинг паразитов. Сайт «Изба-читальня». Доступно: https://www.chitalnya.ru/workshop/573/. Дата посещения 20.11.2017.
  • 2. Зинсер У. 3. Как писать хорошо: Классическое руководство по созданию нехудожественных текстов. — М.: АЛЬПИНА ПАБЛИШЕР, 2013. - 292 с.
  • 3. Карепина А. В. Пишем убедительно. Сам себе копирайтер. — М. : Манн, Иванов и Фербер, 2013. – 208 с.
  • 4. Книга моих историй. Советы и идеи. – М.: ООО “Манн, Иванов и Фербер”, 2014. – 96 с.
  • 5. Книги пишем сами /Автор-сост. И.А. Низовская. - Бишкек:ОсОО “Папирус Принт”, 2017. – 54 с.
  • 6. Напиши свою книгу приключений./П. Даусвел – М.: Манн, Иванов и Фербер, 2016. – 95с.
  • 7. Приходько В. А. Постижение лирики. – М.: Детская литература, 1988. – 238 с.
  • 8. Родари Д. Грамматика фантазии. Введение в искусство придумывания историй. – М.: Самокат, 2016. – 240с.
  • 9. Элиот. Дж. Мировая литература в инфографике. – СПб: Питер, 2017. – 160 с.
Белгилүү жазуучулардын цитаталары

Сизге чыгармачылык эргүү табууга көмөктөшүү үчүн белгилүү адабият (ал гана эмес) ишмерлеринин жазуу ишинин ар кандай көйгөйлөрү менен күрөшүүдөгү кеңештери камтылган сөздөрүн таап чыктык.

Максим Горький

Yap50.png
Көп көрүп, окуп, бир нерсени элестетсе болот, бирок жасоо үчүн, билүү керек, ал эми билгичтикке техниканы үйрөнүү менен гана жетсе болот.


Джон Стейнбек

Yap51.png
Эркин жана тез жазгыла, бардыгын кагазга төгүп салгандай болсун. Чекит коймоюнча эч качан кайра оңдобогула, кайра көчүрбөгүлө. Процесс үстүндөгү көчүрүп жазуу – алдыга жылбоонун бир шылтоосу. Ал материалдын үстүндө бейаңдуулук менен иштеп жаткан учурда келе турган ойдун эркин агымына, ыргакка жолтоо болот.


Лев Толстой

Yap52.png
Биздин душмандарыбыз, дострубузга караганда көбүрөөк пайдалуу, досторубуз биздин кемчиликтерди кечире беришет, ал эми душмандарыбыз аны белгилеп, ага биздин көңүлдү бурат. Душмандардын пикирин чеике какпа.


Иван Бунин

Yap53.png
Кыякчы же пианист күнүнө бир нече сааттан өзүнүн куралында ойногондой эле, күн сайын ыр жазуу керек. Антпесе сиздин талантыңыз кунарсызданып, көптөн бери суу келбеген кудуктай кургап калат.

Антон Чехов

Yap54.png
Чыныгы жазуучу - байыркы пайгамбар сыяктуу: ал кадыресе адамдарга караганда, даанараак көрөт.

Дэвид Огилви

Yap55.png
Ойлоно билген адамдар жаза да билет. Ал эми интеллектисинин төмөндүгүнөн жапа чекккен адамдар, ошондой эле эскерүүлөрдү, катты жана кепти жазышат. Жакшы жаза билүү – бул табияттан берилген шык эмес. Аны үйрөнүүгө болот. Кандай сүйлөсөңүз, ошондой жазыңыз: жасалмасыз… Өзүңүздүн оюңузду жөн гана, ашыкча интеллектисиз эле жазыңыз… Эгер сиз кандайдыр бир өтө маанилүү нерсенин үстүнөн иштесеңиз, анда тааныштардан же кесиптештерден сиздин чыгармаңыз тууралуу пикирин сураңыз.
Пушкин тууралуу тамашалар

Yap56KG.jpg

Yap57KG.jpg

Өзүңдү текшер

Текстте украин жазуучусу В.Г. Короленконун «Менин Диккенс менен алгачкы таанышуум» аттуу эссесинен алынган. Сүйлөмдөрдүн орду алмашкан. Окуп чыгып, тексттеги сүйлөмдөрдүн логикалык чынжырын тапкыла.

Yap58.jpg
Убакыттын өтүшү менен мен алыстан китептин жээгинен жолуккандардын буттарын байкап, коркунучтардан эбин таап кутулуп кетүүнү үйрөндүм. Китепкана биздин үйдөн бир топ алыс болчу, айланада болгон китептердин бардыгы менин карамагымда эле. Эмдигиче кайсы бир келбеттүү, ак баскан муруттары тегизделген, жайык жүздүү поляк улутундагы адамга урунуп алып, ал мени жакамдан алып, келекелеген түр менен бир саамга карап туруп, анан коё берип жибергени эсимде. Мына ушунтип биринчи жолу, жолдо баратып эле деп айтса да болот, Диккенс менен таанышкамын. Бул манера окуу процессинин өзүнө өзгөчө түр берип турат, кумарлантып деп айтса да болот. Адегенде мен көчө кыймылына ыңгайлаша албай жүрдүм, ат арабанын астында кала жаздап, жолоочуларга урунуп алчудай болчумун. Жай басып, кээде окуяларга кызыгуу менен карап, бурч-бучка токтой берчүмүн. Мен басып баратып эле окуй турган болдум.

В.Г. Короленко

Жооп

… Китепкана биздин үйдөн бир топ алыс болчу, айланадагы болгон китептердин бардыгы менин карамагымда эле. Мен басып баратып эле окуй турган болдум. Бул манера окуу процессинин өзүнө өзгөчө түр берип турат, кумарлантып деп айтса да болот. Адегенде мен көчө кыймылына ыңгайлаша албай жүрдүм, ат арабанын астында кала жаздап, жолоочуларга урунуп алчудай болчумун. Эмдигиче кайсы бир келбеттүү, ак баскан муруттары тегизделген, жайык жүздүү поляк улутундагы адамга урунуп алып, ал мени жакамдан алып, келекелеген түр менен бир саамга карап туруп, анан коё берип жибергени эсимде… Убакыттын өтүшү менен мен алыстан китептин жээгинен жолуккандардын буттарын байкап, коркунучтардан эбин таап кутулуп кетүүнү үйрөндүм… Жай басып, кээде окуяларга кызыгуу менен карап, бурч-бучка токтой берчүмүн.

Мына ушунтип биринчи жолу, жолд баратып эле деп айтса да болот, Диккенс менен таанышкамын...

В. Г. Короленко. «Менин Диккенс менен алгачкы таанышуум»


Муза деген ким? Музалар кайда жашашкан жана эмне менен алектенишкен? Алардын кебетеси кандай болгон? Алардын жазуучулар жана адабият менен кандай байланышы бар?

Жооп

Музалар – грек тилинде ойлонуучу дегенди туюндурат. Музалар Геликон жана Парнас тоолорунда жашашкан. Кудай аял Мнемозина эң жоогрку кудай Зевстен тогуз кыз төрөгөн: мына ушулар музалар. Ар бир музага өзгөчө милдеттер жүктөлгөн.

Рафаэль Санти. Парнас


Музлар ар кандай искусство түрлөрүн жана илимди колдоочулар. Алардын ичинен бешөө адабият жана жазуучулар менен түздөн түз байланышкан. Каллиопа (ал биринчи төрөлгөн) – эпикалык поэзиянын музасы. Эвтерпа – лирикалык поэзиянын колдоочусу, Мельпомена – трагедиялык поэзиянын музасы, Талия – комедиянын, Эрато – махабат поэзиясыныкы.

Музалар дайыма жаш таптатынакай аялдардын образы аркылуу берилет, ар биринин өзүнүн атрибутикасы бар. Алар өткөндү жана келечекти алдын ала билип, бир мейкиндиктен башкасына өтүп кете турган жөндөмгө ээ. Эң кеңири таралган картина – автор отуруп, ойлонуп-толгонуп өзүнүн эң мыкты чыгармасын жазып жатат. Капысынан муза учуп келет, идеяга шыктандырып – бардыгы ишке ашат… Бирок алар ойлоно алышат. Ой пайда болору менен – чыгармачыл жандуу, күнүмдүк катардагы эмес – анда муза үчүн орун бар. Муза ар бирибиздин колдоочубуз. Алар бизди шыктандырат. Музасыз, өзгөчө абалсыз жаңы бир нерсе жаратуу мүмкүн эмес, жаңы жашоо жана жакын адамдын өлүмү, сүйүү жана нике, күнүмдүк чыгармачылык жана өмүрлүк жолду тандоо сыяктуу учурларды сезе албайсың. Анан албетте, музасыз болбойт, өзүнүн өмүрүн арналган максат-багытыңы, коштоочу жылдызыңы аныктап алуу зарыл.

Тексттеги мителер

1. Аларсыз текст жакшырат. Мителердин рейтинги

2. «Эң, абдан» деген сөз.». Мите сөздөрдүн рейтингиндеги лидерлерди эч өкүнбөй туруп өчүрөбүз. Фразаларды жана сиздин репутацияңарды жакшыртабыз.

3. Таандык ат атооч. Меники, өзүмдүкү, тигиники ж.б. Эч аябастан сызып таштагыла.

4. Канцеляризмдер.. Текстте «аталган», «ишке ашыруу» деген сөздөр орун алса – сиз начар текст жазып атканыңыздын айкын белгиси. Канцелярщинанын өкүмдары – «болуп саналат, эсептелет» деген сөз. Аны эң алмаштыруунун мыкты жолу – тире.

5. Калп кесиптик терминология. «Атмосфералык жаан-чачын» дегендин ордуна «жамгыр» деп жазабыз, «акча каражаты» дегендин ордуна – «акча». Гдрометборбордун кызматкерлери жана экономисттер ушунтип жазууга мажбурлашат. Бирок макул болбоңуз.

6. Көп сөздүүлүк. Бул сөздүн кереги барбы же жокпу, түшүнүүнүн эң жөнөкөй ыкмасы: сүйлөмдөгү кайсы сөз болсун манжаңыз менен жаап көрсөңүз, эгер ансыз мааниси жоголбосо, анда сызып таштайбыз. Эгер сүйлөмсүз абзац маанисин жоготпосо – сызып таштайбыз.

Yap61KG.jpg

7. Пассивдүү этиштин мамилеси. Болжолу. Ашканада бирөө каза болуп, бирок башка бирөө жатып калат. «Дене ашканадан жылдырылып, конок бөлмөсүндөгү диванга жаткырылган», – ушунтип жазса деле болот, бирок мага көбүрөөк мындайча жазган жагат: «Майра жана Фредди денени ашканадан жылдырып, конок бөлмөсүндөгү диванга жаткырышты». Эмне үчүн дене ээ (баш мүчө) болуш керек? Ал жансыз да!

8. Этиштин жанындагы тактоочтор. «Үй күл болуп күйүп кетти» жана «үй күйүп кетти». Айырмасын көрдүңүздөрбү?

9. Сапаттык сын атоочтор. Кандай маани болсун туюндура берет, демек эч кандай маанини туюндурбайт. «Бийик мунара», «бай адам», «сапаттуу контент», «белгилүү кеңешчи». Канчалык «бийик» жана «бай»? Баа бербейбиз, өлчөйбүз. «Он жети кабат үйдөй бийик мунара» же «борбор шаардын чок ортосундаг чоң үйдөн башка деңиз жээгиндеги вилла да ага тиешелүү».

10. Кайталанган сөздөр. «Сөздүн аймагы» – америкалык профессор Рой Питер Кларк киргизген принцип. Бул принципке ылайык, бир эле сөздү тексттин анча чоң эмес үзүндүсүндө кайра-кайра кайталай берүүнүн кереги жок.

Yap62.jpg

Бирдей сөздөр (бир уңгулуу) анын версиясы боюнча эң аз дегенде 200 сөздүн ордун басат. Жок дегенде 50сүн текшерип көргүлө.

11. Бириктирүүчү этиштер. ««катышууну чечүү», «билдирүү жасоо», «чечим чыгаруу» каршы «катышуу», «билдирүү», «чечүү».

Yap63KG.jpg

Жазуучу үчүн эң башкы жана биринчи көнүгүүсү – эссе жазуу.

Жазуучулук – бул дайыма бир нерсени, чыныгы болуп жаткандарды өзү үчүн түшүнүүгө аракеттенүү.

Жазуучулук – бул каалоо болсо, үйрөнсө боло турган өнөр.

Мыкты жазуучу болуу үчүн 10 кадам

1. Жазгыла

2. Көбүрөөк жазгыла

3. Дагы көбүрөөк жазгыла

4. Мурункуга караганда дагы көбүрөөк жазгыла

5. Каалабаган учурда жазгыла

6. Каалаган учурда жазгыла

7. Айта турган бир нерсе болсо – жазгыла

8. Айта турган эч нерсе болбосо – жазгыла

9. Күн сайын жазгыла

10. ЖАЗУУНУ УЛАНТКЫЛА

Yap65KG.jpg

Yap66KG.jpg

Yap67KG.jpg

Yap69KG.jpg

Коллаждарга мисалдар
  • Yap35.jpg
  • Yap36.jpg
  • Yap37.jpg
  • Yap38.jpg
  • Yap39.jpg
  • Yap40.jpg
  • Yap41.jpg
  • Yap42.jpg
  • Literatura20veka.jpg
  • Literatura20veka2.jpg
  • Literatura20veka3.jpg
Тестти өтүңүз
Тестти өтүңүз
Источник — «https://bb.edu.gov.kg/index.php?title=KR:Дүйнөлүк_адабият:_Мен_жазуучумун&oldid=27444»