БИЛИМ БУЛАГЫ

Биология: Эволюция — различия между версиями

Строка 40: Строка 40:
 
</ul>
 
</ul>
  
−
===Теории происхождения жизни на Земле===
+
===Жер бетинде тиричиликтин келип чыгуу теориясы.===
 
<ul class="small-block-grid-1 large-block-grid-2">
 
<ul class="small-block-grid-1 large-block-grid-2">
 
<li>[[Файл:Как появилась земля.mp4|px|Как появилась земля]]</li>
 
<li>[[Файл:Как появилась земля.mp4|px|Как появилась земля]]</li>
 
<li>[[Файл:Жизнь на земле(1).mp4|px|Жизнь на земле]]</li>
 
<li>[[Файл:Жизнь на земле(1).mp4|px|Жизнь на земле]]</li>
 
</ul>
 
</ul>
−
Происхождение жизни на Земле - один из наиболее трудных и в то же время актуальный и интересный вопрос в современном естествознании.
+
Жер жүзүндө тиричиликтин келип чыгышы- заманбап
−
Земля сформировалась, вероятно, 4,5—5 млрд. лет назад из гигантского облака космической пыли. частицы которой спрессовались в раскаленный шар. Из него в атмосферу выделялся водяной пар, а из атмосферы на медленно остывавшую Землю в течение миллионов лет в виде дождей выпадала вода. В углублениях земной поверхности образовался доисторический Океан. В нем примерно 3,8 млрд. лет назад зародилась первоначальная жизнь.
+
табигый таануу илиминдеги бир кыйла татаал, ошол эле
 +
учурда актуалдуу жана кызыктуу суроо. Жер, балким 4,5-5
 +
млрд. жыл мурун ири космостук топурактан, кызыл-ысык
 +
бөлүкчөлөрдөн пайда болгондур. Алардан атмосферага суу
 +
буусу бөлүнүп чыгып, ал эми атмосферага акырындык
 +
менен миллиондогон жылдарда жерди акырындап
 +
муздаткан жамгыр түрүндөгү суу пайда болгон. Жер
 +
кыртышынын тереңдигинде океан пайда болгон. Анда
 +
болжол менен 3,8 млрд. жыл мурда алгачкы тиричилик
 +
жаралган.
  
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div>
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div>
  
−
===Как выглядела первобытная Земля?===
+
===Алгачкы Жер бети кандай болгон?===
−
Перенесемся на 4 млрд лет назад. Атмосфера не содержит свободного кислорода, он находится только в составе окислов. Почти никаких звуков, кроме свиста ветра, шипения извергающейся с лавой воды и ударов метеоритов о поверхность Земли. Ни растений, ни животных, ни бактерий. Может быть, так выглядела Земля, когда на ней появилась жизнь? Хотя эта проблема издавна волнует многих исследователей, их мнения на этот счет сильно различаются. Об условиях на Земле того времени могли бы свидетельствовать горные породы, но они давно разрушились в результате геологических процессов и перемещений земной коры.  
+
4 миллиард жылга артка кайрылалы. Атмосферада эркин
 +
кычкылтек жок, ал кычкыл гана болгон. Жер бетинде
 +
дээрлик шамалдын үнүнөн башка эч кандай үндөр,
 +
метеориттердин жана суунун шарпылдаганы гана угулуп
 +
турган. Өсүмдүктөр, жаныбарлар, бактериялар жок болгон.
 +
Балким, Жер бетинде тиричилик пайда болоордо ушундай
 +
болгондур?
 +
Бул маселе көптөн бери көптөгөн изилдөөчүлөрдү
 +
тынчыздандырып келген, ошого байланыштуу алардын
 +
ойлору өтө айырмаланат.
 +
Ошол учурда Жер бетинин шарттарынын күбөсү болуп тоо
 +
тектери болмок, бирок алар көп жылдан бери геологиялык
 +
жана жер кыртышынын кыймылдарынын натыйжасында
 +
кыйраган.
 
<ul class=" example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<ul class=" example-orbit" data-orbit="" data-options="animation:slide; pause_on_hover:true; animation_speed:500; navigation_arrows:true; resume_on_mouseout: true; timer_speed:4500;" >
 
<li class="active">
 
<li class="active">
−
{{center-p|[[file:111.png|Первобытная земля]]}}
+
{{center-p|[[file:111.png|Алгачкы Жер]]}}
 
</li>
 
</li>
 
<li>
 
<li>
−
{{center-p|[[file:Белка (1).png|Перемещение земной коры]]}}
+
{{center-p|[[file:Белка (1).png|Жер кыртышындагы жылышуу.]]}}
 
</li>
 
</li>
 
</ul>
 
</ul>
−
Мы  кратко расскажем о нескольких гипотезах возникновения жизни, отражающих современные научные представления. Как считает известный специалист в области проблемы возникновения жизни Стэнли Миллер, о возникновении жизни и начале ее эволюции можно говорить с того момента, как органические молекулы самоорганизовывались в структуры, которые смогли воспроизводить самих себя. Но это порождает другие вопросы: как возникли эти молекулы; почему они могли самовоспроизводиться и собираться в те структуры, которые дали начало живым организмам; какие нужны для этого условия?
+
Биз кыскача заманбап илимий идеяларды чагылдырган,
−
Есть несколько теорий о происхождении жизни на Земле. Например, одна из давних гипотез гласит, что она занесена на Землю из космоса, но неоспоримых доказательств этого нет. Кроме того, та жизнь, которую мы знаем, удивительно приспособлена для существования именно в земных условиях, поэтому если она и возникла вне Земли, то на планете земного типа. Большинство же современных ученых полагают, что жизнь зародилась на Земле, в ее морях.
+
жашоонун бир нече гипотезаларынын келип чыгышын
 +
талкуулап кетели. Стэнли Миллер жашоонун келип чыгуу
 +
маселесинин белгилүү адиси катары, жашоонун келип
 +
чыгышы жана анын эволюциясынын башталышы боюнча
 +
сөз кылсак, анда органикалык молекулалар өздөрүн пайда
 +
кылууга жөндөмдүү болгон структурадан пайда болгон
 +
деп айткан. Бирок, мындан башка суроолор: бул
 +
молекулалар кантип келип чыккан? Эмне учун алар өзун-
 +
өзү пайда кылууга жөндөмдүү болгон жана жандуу
 +
организмдин башталмасына түрткү болгон структурага
 +
топтолушкан? Бул үчүн кандай шарт керек болгон? Деген
 +
суроолор туулат.
 +
Жер бетиндеги жашоонун келип чыгышы жөнүндө бир
 +
нече теориялар бар. Мисалы, гипотезалардын кайсы
 +
биринде, тиричилик космостон жерге келген деген, бирок,
 +
буга эч кандай далилдер жок. Мындан тышкары, биз
 +
билген жашоо жер бетиндеги шарттарда өтө таң каларлыктай ыңгайланышканы.Балким, ал Жерден
 +
тышкары жер бети сыяктуу планетада пайда болгон.
 +
Бүгүнкү күндөгү окумуштуулар, тиричилик жер бетиндеги
 +
сууларда, пайда болгон деп эсептешет.
  
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div>
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div>
  
−
===Теория биогенеза===
+
===Биогенез теориясы.===
−
В развитии учений о происхождении жизни существенное место занимает теория биогенеза — происхождение живого только от живого. Но многие считают ее несостоятельной, поскольку она принципиально противопоставляет живое неживому и утверждает отвергнутую наукой идею вечности жизни. Абиогенез — идея о происхождении живого из неживого — исходная гипотеза современной теории происхождения жизни. В 1924 г. известный биохимик А. И. Опарин высказал предположение, что при мощных электрических разрядах в земной атмосфере, которая 4-4,5 млрд лет назад состояла из аммиака, метана, углекислого газа и паров воды, могли возникнуть простейшие органические соединения, необходимые для возникновения жизни. Предсказание академика Опарина оправдалось. В 1955 г. американский исследователь С. Миллер, пропуская электрические заряды через смесь газов и паров, получил простейшие жирные кислоты, мочевину, уксусную и муравьиную кислоты и несколько аминокислот. Таким образом, в середине XX века был экспериментально осуществлен абиогенный синтез белковоподобных и других органических веществ в условиях, воспроизводящих условия первобытной Земли.
+
Жашоонун келип чыгышы жөнүндө, биогенез теориясы
 +
чоң орунду ээлеп, ал жандуулар өжандуулардан гана келип
 +
чыккан дегенди түшүндүрөт. Бирок, көптөр, аны оор деп
 +
эсептешип, ал түп-тамырынан жандуулар жансызга
 +
каршылыгын жана тиричиликтин түбөлүктүк ойун илим
 +
четке кагат. Абиогенез - жашоонун келип чыгышы
 +
жөнүндөгү идеясы жана тиричиликтин келип чыгышынын
 +
алгачкы гипотезанын заманбап теориясы.
 +
1924- жылы, белгилүү биохимик –А.С.Опарин, мындан 4-
 +
4,5 млрд. жылдар мурун жер бетиндеги аммиактан,
 +
метандан, көмүр кычкыл газынан жана суунун буусунан
 +
жер бетинде атмосферанын күчтүү электр агымынын
 +
жардамы менен тиричиликтин келип чыгышына керектүү
 +
жөнөкөй органикалык кошулмалардан пайда болгон деген
 +
өзүнүн божомолун айтып кеткен. Академик Опариндин
 +
алдын ала айтканы негизделген. 1955- жылы, америкалык
 +
изилдөөчү, С.Миллер, газдардын жана буулардын
 +
аралашмасы аркылуу электрдик зарядды өткөрүү менен
 +
жөнөкөй май кислотаны, карбамидди, уксус жана кумурска
 +
кислотасын алган. Демек, XX кылымдын ортосунда, белок
 +
сыяктууларды абиогендик синтездөө жана башка
 +
органикалык заттарды алгачкы замандын шартында
 +
экспериментти ишке ашырган.
  
−
===Теория панспермии===
+
===Панспермия теориясы.===
 
<p>
 
<p>
−
Теория панспермии — это возможности переноса органических соединений, спор микроорганизмов с одного космического тела на другое. Но она совершенно не дает ответа на вопрос, как зародилась жизнь во Вселенной? Возникает необходимость обоснования возникновения жизни в той точке Вселенной, возраст которой, согласно теории Большого взрыва, ограничен 12-14 миллиардами лет. До этого времени не было даже элементарных частиц. А если нет ядер и электронов, нет и химических веществ. Потом в течение нескольких минут возникли протоны, нейтроны, электроны, и материя вступила на путь эволюции.
+
Панспермия теориясы - бул органикалык кошулмаларды,
 +
микроорганизмдердин бир асман телосунан башкага
 +
өткөрүп берүү мүмкүнчүлүгү. Бирок, бул ааламдагы
 +
тиричиликтин жаралуусуна жооп бере албайт.
 +
12-14 миллиард жылга туура Биг Бенг (Чооң жарлуу)
 +
теориясы боюнча, чектелген жаш ааламдын-учурунда,
 +
жашоонун келип чыгышын негиздеп берүү зарылчылыгы
 +
бар. Эгерде, эч кандай ядролор, электрондор жана
 +
химиялык заттар болбосо жана бул убакыт келгенге чейин,
 +
ал тургай элементардык бөлүкчөлөр да жок болгон. Андан
 +
бир канча көз ирмемде протондор, нейтрондор,
 +
электрондор пайда болуп, материя эволюция жолуна
 +
түштү. Бул теорияны негиздөө үчүн, НЛО нун бир нече
 +
жолу табиятта ракеталардын жана космостук
 +
объектилердин сүрөттөрүнө окшош пайда болгону,
 +
ошондой эле, келгиндер (инопланетяндар) менен
 +
жолугушуулар боюнча билдирүү болгон. Метеориттер
 +
жана кометалар боюнча материалдарды окууда, алардан
 +
көптөгөн тиричиликтин белгилери- цианогендер, синил.
 +
кислотасы жана органикалык кошулмалардын Жер бетине
 +
түшүшүнө мүмкүн чоң ролду ойногондур.
  
−
Для обоснования этой теории используются многократные появления НЛО, наскальные изображения предметов, похожих на ракеты и «космонавтов», а также сообщения якобы о встречах с инопланетянами. При изучении материалов метеоритов и комет в них были обнаружены многие «предшественники живого» - такие вещества, как цианогены, синильная кислота и органические соединения, которые, возможно, сыграли роль «семян», падавших на голую Землю.
+
<div class="textblock">'''Эволюциянын синтетикалык теориясы.''' </div>
−
<div class="textblock">'''Синтетическая теория эволюции''' </div>
 
  
−
(также современный эволюционный синтез) — современная эволюционная теория, которая является синтезом различных дисциплин, прежде всего, генетики и дарвинизма. СТЭ также опирается на палеонтологию, систематику, молекулярную биологию и другие.
+
(же заманбап эволюциянын синтези) – заманбап эволюция
−
Основные положения синтетической теории эволюции.
+
теориясы, ар кандай окуулардын (дисциплиналар),
−
Синтетическая теория эволюции — современный дарвинизм — возникла в начале 40-х годов XX в. Она представляет собой учение об эволюции органического мира, разработанное на основе данных современной генетики, экологии и классического дарвинизма. Термин «синтетическая» идет от названия книги известного английского эволюциониста Дж. Хаксли «Эволюция: современный синтез» (1942). В разработку синтетической теории эволюции внесли вклад многие ученые.
+
айрыкча генетика жана дарвинизмди синтези болуп
−
Основные положения синтетической теории эволюции в общих чертах можно выразить следующим образом:
+
саналат. Эволюциянын синтетикалык теориясы, ошондой
 +
эле, палеонтолгия, систематика, молекулалык биология
 +
жана башкаларга таянат.
 +
Синтетикалык теориянын эволюциясынын негизги
 +
жобосу.
 +
Синтетикалык теориянын эволюциясы –заманбап
 +
дарвинизм -40- жылдардын башында келип чыккан. Ал,
 +
заманбап генетиканын, экология жана классикалык
 +
дарвинизмдин негизинде иштелип чыккан органикалык
 +
дүйнөнүн эволюциясын көрсөтүп турган окуу болуп
 +
эсептелет.
 +
«Синтетикалык» деген термин, белгилүү англиялык
 +
эволюционер –Дж.Хакслинин китебинин «Эволюция:
 +
заманбап синтез» (1942-ж.) атынан аталган. Эволюциянын
 +
синтетикалык теориясынын иштелип чыгышына көптөгөн
 +
илимпоздор салыым кошкон.
 +
Эволюциянын синтетикалык теориясынын негизги
 +
жоболору төмөнкүлөр көрсөтүлүшү мүмкүн:
 
<ul>
 
<ul>
−
<li>Материалом для эволюции служат наследственные изменения — мутации (как правило, генные) и их комбинации.</li>
+
<li>эволюциянын материалы катары – тукум куучу
−
<li>Основным движущим фактором эволюции является естественный отбор, возникающий на основе борьбы за существование.</li>
+
өзгөргүчтүк – мутация (жалпысынан ген) жана
−
<li>Наименьшей единицей эволюции является популяция.</li></ul>
+
алардын айкалыштары кирет.</li>
−
Эволюция имеет ненаправленный характер, т. е. не идет в направлении какой-либо конечной цели.
+
<li>жашоо үчүн күрөштүн натыйжасында келип чыккан
−
 
+
табигый тандоо – бул эволюциянын негизги
−
Синтетическая теория эволюции вскрыла глубинные механизмы эволюционного процесса, накопила множество новых фактов и доказательств эволюции живых организмов, объединила данные многих биологических наук. Тем не менее синтетическая теория эволюции (или неодарвинизм) находится в русле тех идей и направлений, которые были заложены Ч. Дарвином.
+
кыймылдаткыч күчү болуп эсептелет.</li>
 +
<li>Эволюциянын эң кичине бирдиги болуп –популяция
 +
саналат.</li></ul>
 +
Эволюция –багыттоочу эмес мүнөздө, башкача айтканда,
 +
кайсы бир аяккы максатка жетүү багытка баруу эмес.
 +
Эволюциянын синтетикалык теориясы, эволюциянын терең
 +
механизмин ачып, жандуу организмдердин жаңы
 +
фактыларын жана далилдерин топтоп, көптөгөн
 +
биологиялык илимдердин айкалыштарын маалымдады.
 +
Ошондой болсо да, эволюциянын синтетикалык теориясы
 +
(же неодарвинизм) Ч.Дарвиндин идеялары жана
 +
жетишкендиктери менен шайкеш келет.
 
</p>
 
</p>
  
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
  
−
== Эволюция человека. ==
+
==Адамдын эволюциясы.==
  
−
{{center-p|[[Файл:Эволюция человека 1.jpg|1000px|Эволюция человека]]}}
+
{{center-p|[[Файл:Эволюция человека 1.jpg|1000px|Адамдын эволюциясы]]}}
 
<br clear=all />
 
<br clear=all />
  
−
== Глоссарий ==
+
== Глоссария. ==
−
'''Происхождение жизни'''
+
'''Тиричиликтин келип чыгышы'''
−
:{{bib|'''Происхождение жизни''' — Возникновение жизни процесс превращения неживой природы в живую. В разное время относительно возникновения жизни на Земле выдвигались следующие теории: Теория биохимической эволюции Теория панспермии.}}
+
:{{bib|'''Тиричиликтин келип чыгышы''' –жансыз жаратылыштын
−
:{{bib|'''Зарождение жизни на Земле''' — Возникновение жизни процесс превращения неживой природы в живую. В разное время относительно возникновения жизни на Земле выдвигались следующие теории: Теория биохимической эволюции Теория панспермии.}}
+
тиричилик кылуу процесси. Жер бетиндеги тиричиликтин
−
:{{bib|'''Абиогенный путь возникновения жизни на Земле''' - ''(греч. «а» — частица отрицания, «биос» — жизнь)'' — возникновение живых тел из веществ неорганической (неживой) природы, которое происходило в три этапа. Автор этой гипотезы - советский ученый А. И. Опарин (1924). На базе его гипотезы основаны почти все современные представления о происхождении жизни на Земле.}}
+
келип чыгышы ар кандай учурларда -биохимиялык жана
 +
панспермия теория менен байланыштуу.}}
 +
:{{bib|'''Жер бетинде абиогендик жол менен тиричиликтин
 +
пайда болушу.''' (грек. «а» -тескери бөлүкчө, »биос» -
 +
жашоо) –жандуу организмдин органикалык эмес заттардан
 +
(жансыз) жаратылыштан пайда болушу, үч этап менен
 +
жүргөн деп, орустун окумуштуусу А.И.Опарин (1924-ж.)
 +
айткан. Окумуштуунун божомолунун негизинде Жер
 +
бетинде тиричиликтин пайда болушу, дээрлик бардык. заманбап идеялар менен байланыштуу.}}
  
 
'''Эволюция'''
 
'''Эволюция'''
  
−
:{{bib|'''Креационизм''' – это учение о творении (от лат. creatio – создание).}}
+
:{{bib|'''Креационизм''' – бул түзүү жөнүндөгү илим (лат. creatio –
−
:{{bib|'''Элементарные эволюционные факторы''' – это стохастические (вероятностные) процессы, протекающие в популяциях, которые служат источниками первичной внутрипопуляционной изменчивости.}}
+
түзүү).}}
−
:{{bib|'''Мутационный процесс''' – это процесс возникновения в популяциях самых разнообразных мутаций: генных, хромосомных и геномных.}}
+
:{{bib|'''Элементардык''' (башталгыч) эволюция факторлору – бул,
−
:{{bib|'''Дрейф генов''' - случайные ненаправленные изменения частот аллелей в популяциях}}
+
популяцияда жүрүүчү биринчилик ички популяциядагы
−
:{{bib|'''Естественный отбор''' – это совокупность биологических процессов, обеспечивающих дифференцированное воспроизведение генетической информации в популяциях.}}
+
өзгөргүчтүккө кызмат кылган, ыктымал процесс.}}
−
:{{bib|'''Стабилизирующий отбор''' ''(центростремительной отбор)'' – суммарный результат действия двух и более направлений движущего отбора в пользу одного гено/фенотипа или группы генотипов со сходным фенотипом.}}
+
:{{bib|'''Мутациялык процесс''' – бул, популяциядагы ар түрдүү
−
:{{bib|'''Дизруптивный отбор''' ''(центробежный отбор)'' – суммарный результат действия двух и более направлений движущего отбора в пользу двух и более равноприспособленных гено/фенотипов или групп генотипов со сходными фенотипами.}}
+
мутациялардын: гендик, хромосомдук жана геномдук
−
:{{bib|'''Половой отбор''' – форма естественного отбора, основан­ная на соперничестве особей одного пола за спаривание с особями противоположного пола.}}
+
процесстердин пайда болуу процесси.}}
−
:{{bib|'''Частотно-зависимый отбор''' – форма отбора, обусловленная зависимостью приспособленности гено/фенотипа от его частоты в популяции.}}
+
:{{bib'''|Ген дрейфи''' – популяциядагы кокусунан, багытталбаган
−
:{{bib|'''Видообразование''' – это качественный этап эволюционного процесса. Это означает, что образованием видов завершается микроэволюция и начинается макроэволюция.}}
+
аллелдердин жыштыгынын өзгөрүүлөрү.}}
−
:{{bib|'''Дивергенция''' ''(от лат. divergo – отклоняюсь, отхожу)'' – это расхождение признаков организмов в ходе эволюции разных групп (филетических линий), возникших от одного предка}}
+
:{{bib|'''Табигый тандалуу''' – бул, популяциядагы генеткалык ар
−
:{{bib|'''Микроэволюцией''' называется совокупность эволюционных процессов внутри видов}}
+
кандай маалыматты камсыз кылган, биологиялык
−
:{{bib|'''Макроэволюция''' – это совокупность эволюционных преобразований, протекающих на уровне надвидовых таксоно}}
+
процесстердин жыйындысы.}}
−
:{{bib|'''Онтогенез''' – это индивидуальное развитие организма, в ходе которого происходит преобразование его}}
+
:{{bib|'''Стабилизиялык тандоо (борборлошуучу тандоо)''' –
 +
кыймылдатуучу тандоого багытталган бир
 +
генотиптин\фентиптин пайдасына же генотиптин тобуна
 +
окшош фенотиптин эки же андан көп таасирдин суммалык
 +
жыйынтыгы.}}
 +
:{{bib|'''Дизруптивдик тандоо (борбордон качуу тандоо)''' - эки же
 +
андан көп бирдей ылайыкташтырылган генотиптер /
 +
фенотиптер жана ушул сыяктуу мумкүн болгон топтордун
 +
генотибинин пайдасына динамикалык тандоонун эки же
 +
андан көп багыттар боюнча иш-аракеттердин жалпы
 +
жыйынтыгы.}}
 +
:{{bib|'''Жыныстык тандоо''' – табигый тандалууда карама-каршы
 +
жыныстагы организмдердин куут үчүн бир жыныстагы
 +
организмдердин атаандаштык негизиндеги формасы.}}
 +
:{{bib|'''Жыштык -көз карандылык тандоо''' – популяциядагы
 +
гено\фенотиптин ыңгайланышууга болгон жыштыгынын
 +
көз карандылыгынын тандалууусунун шартталган
 +
формасы.}}
 +
:{{bib|'''Түр пайда болуу''' – бул, эволюциялык процесстин сапаттык
 +
этабы. Мында түрдүн пайда болушу микроэволюция менен
 +
аяктайт, ал эми макроэволюция менен башталат дегенди
 +
билдирет.}}
 +
:{{bib|'''Дивергенция (лат. divergo – кароосуз калган, мен жолго)'''
 +
–бул, орток, бир атадан келип чыккан ар кандай топтордун (phylogenetic саптар) өнүгүшүнүн жүрүшүндө организмдин
 +
айырмачылыктары.}}
 +
:{{bib|'''Микроэволюция деген''' - түр ичиндеги эволюциялык
 +
процесстердин жыйындысы.}}
 +
:{{bib|'''Макроэволюция''' – бул, түрдүн үстүнкү таксондук
 +
деңгээлде жүргөн эволюциялык кайра жаралуунун
 +
жыйындысы.}}
 +
:{{bib|'''Онтогенез''' – бул, организмдин кайра жаралуусундагы
 +
жекече өрчүүсү.}}
  
−
'''Филогенезили''' '''«филогения» исторического развития живых организмов: как всего органического мира Земли, так и отдельных таксонов'''
+
'''Филогенез же''' '''«филогения» - жер бетиндеги бүткүл
 +
органикалык дүйнөнүн, ошондой эле жеке таксондор
 +
катары жандуу организмдин тарыхый өрчүүсү.'''
  
−
:{{bib|'''Ценогенезы'''– это приспособления к эмбрионально-личиночным стадиям (адаптивные признаки зародышей), которых не было у предковых форм}}
+
:{{bib|'''Ценогенездер''' – бул, ата - баба муундарында болбогон,
−
:{{bib|'''Рудиментами''' называются органы, которые не имеют никакой функции или имеют функцию, отклоняющуюся от их строения.}}
+
личинка- эмбриондук стадияга (түйүлдүктөрдүн ийкемдүү
−
:{{bib|'''Атавизмами''' - структуры, которые по стечению обстоятельств образовались у отдельных индивидуумов одного вида и которые призваны напомнить о предполагаемых более ранних филогенетических стадиях развития, называются}}
+
өзгөчөлүктөрү) ыңгайланышкан форма.}}
−
:{{bib|'''Генотип''' — это совокупность всех генов организма, являющихся его наследственной основой.}}
+
:{{bib|'''Рудимент деп''', эч кандай кызмат же алардын курамынан
−
:{{bib|'''Фенотип''' — совокупность всех признаков и свойств организма, которые выявляются в процессе индивидуального развития в данных условиях и являются результатом взаимодействия генотипа с комплексом факторов внутренней и внешней среды}}
+
четтеп өзгөчөлөнгөн органдар.}}
 +
:{{bib|'''Атавизм''' –бир түрдөгү организмдерде кокустан пайда
 +
болгон структуралар жана мурункуну эске салган
 +
филогенеткалык стадиядагы өрчүү.}}
 +
:{{bib|'''Генотип''' — тукум куучулук негизде болгон, ар бир
 +
организмдин гендеринин жыйындысы.}}
 +
:{{bib|'''Фенотип''' —организмдин жеке өрчүүсүндө шарттарга
 +
аныкталган, бардык өзгөчөлүктөрү жана касиеттеринин
 +
татаал топтому болуп, тышкы чөйрө менен генотиптин өз
 +
ара натыйжасы.}}
 
<div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
 
<div class="light" style="float:right;>[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
  
−
== Полезные ссылки ==
+
== Пайдалуу шилтемелер ==
−
{{bib|1. Заключение, Список используемой литературы - Концепции. http://vuzlit.ru/136511/zaklyuchenie (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
{{bib|1. Жыйынтыктоо, пайдаланган адабияттардын тизмеси
−
{{bib|2.Происхождение человека - Использованная литература... http://www.xserver.ru/user/prois/index.shtml (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
–Концепциялар. http://vuzlit.ru/136511/zaklyuchenie (дата обращения: 29.03.2018)}}
−
{{bib|3.Эволюция человека. Обезьяны, нейроны и душа. https://scisne.net (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
{{bib|2.Адамдын келип чыгышы – Пайдаланган адабияттар... http://www.xserver.ru/user/prois/index.shtml (дата обращения: 29.03.2018)}}
−
{{bib|4 Кроссворд «Возникновение жизни на Земле. http://biouroki.ru/crossword/biologiya-9-klass-sonin/vozniknovenie.html (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
{{bib|3.Адамдын эволюциясы. Маймылдар, нейрондор жана жан. https://scisne.net (дата обращения: 29.03.2018)}}
−
{{bib|5.Гипотезы возникновения жизни на Земле — Iteach https://studopedia.ru/14_13209_kontseptsii-proishozhdeniya-zhizni-na-zemle-gipotez.html (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
{{bib|4 Кроссворд «Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу. http://biouroki.ru/crossword/biologiya-9-klass-sonin/vozniknovenie.html (дата обращения: 29.03.2018)}}
−
{{bib| 6.Кроссворд «Возникновение жизни на Земле» https://studfiles.net/preview/6747149/page:3/ (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
{{bib|5.Жер бетинде тиричиликтин пайда болуу божомолу— Iteach https://studopedia.ru/14_13209_kontseptsii-proishozhdeniya-zhizni-na-zemle-gipotez.html (дата обращения: 29.03.2018)}}
 +
{{bib| 6.Кроссворд «Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу» https://studfiles.net/preview/6747149/page:3/ (дата обращения: 29.03.2018)}}
  
  
−
== Бибилиография ==
+
== Бибилиография. ==
−
{{bib|1. Гипотезы возникновения жизни на Земле http://coolreferat.com/Гипотезы (дата обращения: 29.03.2018)}}
+
{{bib|1. Жер бетинде тиричиликтин пайда болуу божомолу http://coolreferat.com/Гипотезы (дата обращения: 29.03.2018)}}
−
{{bib| 2. Происхождение человека - Использованная литература http://www.xserver.ru/user/prois/6.shtml 29.03.2018)}}
+
{{bib| 2. Адамдын келип чыгышы – Пайдаланылган адабияттар http://www.xserver.ru/user/prois/6.shtml 29.03.2018)}}
−
{{bib| 3.ЛИТЕРАТУРА - Происхождение жизни на Земле https://xreferat.com/10/1778-1-proishozhdenie-zhizni-na-zemle.html 29.03.2018)}}
+
{{bib| 3.Адабият – Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу https://xreferat.com/10/1778-1-proishozhdenie-zhizni-na-zemle.html 29.03.2018)}}
−
{{bib| 4.Заключение, Список используемой литературы - Концепции...https://vuzlit.ru/136511/zaklyuchenie 29.03.2018)}}
+
{{bib| 4.Жыйынтыктоо, Пайдаланылган адабияттардын тизмеси - Концепциялар...https://vuzlit.ru/136511/zaklyuchenie 29.03.2018)}}
−
{{bib| 5.Возникновение жизни на земле - Список использованной литературы -...https://otherreferats.allbest.ru/biology/00051682_0.html 29.03.2018)}}
+
{{bib| 5.Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу – Пайдаланылган адабияттардын тищмеси https://otherreferats.allbest.ru/biology/00051682_0.html 29.03.2018)}}
−
{{bib| 6.Происхождение жизни на земле https://interesnosti.com/1117951660756568438/9-teorij-proishozhdeniya-zhizni-na-zemle/ 29.03.2018)}}
+
{{bib| 6.Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу https://interesnosti.com/1117951660756568438/9-teorij-proishozhdeniya-zhizni-na-zemle/ 29.03.2018)}}
−
{{bib| 7.Происхождение человека - Использованная литература http://w.ipages.ru/ 29.03.2018)}}
+
{{bib| 7.Адамдын келип чыгышы – Пайдаланылган адабияттар  http://w.ipages.ru/ 29.03.2018)}}
−
{{bib| 8.Список литературы / Эволюция человека. В 2 книгах. Книга 1....http://ours-nature.ru/lib/b/book/1213814452/69 29.03.2018)}}
+
{{bib| 8.Адабияттардын тизмеси / Адамдын эволюциясы. 2 китепте.http://ours-nature.ru/lib/b/book/1213814452/69 29.03.2018)}}
−
{{bib|  9.Список литературы / Эволюция человека. Обезьяны, нейроны и душа //...http://www.libros.am/book/read/id/362895/slug/obezyany-nejjrony-i-dusha 29.03.2018)}}
+
{{bib|  9.Пайдаланылган адабияттар / Адамдын эволюциясы. Маймылдар, нейрондор жана жан http://www.libros.am/book/read/id/362895/slug/obezyany-nejjrony-i-dusha 29.03.2018)}}
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;">[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
 
<br clear=all /><div class="light" style="float:right;">[[#Начало|В начало]]</div><br clear=all />
 
</div>
 
</div>
Строка 153: Строка 314:
 
<div class="sbstyle">
 
<div class="sbstyle">
 
<div class="row">
 
<div class="row">
−
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Знак зодиака и продолжительность жизни</div>
+
<div class="large-10 small-10 large-centered small-centered columns rubric">Жылдыздар жана жашоо узактыгы</div>
 
</div>
 
</div>
  
−
{{center|[[Файл:Лайфхак.docx.png|350px|Знаки зодиака]]}}
+
{{center|[[Файл:Лайфхак.docx.png|350px|Топ жылдыздар]]}}
−
Любопытные статистические данные получили ученые, исследовавшие взаимосвязь между продолжительностью жизни и знаком зодиака, под которым родился человек.
+
Адам төрөлүп, ага ылайык өмүр сүрүүнүн жана жылдызынын ортосундагы байланышты изилдеген илимпоздор тарабынан кызыктуу статистика алынган. Алар 60тан  ашуун кишинин төрөлүү  жана өлүм жылдыз курма белгилери боюнча маалыматтарды чогултушкан. Окумуштуулар маалыматтарды, китепкана бөлүмүн ачуу түрлөрүнөн, диний китептерден, ал тургай, мүрзөлөрдөн алышкан. Качан, компьютерден алынган 5000 алгачкы мөөнөт менен программаланган, өмүр сүрүүнүн жана зодиакка тиешелүү белгилеринин мамилесин көрсөткөндө  абдан таң калышкан. Кийинки алынган маалыматтар эч нерсе берген жок... Бир нече америкалык жогорку окуу жайларынын социологдорунун кайра текшеруусу да, эч кандай жыйынтык берген эмес. Ошонтип:
−
Были собраны, а затем расписаны по знакам зодиака даты рождения и смерти более 60 тысяч человек. Информацию ученые черпали из энциклопедий, библиотечных формуляров, церковных книг и даже из надгробных плит. И очень удивились, когда компьютер, запрограммированный на 5 тысяч первых дат, показал выразительную зависимость между продолжительностью жизни и соответствующими знаками зодиака. Дальнейшее увеличение количества информацией в принципе ничего не изменило...
 
−
Группа социологов из нескольких американских университетов перепроверила эти данные. Результаты оказались . идентичными прежним выводам. Итак:
 
  
 
<div class="textblock">
 
<div class="textblock">
  
−
== '''Жизнь до рождения''' ==
+
== '''Төрөлгөнгө чейинки жашоо''' ==
  
 
</div>
 
</div>
  
−
В 40-50-е годы прошлого века ученые открыли, что эмоции, пережитые беременной женщиной, отражаются не только на родившемся ребенке, но и зародыше. Но это было, так сказать, открытие на «кончике пера». И только к середине 60-х годов, когда медицина стала располагать более совершенным оборудованием, это предположение нашло экспериментальное подтверждение. В это время были получены неопровержимые данные, что зародыш обладает слуховыми, сенсорными и другими реакциями.
+
Өткөн кылымдын 40-50-жылдарында, илимпоздор, кош бойлуу аялдын башынан өткөргөн сезимдери, төрөлө элек баланын  гана эмес, ошондой эле түйүлдүккө да чагылдырарын байкашкан. Бирок, мындай ачылыш, "калем саптын учундай эле." 60-жылдардын аралыгында гана медицинанын жабдуулары жогору боло баштаганда, бул идея эксперимент жолу менен ырасталган. Бул учурда, түйүлдүктүн угуууга, сезүүгө жана башка реакцияларга ээ болгону боюнча маалыматтар алынган.
−
 
 
−
{{center|[[file:Rojdenie24.jpg|300px|Ребёнок на 6-й неделе]]}}
 
  
−
Уже на шестой неделе внутриутробной жизни ребенок способен к чрезвычайно сложным действиям. В восемь недель он не только без помех двигает головой, руками и торсом, но и использует эти движения как примитивное средство выражения чувств, вкусов, симпатий и антипатий. Ребенок, находясь во чреве матери, больше всего не любит, когда его трогают. В два с половиной месяца он начинает отодвигаться, когда врач надавливает на живот беременной. В четыре месяца ребенок хмурит брови, щурит глаза и гримасничает. Кстати, как раз в этом возрасте формируются и его основные рефлексы. Если погладить ему веки, он зажмуривается, вместо того, чтобы всем корпусом отпрянуть назад, как он делал раньше. Если погладить ему губы, он начинает делать сосательные движения. Ребенок боится холодной воды — если мать выпьет ее, он тут же ответит резкими толчками ног. Но самое поразительное в том, что у него проявляются ярко выраженные вкусы. Стоит добавить сладости в его «меню» (нормальная околозародышевая жидкость содержит мало сладких веществ) — он потребует еще. Но стоит добавить масло с привкусом йода, — не только будет сопротивляться такому питанию, но и сделает гримасу недовольства.
+
{{center|[[file:Rojdenie24.jpg|300px|6 жумалык бала]]}}
  
−
{{center|[[file:Hqdefault.jpg|400px|24-й недели ребенок]]}}
+
Түйүлдүктүн өмүрү алтынчы жумада, өтө татаал иш-аракеттерди жасаганга жөндөмдүү болот. Сегиз жумада, башын ийкемдүү гана кыймылдатпастан, тулку бою менен да түрткү берип, ошондой эле жөнөкөй сезимдери болот. Бала эненин курсагында жатканда, көбүн эсе, кол тийгизгенди жактырбайт. Эки жарым айдын ичинде,  дарыгер кош бойлуунун ичин басканда, бала кыймылдап баштайт. Төрт айлык ымыркай, кашын серип, көзүн кыса баштайт. Айтмакчы, ушул куракта анын негизги  рефлекстери калыптанат. Эгерде баланы  көзүн сылап койсо, мурункудай артка кетенчиктебестен, көздөрүн кыса баштайт. Эгер анын оозун сылап койсо, анда ал соруу кыймылдарды жасай баштайт. Бала муздак суудан коркот - энеси аны ичкен болсо, анда ал ошол замат  бутунун тез кымылдатуусу менен жооп берет.Эң негизги таң каларлыгы –даам сезүүсү айкын байкалат. Анын тамагына («менюсуна») (түйүлдүк аралык суюктук таттууну аз камтыйт) таттуу кошуп койсо, ал, сууну дагы талап кыла баштайт. Эгерде, тамакка йоддун даамын кошуп койсо, буга каршылык гана көрсөтүп тим болбостон, ага нааразычылык кылганы байкалат.
  
−
Начиная с 24-й недели ребенок постоянно реагирует на шумы, которых вокруг него немало. Он даже слышит голос матери, отца. Но ритмичное сердце матери доминирует над всеми шумами. Пока этот ритм не меняется, ребенок чувствует себя в безопасности. Подсознательное воспоминание о биении материнского сердца, по-видимому, объясняет тот факт, что после рождения ребенок успокаивается, как только его берут на руки или когда он слышит тиканье часов. Зрение не родившегося ребенка развивается более медленно, чем слух, хотя нельзя сказать, что он ничего не видит. Начиная с шестой недели, он реагирует на свет. Например, солнечный. Его реакция на световой луч, направленный на живот матери, чаще всего выражается отворачиванием головы или подпрыгиванием.
+
{{center|[[file:Hqdefault.jpg|400px|24 жумалык ымыркай.]]}}
−
В 1925 году американский биолог и психолог У. Кэннон доказал, что страх и беспокойство ведут к появлению в крови животных и людей особых химических соединений — катехоломинов. У беременной женщины эти вещества с кровью матери проникают в плаценту, в результате чего ребенок начинает проявлять беспокойство. А на шестом или седьмом месяце беременности ребенок уже способен поразительно тонко различать реакции и чувства матери и, что еще важнее, он начинает действовать в соответствии с ними. За несколько месяцев до рождения мать и ребенок приступают к синхронизации своих биоритмов и взаимных реакций. Выражается это, например, в том, что женщины-«жаворонки» рожают детей, просыпающихся рано утром, а женщины-«совы» — детей, засыпающих поздно вечером.
 
  
−
Из всего выше изложенного следует сделать вывод, что еще до рождения ребенок познает мир, в котором он окажется через некоторое время, пытаясь дифференцировать его позитивные и негативные факторы.
+
Баланын 24 жумасынан баштап, тегерегиндеги көптөгөн ызы чууга жооп бере баштайт. Ал тургай, ата- эне үнүн угат. Бирок, эненин ритмикалык жүрөк согуусу, ызы -чууга басымдуулук кылат.Бул ритм өзгөргөнгө чейин, бала өзүн кооптуу сезет.Бала төрөлгөндөн кийин эненин жүрөгүнүн согушун эстеп калат, кыязы, сааттын жебесинин какканы сыяктуу баланы колго алаар замат мемиреп тынчтанат. Төрөлө элек баланын көрүүсү, угуусуна салыштырмалуу, жай өрчүйт, бирок, аны эч нерсе көрбөйт деп айтууга болбойт.  Алтынчы жумасынан
−
Человек произошел?..
+
баштап жарыкка жооп кайтарат, мисалы, күн нуруна. Эненин курсагына багытталган жарыкка, анын көбүнчө башынын кыймылдашы  менен билдирет. 1925- жылы, америкалык биолог жана психолог –У.Кэннон, жаныбарларда жана адамдагы коркуу жана тынчсыздануусу, алардын канында өзгөчө химиялык кошулманын –катехоломиндин пайда болушу менен далилдеген. Кош бойлуу аялдарда, бул заттар эненин каны менен тондун ичине кирип, баланы тынчсыздандырат. Ал эми кош бойлуу алтынчы же жетинчи айларда, бала эненин ар кандай реакциясын айырмалай баштайт жана ага карата жооп берет. Эне жана бала төрөлгөнгө чейин эле бир нече айга чейин, алардын ритмдеринин жана өз ара мамилеси мезгилдештириле баштайт. Ал, мисалы, аял «торгойлор» -баланы эртең менен эрте төрөйт, ал эми, аял «үкү» -баланы түнкүсүн төрөйт.
−
Поразительное отличие человеческого рода от всех остальных животных обусловлено одним органом — мозгом. Ну а поскольку он стал развиваться, стала развиваться и человеческая культура: использование огня, каменных орудий труда, язык. Все это относится примерно к 35 тысячам лет до н.э. Все антропологические находки доказывали, что возраст homo sapiens (человека разумного) — примерно 1 млн. лет, а возраст человеческой цивилизации — около 10 тысяч лет. Однако факты, собранные за последние 150 лет, указывают на появление людей с современной анатомией и развитым интеллектом сотни миллионов лет назад.
+
Бардык Жогоруда айтылгандан төмөндөгүдөй жыйынтык чыгарса болот: бала төрөлө электе эле, дүйнөнү кабылдап, анын оң жана терс таасирин айырмалайт деген тыянак чыгарса болот.
−
Итак, что же это за факты?
+
Адам эмне болгон? ...
−
В XIX веке во время золотой лихорадки в Калифорнии производились горные разработки. Находили здесь останки скелетов, наконечники стрел и др. Возраст этих горных пород датировался неоценом, то есть 50 млн. лет!
+
Адамзаттын, башка бардык жандыктардан айырмасы -бир гана органы –мээси.Ал өрчүгөндө, анын маданияты:отту, таш куралдарды пайдалануу, тили, мына ушулардын баары, мисалы, б.з.ч.35 миң жылдар мурун колдонулган. Бул жаш хомо сапиенс далилдеген бардык антропологиялык табылгалар (хомо сапиенс) -1 млн.жыл, адам маданиятынын курагына, болжол менен  -10 миң жыл.  
−
Найдена золотая цепь в куске каменного угля, появившемся до динозавров. Куску — 300 млн. лет.
+
Ошондой болсо да, акыркы 150 жылдан бери чогултулган далилдер, жүз миллиондогон жыл мурун,заманбап анатомиясы жана жогорку акылы менен адамдардын көрүнүшү менен
−
В Северной Германии найдены останки копий, сделанными в соответствии с современными аэродинамическими представлениями: центр тяжести у них располагался на расстоянии 1/3 от начала. Копьям — 400 тыс. лет.
+
сунушталат.Ошондуктан, ал чындык кандай? XIX кылымда, алтын камыш мезгилинде Калифорнияда, тоо-кен казып алуу өндүрүлгөн.Бул жерде, сөөктөрдүн калдыктары жана башкалар табылган. Бул тоо- тектердин жашы -50 млн жыл болгон! Динозаврлар пайда болгонго чейинки таш көмүрдүн бир сындырымынан алтын чынжыр табылган.Ал сындырымга -300 млн жыл болгон. Германиянын түндүгүндө, көчүрмөлөрү заманбап аэродинамикалык түшүнүктөрүнө ылайык, калдык: тартылуу борбор башынын 1/3 аралыкта болгону табылган. Найзаларга -400 мин жыл.
  
−
{{center|[[file:Image25.jpg|400px|Следы динозавров и человека]]}}
+
{{center|[[file:Image25.jpg|400px|Глен Роуздун издеринин калдыгы]]}}
  
−
В 60-х годах XX века российские ученые О. Бадер и П. Ефименко открыли стоянки человека из древнего палеолита (1,5 млн. лет).
+
Динозаврлардын жана адамдын издери.
−
Находки следов динозавров и человека в Техасе и горах Туркмении выдвинули гипотезу, что динозавров... съели люди. По крайней мере, не исключено, что человек существовал во времена динозавров.
+
XX кылымдын 60-жылдарында, орус окумуштуулары A. Baдер жана П.Ефименко байыркы палеолиттен (1,5 млн жыл) адамдын калдыгын тапкан. Түркмениянын тоолорунан жана Техастан адамдын калдыктарынын издери табылып,адамдар динозаврларды жеп салган деген божомолдоор ойлоп чыгарылган. Киши -динозаврлар жашаган убакта болгон деген божомолдоолор бар. Геолог Л.Рогазани, тоо этегиндеги Калле-де-Вентого жакын, Бреши (Туштук италия Альпы) 3-4 млн жыл мурунку чөгүп кеткен адамдын скелети табылган. Скелетти, анатом, Джузеппе Серджи изилдеген. Ал кылымдар мурун эле, бүт үй-бүлөсү менен жоголгон деп аныктаган. Аялдын сөөгү деңиз түбүндөгү баткакка түшүп калган, ошондуктан,  
−
Геолог Л. Рогазани у подножия холма Калле-де-Венто близ Брешии (Южные Итальянские Альпы) нашел скелеты утонувших 3-4 млн. лет назад людей. Скелеты обследовал анатом Джузеппе Серджи. Он определил, что давно погибла целая семья. Скелет женщины полностью сохранился, так как попал в донный ил моря, плескавшегося 3-4 млн. лет назад у Южных Альп. Сейчас этот ил — метровый слой глины под двухметровым слоем железисто-красной глины-феррето и желтого песка. Глубокая глина полностью сохранила очередность слоев.
+
сөөк, болжол менен 3-4 млн жыл мурун Чыгыш  Түштүк Альпыда сакталып калган. Азыр бул баткак, метрдик чопо катмар жана сары таш кумдун астында жатат.Терең чопо, толугу менен катмарларды сактап калган. 1850-жылы, Савона (Италия), адамдын скелети, мурдагы кыпындардын алдында ылайга кирип калган калдыгы табылган. Эң кызыктуусу - денеси, кере жайылган абалда, колу алдыга сунулуп,башы –алдыга созулуп ал эми тулку бою сууга түшкөн адамга окшоп –бутунун жогору жагында жайгашканы болгон. Айтыш кыйын эң байыркы убакта, адамдарды ушундай абалда коюлганы. Учурдан пайдаланып, илимий адамдардын айткандарына таянып, адамдын  сөөктөрү заманбапка таандык, анткени, алар теги боюнча азыркы болуп саналат, деп билдиришти. Бирок, алар байыркы катмарга келип калганы –башка суроо.У.Буллос, Рокке Эстл конушунда (Кентукки) жана доктор К.Джилморо, Пенсильвани жана Миссуринин жогорку карбон катмарларынан, 320 млн. жыл мурунку арткы буту менен ары- бери басып жүргөн адамдарга окшошгон жандыктардын калдыктары табылган. Бул -жерде-сууда жашоочулар доору болгон. Буллос,  ар бир издин беш манжасын жана өзүнчө бармактары бар экенин жазган. Бармактары, адамдардыкы сыяктуу,манжалары жайылган, бут кийим эч качан кийбегени аныкталган. 1856-жылы, Штрекенин алтын кен шахтасынын, Туолама аймагынын 55 метр тереңдигинен, таш идиш табылган. Анын жашы 33-55 млн. жыл болгон лава аба мейкиндигинин астындагы шагыл катмарынан табылган. Акыркы 150 жылдарда мрамор кесиндилери (АКШ), девон кумдуктарында (Шотландия), мык табылган ж.б. Жогорудагы айтылгандардан,  төмөнкүдөй
−
Скелет человека из Савоны (Италия), найденный в 1850 году, тоже попал в глину ранее бывшую илом. Пласт расположен на трехметровой глубине под слоем кварцевого песка. Удивительно то, что тело Находилось в распростертом положении, руки вытянуты вперед, голова — вперед и вниз, а туловище находилось выше ног, как у человека в воде. Вряд ли так хоронили людей в древности. По этому поводу научные авторитеты сказали, что, поскольку кости принадлежат современному типу человека, то по происхождению они современны. А вот как они попали в древние слои— вопрос другой.
 
−
У.Буллос на песчаных пляжах в округе Рокке Эстл (Кентукки) с доктором К.Джилмором в Пенсильвании и Миссури обнаружил в слоях верхнего карбона, который начался 320 млн. лет назад (!), следы существа, ходившего на задних лапах и чья ступня была чрезвычайно похожа на человеческую. Это была эпоха амфибий. Буллос писал, что у каждого отпечатка ступни было пять пальцев и отдельный свод. Пальцы растопырены, как у человека, который никогда не носил обуви.
 
  
−
В 1856 году в Штреке золотоносной шахты в Столовой горе округа Туолама на глубине 55 метров была найдена каменная ступа с пестиком. Ее нашли в слое гравия под лавовым сводом, возраст которого 33-55 млн. лет.
+
жыйынтыктан жалгыз гана:  адамдын жаралышы боюнча, Ч.Дарвиндин буга чейинки теориясында -бир нерсе туура эмес деп айтуу гана калат.
−
В течение последних 150 лет были также найдены буквы на куске мрамора (США), гвоздь в Девонском песчанике (Шотландия) и т.д. Вывод, который следует из всего вышеизложенного, однозначен: в теории Ч.Дарвина о происхождении человека, мягко говоря, что-то не так. Что не так? — это уже вопрос исследователям.
+
Эмне туура эмес? - бул маселе изилдөөчүлөрго калат.
 
</div>
 
</div>
  

Версия 06:27, 13 мая 2018

Теории происхождения жизни на Земле Как выглядела первобытная Земля? Теория биогенеза Теория панспермииЭволюция человека. Глоссарий Полезные ссылки Бибилиография

Биология. Эволюция

Эволюция

Биологиялык эволюция деген эмне? Эволюция термин – ачып жайуу дегенди түшүндүрөт. Термин. швеция зоологу Шарль Боннэ (1720-1793), партеногенетикалык мителердин өрчүүсүндө байкаган. Ал жаңы төрөлгөн ургаачыларда келечек муундун башталмасы бар экенин байкаган. Окумуштуу, ургаачы организмдеги жаңы пайда болгон келечек муунда бардык белгилер бар деп аныктаган. Бул, органикалык дүйнө - жаратылыштын төмөнкү формасынан жогоркуга өтүү гипотезасын бүт дүйнөгө тараткан. Илимпоздорго, жандыктардын иштеп чыгуу идеясы дал келип, ошондон бери бул термин пайдаланып келет. Биологиялык эволюция, өзүнөн маанилүү белгилеринин бир катар башка тарыхый жараяндардын айырмаланып турат. Биринчиден, түрдүү организмдерде милдеттүү түрдө, алардын шарттарына ылайык экенин көрсөткөн ылайыкташма мүнөзгө ээ. Эволюциянын бир катар муунунда организмдин ар бир регенерациясы, ал тургай, буга чейинкисине салыштырмалуу айырмаланып турат. Органикалык дүйнөнүн өнүгүүсу кайтарылгыс болуп саналат, ошондуктан, тукум курут болгон жаныбарлар жана өсүмдүктөр эч качан жаралышпайт. Органикалык эволюция – организмдердин, түрдүн, алардын биргелештигинин жана биосферанын бүтүндөй өзгөрүү багыты түрүндөгү жандуу жаратылыштын тарыхый процесси.

  • Космостук жаралуу.
  • РНК дүйнөсүнүн теориясы.
  • Биохимиялык эволюция.
  • Панмпермия теориясы.
  • Жансыз теория.
  • Креационизм.
  • Креационизм.
  • Дарвиндин теориясын жана креационизмди салыштыруу.
  • Дарвиндин теориясынын эвоюциясы.

Жер бетинде тиричиликтин келип чыгуу теориясы.

Жер жүзүндө тиричиликтин келип чыгышы- заманбап табигый таануу илиминдеги бир кыйла татаал, ошол эле учурда актуалдуу жана кызыктуу суроо. Жер, балким 4,5-5 млрд. жыл мурун ири космостук топурактан, кызыл-ысык бөлүкчөлөрдөн пайда болгондур. Алардан атмосферага суу буусу бөлүнүп чыгып, ал эми атмосферага акырындык менен миллиондогон жылдарда жерди акырындап муздаткан жамгыр түрүндөгү суу пайда болгон. Жер кыртышынын тереңдигинде океан пайда болгон. Анда болжол менен 3,8 млрд. жыл мурда алгачкы тиричилик жаралган.


В начало

Алгачкы Жер бети кандай болгон?

4 миллиард жылга артка кайрылалы. Атмосферада эркин кычкылтек жок, ал кычкыл гана болгон. Жер бетинде дээрлик шамалдын үнүнөн башка эч кандай үндөр, метеориттердин жана суунун шарпылдаганы гана угулуп турган. Өсүмдүктөр, жаныбарлар, бактериялар жок болгон. Балким, Жер бетинде тиричилик пайда болоордо ушундай болгондур? Бул маселе көптөн бери көптөгөн изилдөөчүлөрдү тынчыздандырып келген, ошого байланыштуу алардын ойлору өтө айырмаланат. Ошол учурда Жер бетинин шарттарынын күбөсү болуп тоо тектери болмок, бирок алар көп жылдан бери геологиялык жана жер кыртышынын кыймылдарынын натыйжасында кыйраган.

  • Алгачкы Жер
  • Жер кыртышындагы жылышуу.

Биз кыскача заманбап илимий идеяларды чагылдырган, жашоонун бир нече гипотезаларынын келип чыгышын талкуулап кетели. Стэнли Миллер жашоонун келип чыгуу маселесинин белгилүү адиси катары, жашоонун келип чыгышы жана анын эволюциясынын башталышы боюнча сөз кылсак, анда органикалык молекулалар өздөрүн пайда кылууга жөндөмдүү болгон структурадан пайда болгон деп айткан. Бирок, мындан башка суроолор: бул молекулалар кантип келип чыккан? Эмне учун алар өзун- өзү пайда кылууга жөндөмдүү болгон жана жандуу организмдин башталмасына түрткү болгон структурага топтолушкан? Бул үчүн кандай шарт керек болгон? Деген суроолор туулат. Жер бетиндеги жашоонун келип чыгышы жөнүндө бир нече теориялар бар. Мисалы, гипотезалардын кайсы биринде, тиричилик космостон жерге келген деген, бирок, буга эч кандай далилдер жок. Мындан тышкары, биз билген жашоо жер бетиндеги шарттарда өтө таң каларлыктай ыңгайланышканы.Балким, ал Жерден тышкары жер бети сыяктуу планетада пайда болгон. Бүгүнкү күндөгү окумуштуулар, тиричилик жер бетиндеги сууларда, пайда болгон деп эсептешет.


В начало

Биогенез теориясы.

Жашоонун келип чыгышы жөнүндө, биогенез теориясы чоң орунду ээлеп, ал жандуулар өжандуулардан гана келип чыккан дегенди түшүндүрөт. Бирок, көптөр, аны оор деп эсептешип, ал түп-тамырынан жандуулар жансызга каршылыгын жана тиричиликтин түбөлүктүк ойун илим четке кагат. Абиогенез - жашоонун келип чыгышы жөнүндөгү идеясы жана тиричиликтин келип чыгышынын алгачкы гипотезанын заманбап теориясы. 1924- жылы, белгилүү биохимик –А.С.Опарин, мындан 4- 4,5 млрд. жылдар мурун жер бетиндеги аммиактан, метандан, көмүр кычкыл газынан жана суунун буусунан жер бетинде атмосферанын күчтүү электр агымынын жардамы менен тиричиликтин келип чыгышына керектүү жөнөкөй органикалык кошулмалардан пайда болгон деген өзүнүн божомолун айтып кеткен. Академик Опариндин алдын ала айтканы негизделген. 1955- жылы, америкалык изилдөөчү, С.Миллер, газдардын жана буулардын аралашмасы аркылуу электрдик зарядды өткөрүү менен жөнөкөй май кислотаны, карбамидди, уксус жана кумурска кислотасын алган. Демек, XX кылымдын ортосунда, белок сыяктууларды абиогендик синтездөө жана башка органикалык заттарды алгачкы замандын шартында экспериментти ишке ашырган.

Панспермия теориясы.

Панспермия теориясы - бул органикалык кошулмаларды, микроорганизмдердин бир асман телосунан башкага өткөрүп берүү мүмкүнчүлүгү. Бирок, бул ааламдагы тиричиликтин жаралуусуна жооп бере албайт. 12-14 миллиард жылга туура Биг Бенг (Чооң жарлуу) теориясы боюнча, чектелген жаш ааламдын-учурунда, жашоонун келип чыгышын негиздеп берүү зарылчылыгы бар. Эгерде, эч кандай ядролор, электрондор жана химиялык заттар болбосо жана бул убакыт келгенге чейин, ал тургай элементардык бөлүкчөлөр да жок болгон. Андан бир канча көз ирмемде протондор, нейтрондор, электрондор пайда болуп, материя эволюция жолуна түштү. Бул теорияны негиздөө үчүн, НЛО нун бир нече жолу табиятта ракеталардын жана космостук объектилердин сүрөттөрүнө окшош пайда болгону, ошондой эле, келгиндер (инопланетяндар) менен жолугушуулар боюнча билдирүү болгон. Метеориттер жана кометалар боюнча материалдарды окууда, алардан көптөгөн тиричиликтин белгилери- цианогендер, синил. кислотасы жана органикалык кошулмалардын Жер бетине түшүшүнө мүмкүн чоң ролду ойногондур.

Эволюциянын синтетикалык теориясы.

(же заманбап эволюциянын синтези) – заманбап эволюция теориясы, ар кандай окуулардын (дисциплиналар), айрыкча генетика жана дарвинизмди синтези болуп саналат. Эволюциянын синтетикалык теориясы, ошондой эле, палеонтолгия, систематика, молекулалык биология жана башкаларга таянат. Синтетикалык теориянын эволюциясынын негизги жобосу. Синтетикалык теориянын эволюциясы –заманбап дарвинизм -40- жылдардын башында келип чыккан. Ал, заманбап генетиканын, экология жана классикалык дарвинизмдин негизинде иштелип чыккан органикалык дүйнөнүн эволюциясын көрсөтүп турган окуу болуп эсептелет. «Синтетикалык» деген термин, белгилүү англиялык эволюционер –Дж.Хакслинин китебинин «Эволюция: заманбап синтез» (1942-ж.) атынан аталган. Эволюциянын синтетикалык теориясынын иштелип чыгышына көптөгөн илимпоздор салыым кошкон. Эволюциянын синтетикалык теориясынын негизги жоболору төмөнкүлөр көрсөтүлүшү мүмкүн:

  • эволюциянын материалы катары – тукум куучу өзгөргүчтүк – мутация (жалпысынан ген) жана алардын айкалыштары кирет.
  • жашоо үчүн күрөштүн натыйжасында келип чыккан табигый тандоо – бул эволюциянын негизги кыймылдаткыч күчү болуп эсептелет.
  • Эволюциянын эң кичине бирдиги болуп –популяция саналат.

Эволюция –багыттоочу эмес мүнөздө, башкача айтканда, кайсы бир аяккы максатка жетүү багытка баруу эмес. Эволюциянын синтетикалык теориясы, эволюциянын терең механизмин ачып, жандуу организмдердин жаңы фактыларын жана далилдерин топтоп, көптөгөн биологиялык илимдердин айкалыштарын маалымдады. Ошондой болсо да, эволюциянын синтетикалык теориясы (же неодарвинизм) Ч.Дарвиндин идеялары жана жетишкендиктери менен шайкеш келет.


В начало

Адамдын эволюциясы.

Адамдын эволюциясы


Глоссария.

Тиричиликтин келип чыгышы

Тиричиликтин келип чыгышы –жансыз жаратылыштын

тиричилик кылуу процесси. Жер бетиндеги тиричиликтин келип чыгышы ар кандай учурларда -биохимиялык жана

панспермия теория менен байланыштуу.
Жер бетинде абиогендик жол менен тиричиликтин

пайда болушу. (грек. «а» -тескери бөлүкчө, »биос» - жашоо) –жандуу организмдин органикалык эмес заттардан (жансыз) жаратылыштан пайда болушу, үч этап менен жүргөн деп, орустун окумуштуусу А.И.Опарин (1924-ж.) айткан. Окумуштуунун божомолунун негизинде Жер

бетинде тиричиликтин пайда болушу, дээрлик бардык. заманбап идеялар менен байланыштуу.

Эволюция

Креационизм – бул түзүү жөнүндөгү илим (лат. creatio –
түзүү).
Элементардык (башталгыч) эволюция факторлору – бул,

популяцияда жүрүүчү биринчилик ички популяциядагы

өзгөргүчтүккө кызмат кылган, ыктымал процесс.
Мутациялык процесс – бул, популяциядагы ар түрдүү

мутациялардын: гендик, хромосомдук жана геномдук

процесстердин пайда болуу процесси.
Шаблон:Bib'''
Табигый тандалуу – бул, популяциядагы генеткалык ар

кандай маалыматты камсыз кылган, биологиялык

процесстердин жыйындысы.
Стабилизиялык тандоо (борборлошуучу тандоо) –

кыймылдатуучу тандоого багытталган бир генотиптин\фентиптин пайдасына же генотиптин тобуна окшош фенотиптин эки же андан көп таасирдин суммалык

жыйынтыгы.
Дизруптивдик тандоо (борбордон качуу тандоо) - эки же

андан көп бирдей ылайыкташтырылган генотиптер / фенотиптер жана ушул сыяктуу мумкүн болгон топтордун генотибинин пайдасына динамикалык тандоонун эки же андан көп багыттар боюнча иш-аракеттердин жалпы

жыйынтыгы.
Жыныстык тандоо – табигый тандалууда карама-каршы

жыныстагы организмдердин куут үчүн бир жыныстагы

организмдердин атаандаштык негизиндеги формасы.
Жыштык -көз карандылык тандоо – популяциядагы

гено\фенотиптин ыңгайланышууга болгон жыштыгынын көз карандылыгынын тандалууусунун шартталган

формасы.
Түр пайда болуу – бул, эволюциялык процесстин сапаттык

этабы. Мында түрдүн пайда болушу микроэволюция менен аяктайт, ал эми макроэволюция менен башталат дегенди

билдирет.
Дивергенция (лат. divergo – кароосуз калган, мен жолго)

–бул, орток, бир атадан келип чыккан ар кандай топтордун (phylogenetic саптар) өнүгүшүнүн жүрүшүндө организмдин

айырмачылыктары.
Микроэволюция деген - түр ичиндеги эволюциялык
процесстердин жыйындысы.
Макроэволюция – бул, түрдүн үстүнкү таксондук

деңгээлде жүргөн эволюциялык кайра жаралуунун

жыйындысы.
Онтогенез – бул, организмдин кайра жаралуусундагы
жекече өрчүүсү.

Филогенез же «филогения» - жер бетиндеги бүткүл органикалык дүйнөнүн, ошондой эле жеке таксондор катары жандуу организмдин тарыхый өрчүүсү.

Ценогенездер – бул, ата - баба муундарында болбогон,

личинка- эмбриондук стадияга (түйүлдүктөрдүн ийкемдүү

өзгөчөлүктөрү) ыңгайланышкан форма.
Рудимент деп, эч кандай кызмат же алардын курамынан
четтеп өзгөчөлөнгөн органдар.
Атавизм –бир түрдөгү организмдерде кокустан пайда

болгон структуралар жана мурункуну эске салган

филогенеткалык стадиядагы өрчүү.
Генотип — тукум куучулук негизде болгон, ар бир
организмдин гендеринин жыйындысы.
Фенотип —организмдин жеке өрчүүсүндө шарттарга

аныкталган, бардык өзгөчөлүктөрү жана касиеттеринин татаал топтому болуп, тышкы чөйрө менен генотиптин өз

ара натыйжасы.
В начало

Пайдалуу шилтемелер

1. Жыйынтыктоо, пайдаланган адабияттардын тизмеси –Концепциялар. http://vuzlit.ru/136511/zaklyuchenie (дата обращения: 29.03.2018)
2.Адамдын келип чыгышы – Пайдаланган адабияттар... http://www.xserver.ru/user/prois/index.shtml (дата обращения: 29.03.2018)
3.Адамдын эволюциясы. Маймылдар, нейрондор жана жан. https://scisne.net (дата обращения: 29.03.2018)
4 Кроссворд «Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу. http://biouroki.ru/crossword/biologiya-9-klass-sonin/vozniknovenie.html (дата обращения: 29.03.2018)
5.Жер бетинде тиричиликтин пайда болуу божомолу— Iteach https://studopedia.ru/14_13209_kontseptsii-proishozhdeniya-zhizni-na-zemle-gipotez.html (дата обращения: 29.03.2018)
6.Кроссворд «Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу» https://studfiles.net/preview/6747149/page:3/ (дата обращения: 29.03.2018)


Бибилиография.

1. Жер бетинде тиричиликтин пайда болуу божомолу http://coolreferat.com/Гипотезы (дата обращения: 29.03.2018)
2. Адамдын келип чыгышы – Пайдаланылган адабияттар http://www.xserver.ru/user/prois/6.shtml 29.03.2018)
3.Адабият – Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу https://xreferat.com/10/1778-1-proishozhdenie-zhizni-na-zemle.html 29.03.2018)
4.Жыйынтыктоо, Пайдаланылган адабияттардын тизмеси - Концепциялар...https://vuzlit.ru/136511/zaklyuchenie 29.03.2018)
5.Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу – Пайдаланылган адабияттардын тищмеси https://otherreferats.allbest.ru/biology/00051682_0.html 29.03.2018)
6.Жер бетинде тиричиликтин пайда болушу https://interesnosti.com/1117951660756568438/9-teorij-proishozhdeniya-zhizni-na-zemle/ 29.03.2018)
7.Адамдын келип чыгышы – Пайдаланылган адабияттар http://w.ipages.ru/ 29.03.2018)
8.Адабияттардын тизмеси / Адамдын эволюциясы. 2 китепте.http://ours-nature.ru/lib/b/book/1213814452/69 29.03.2018)
9.Пайдаланылган адабияттар / Адамдын эволюциясы. Маймылдар, нейрондор жана жан http://www.libros.am/book/read/id/362895/slug/obezyany-nejjrony-i-dusha 29.03.2018)

В начало

Жылдыздар жана жашоо узактыгы
Топ жылдыздар

Адам төрөлүп, ага ылайык өмүр сүрүүнүн жана жылдызынын ортосундагы байланышты изилдеген илимпоздор тарабынан кызыктуу статистика алынган. Алар 60тан ашуун кишинин төрөлүү жана өлүм жылдыз курма белгилери боюнча маалыматтарды чогултушкан. Окумуштуулар маалыматтарды, китепкана бөлүмүн ачуу түрлөрүнөн, диний китептерден, ал тургай, мүрзөлөрдөн алышкан. Качан, компьютерден алынган 5000 алгачкы мөөнөт менен программаланган, өмүр сүрүүнүн жана зодиакка тиешелүү белгилеринин мамилесин көрсөткөндө абдан таң калышкан. Кийинки алынган маалыматтар эч нерсе берген жок... Бир нече америкалык жогорку окуу жайларынын социологдорунун кайра текшеруусу да, эч кандай жыйынтык берген эмес. Ошонтип:

Төрөлгөнгө чейинки жашоо

Өткөн кылымдын 40-50-жылдарында, илимпоздор, кош бойлуу аялдын башынан өткөргөн сезимдери, төрөлө элек баланын гана эмес, ошондой эле түйүлдүккө да чагылдырарын байкашкан. Бирок, мындай ачылыш, "калем саптын учундай эле." 60-жылдардын аралыгында гана медицинанын жабдуулары жогору боло баштаганда, бул идея эксперимент жолу менен ырасталган. Бул учурда, түйүлдүктүн угуууга, сезүүгө жана башка реакцияларга ээ болгону боюнча маалыматтар алынган.

6 жумалык бала

Түйүлдүктүн өмүрү алтынчы жумада, өтө татаал иш-аракеттерди жасаганга жөндөмдүү болот. Сегиз жумада, башын ийкемдүү гана кыймылдатпастан, тулку бою менен да түрткү берип, ошондой эле жөнөкөй сезимдери болот. Бала эненин курсагында жатканда, көбүн эсе, кол тийгизгенди жактырбайт. Эки жарым айдын ичинде, дарыгер кош бойлуунун ичин басканда, бала кыймылдап баштайт. Төрт айлык ымыркай, кашын серип, көзүн кыса баштайт. Айтмакчы, ушул куракта анын негизги рефлекстери калыптанат. Эгерде баланы көзүн сылап койсо, мурункудай артка кетенчиктебестен, көздөрүн кыса баштайт. Эгер анын оозун сылап койсо, анда ал соруу кыймылдарды жасай баштайт. Бала муздак суудан коркот - энеси аны ичкен болсо, анда ал ошол замат бутунун тез кымылдатуусу менен жооп берет.Эң негизги таң каларлыгы –даам сезүүсү айкын байкалат. Анын тамагына («менюсуна») (түйүлдүк аралык суюктук таттууну аз камтыйт) таттуу кошуп койсо, ал, сууну дагы талап кыла баштайт. Эгерде, тамакка йоддун даамын кошуп койсо, буга каршылык гана көрсөтүп тим болбостон, ага нааразычылык кылганы байкалат.

24 жумалык ымыркай.

Баланын 24 жумасынан баштап, тегерегиндеги көптөгөн ызы чууга жооп бере баштайт. Ал тургай, ата- эне үнүн угат. Бирок, эненин ритмикалык жүрөк согуусу, ызы -чууга басымдуулук кылат.Бул ритм өзгөргөнгө чейин, бала өзүн кооптуу сезет.Бала төрөлгөндөн кийин эненин жүрөгүнүн согушун эстеп калат, кыязы, сааттын жебесинин какканы сыяктуу баланы колго алаар замат мемиреп тынчтанат. Төрөлө элек баланын көрүүсү, угуусуна салыштырмалуу, жай өрчүйт, бирок, аны эч нерсе көрбөйт деп айтууга болбойт. Алтынчы жумасынан баштап жарыкка жооп кайтарат, мисалы, күн нуруна. Эненин курсагына багытталган жарыкка, анын көбүнчө башынын кыймылдашы менен билдирет. 1925- жылы, америкалык биолог жана психолог –У.Кэннон, жаныбарларда жана адамдагы коркуу жана тынчсыздануусу, алардын канында өзгөчө химиялык кошулманын –катехоломиндин пайда болушу менен далилдеген. Кош бойлуу аялдарда, бул заттар эненин каны менен тондун ичине кирип, баланы тынчсыздандырат. Ал эми кош бойлуу алтынчы же жетинчи айларда, бала эненин ар кандай реакциясын айырмалай баштайт жана ага карата жооп берет. Эне жана бала төрөлгөнгө чейин эле бир нече айга чейин, алардын ритмдеринин жана өз ара мамилеси мезгилдештириле баштайт. Ал, мисалы, аял «торгойлор» -баланы эртең менен эрте төрөйт, ал эми, аял «үкү» -баланы түнкүсүн төрөйт. Бардык Жогоруда айтылгандан төмөндөгүдөй жыйынтык чыгарса болот: бала төрөлө электе эле, дүйнөнү кабылдап, анын оң жана терс таасирин айырмалайт деген тыянак чыгарса болот. Адам эмне болгон? ... Адамзаттын, башка бардык жандыктардан айырмасы -бир гана органы –мээси.Ал өрчүгөндө, анын маданияты:отту, таш куралдарды пайдалануу, тили, мына ушулардын баары, мисалы, б.з.ч.35 миң жылдар мурун колдонулган. Бул жаш хомо сапиенс далилдеген бардык антропологиялык табылгалар (хомо сапиенс) -1 млн.жыл, адам маданиятынын курагына, болжол менен -10 миң жыл. Ошондой болсо да, акыркы 150 жылдан бери чогултулган далилдер, жүз миллиондогон жыл мурун,заманбап анатомиясы жана жогорку акылы менен адамдардын көрүнүшү менен сунушталат.Ошондуктан, ал чындык кандай? XIX кылымда, алтын камыш мезгилинде Калифорнияда, тоо-кен казып алуу өндүрүлгөн.Бул жерде, сөөктөрдүн калдыктары жана башкалар табылган. Бул тоо- тектердин жашы -50 млн жыл болгон! Динозаврлар пайда болгонго чейинки таш көмүрдүн бир сындырымынан алтын чынжыр табылган.Ал сындырымга -300 млн жыл болгон. Германиянын түндүгүндө, көчүрмөлөрү заманбап аэродинамикалык түшүнүктөрүнө ылайык, калдык: тартылуу борбор башынын 1/3 аралыкта болгону табылган. Найзаларга -400 мин жыл.

Глен Роуздун издеринин калдыгы

Динозаврлардын жана адамдын издери. XX кылымдын 60-жылдарында, орус окумуштуулары A. Baдер жана П.Ефименко байыркы палеолиттен (1,5 млн жыл) адамдын калдыгын тапкан. Түркмениянын тоолорунан жана Техастан адамдын калдыктарынын издери табылып,адамдар динозаврларды жеп салган деген божомолдоор ойлоп чыгарылган. Киши -динозаврлар жашаган убакта болгон деген божомолдоолор бар. Геолог Л.Рогазани, тоо этегиндеги Калле-де-Вентого жакын, Бреши (Туштук италия Альпы) 3-4 млн жыл мурунку чөгүп кеткен адамдын скелети табылган. Скелетти, анатом, Джузеппе Серджи изилдеген. Ал кылымдар мурун эле, бүт үй-бүлөсү менен жоголгон деп аныктаган. Аялдын сөөгү деңиз түбүндөгү баткакка түшүп калган, ошондуктан, сөөк, болжол менен 3-4 млн жыл мурун Чыгыш Түштүк Альпыда сакталып калган. Азыр бул баткак, метрдик чопо катмар жана сары таш кумдун астында жатат.Терең чопо, толугу менен катмарларды сактап калган. 1850-жылы, Савона (Италия), адамдын скелети, мурдагы кыпындардын алдында ылайга кирип калган калдыгы табылган. Эң кызыктуусу - денеси, кере жайылган абалда, колу алдыга сунулуп,башы –алдыга созулуп ал эми тулку бою сууга түшкөн адамга окшоп –бутунун жогору жагында жайгашканы болгон. Айтыш кыйын эң байыркы убакта, адамдарды ушундай абалда коюлганы. Учурдан пайдаланып, илимий адамдардын айткандарына таянып, адамдын сөөктөрү заманбапка таандык, анткени, алар теги боюнча азыркы болуп саналат, деп билдиришти. Бирок, алар байыркы катмарга келип калганы –башка суроо.У.Буллос, Рокке Эстл конушунда (Кентукки) жана доктор К.Джилморо, Пенсильвани жана Миссуринин жогорку карбон катмарларынан, 320 млн. жыл мурунку арткы буту менен ары- бери басып жүргөн адамдарга окшошгон жандыктардын калдыктары табылган. Бул -жерде-сууда жашоочулар доору болгон. Буллос, ар бир издин беш манжасын жана өзүнчө бармактары бар экенин жазган. Бармактары, адамдардыкы сыяктуу,манжалары жайылган, бут кийим эч качан кийбегени аныкталган. 1856-жылы, Штрекенин алтын кен шахтасынын, Туолама аймагынын 55 метр тереңдигинен, таш идиш табылган. Анын жашы 33-55 млн. жыл болгон лава аба мейкиндигинин астындагы шагыл катмарынан табылган. Акыркы 150 жылдарда мрамор кесиндилери (АКШ), девон кумдуктарында (Шотландия), мык табылган ж.б. Жогорудагы айтылгандардан, төмөнкүдөй

жыйынтыктан жалгыз гана: адамдын жаралышы боюнча, Ч.Дарвиндин буга чейинки теориясында -бир нерсе туура эмес деп айтуу гана калат. Эмне туура эмес? - бул маселе изилдөөчүлөрго калат.

Источник — «https://bb.edu.gov.kg/index.php?title=Биология:_Эволюция&oldid=16281»